Invulling geven aan nieuwe perspectieven

Blog ter gelegenheid van presentatie inkomensraming 2018

2017 was historisch erg goed, zelfs mensen die al bijna 40 jaar bij Wageningen Economic Research werken kunnen zich niet herinneren dat de land- en tuinbouw gemiddeld ooit kostendekkend was en een normaal inkomen en rendement opbracht. We konden er dus een jaar geleden al rekening mee houden dat dit jaar eerder een verslechtering dan een nog verdere stijging te zien zou geven. En toen kwam de droogte. De inkomensraming laat in detail zien dat dit niet best is uitgepakt in 2018. De vraag is dan natuurlijk hoe verder.

Hoger inkomen voor grotere bedrijven

In dat verband wil ik nog eens wijzen op een weinig geciteerde analyse uit het Voedsel Economisch Bericht van november jongstleden waarin we hebben gekeken naar effect schaalgrootte. Alleen de grootste 10% van de bedrijven halen het kostendekkende niveau dat vorig jaar door het gemiddelde bedrijf gehaald werd. En alleen die bedrijven kunnen zich verder vergroten. Dit gaat gepaard met hoge kosten voor grond en quota en met veel investeringen. Hier kleven ook de nodige risico’s aan want in een jaar als dit met lage marges kunnen de verliezen ook groot zijn.

Andere perspectieven dan schaalvergroting

De groep middenbedrijven zit veel meer op de wip en heeft het extra lastig, omdat het traditionele perspectief op schaalvergroting er voor velen niet is. Dit heeft tot gevolg dat zij goed moeten nadenken over hun strategie en toekomst. Op termijn zou het aantal bedrijfsbeëindigingen ook kunnen versnellen wanneer de volgende generatie van overname afziet. Zoals iemand pas op de sociale media schreef: dat moeten we niet zien als een drama, het is eerder een wonder als bedrijven er na vele generaties nog zijn. In sectoren zonder eigen grond zoals de glastuinbouw en varkenshouderij is die bedrijfsafname in het laatste decennium al sterk.

Nieuwe inkomsten

We zien echter ook mogelijkheden door een gunstigere arbeidsmarkt en ander consumentengedrag. Met de gunstige arbeidsmarkt vermoeden we dat het aanboren van neveninkomsten door boer of partner tot de mogelijkheden behoort net als het aanboren van extra inkomsten uit het bedrijf. Er is een markt voor duurzamere producten die nog steeds groeit zo blijkt uit onze paradise lost essay topics en daarin zitten mogelijkheden om bijvoorbeeld in bacon essay of death in urdu, zelf waarde toe te voegen. Ook diensten op het gebied van natuurinclusieve landbouw kunnen helpen. In dit kader zullen wij begin 2019 een meting uitvoeren naar de omzetontwikkeling van multifunctionele landbouwactiviteiten. Dit doen wij in opdracht van LNV op verzoek van de Tweede Kamer.

Beloning voor publieke diensten

Het lijkt er op dat ook de Kringloopvisie van de minister ondernemende middenbedrijven te hulp zou kunnen komen. Door in het nieuwe how to write a high school application essay betalingen te kanaliseren naar publieke diensten rond klimaat, natuur en milieu krijgen bedrijven een extra bron van inkomsten – ten koste van bedrijven die het op dat vlak bij het oude laten en vooral zich op de grootschalige productie richten. Hoewel natuurlijk ook juist grotere bedrijven o.a. in sample quantitative nursing research article critique van de Retail en voedingsmiddelenindustrie een grote bijdrage kunnen leveren aan die publieke diensten.

narrative report writing

Rekenen aan beleid

2019 zal ons in ieder geval een intensieve discussie brengen over de wijze waarop we dat nieuwe GLB vorm geven. Wij zijn daarbij zeer beschikbaar om samen met boeren en hun data vanuit het Bedrijveninformatienet en met onze micro- en macromodellen allerlei opties door te rekenen en te analyseren en te zien hoe kringlooplandbouw in dat GLB vorm kan krijgen.