Jonge stadbewoners zijn de agrarische innovatoren van morgen
Door Anne-Charlotte Hoes
Enthousiast vertel ik op een feestje over een tuinder die op een duurzame wijze zijn tomaten droogt en de tapenades hiervan zelf verkoopt. Mijn gesprekspartner trekt zijn wenkbrauwen op en zegt lachend: “Zijn dat dé innovaties in de landbouw?”. Ik breng hier tegen in dat dit initiatief voor de betreffende tuinder behoorlijk ambitieus is – je komt immers niet zomaar met een nieuw merk in het supermarktschap. Ik moet echter toegeven dat dit niet een voorbeeld is van baanbrekende agrarische innovatie.
Schril contrast
Radicalere innovaties zoals trendy tassen gemaakt van fruitafval en oesterzwammen gekweekt op koffieafval in het oude zwembad Tropicana zijn ontwikkeld door jonge stadsbewoners. De sites zijn visueel aantrekkelijk en vertellen een hartstochtelijk verhaal. Bestuurders en burgers smullen van dergelijke inspirerende initiatieven welke in schril contrast staan met de technische-, product- of procesinnovaties die plaats vinden bij agrarisch ondernemers.
“Jonge stadbewoners ontwikkelen in een snel tempo hippe foodinitiatieven die ver af staan van de agrarische wereld.”
Het is alom bekend dat radicalere vernieuwing meestal bij buitenstaanders ontstaat die niet gevangen zitten in bestaande denkpatronen, structuren en routines. Jonge stadbewoners ontwikkelen in een snel tempo hippe foodinitiatieven die ver af staan van de agrarische wereld. Sterker nog, ze lijken zich af te zetten tegen het gangbare en omarmen de kleinschaligheid.
Creativiteit en ondernemerskracht
Agrarische ondernemers kunnen de creativiteit en ondernemerskracht van de jonge stedelijke bewoner beter benutten. Zo zouden boerencoöperaties prijsvragen kunnen uitzetten en zo ideeën van buitenstaanders vergaren. En boeren kunnen online reageren op artikelen van populaire bloggers uit de foodies scene.
Agrarische ondernemers kunnen veel leren van stedelijke foodinitiatieven
Verbinding tussen agrarische ondernemers en de rest van de maatschappij is essentieel om tot waardevolle vernieuwing en algemene waardering te komen. Agrarische ondernemers kunnen veel leren van stedelijke foodinitiatieven over hoe je de relatie met de maatschappij kan herwinnen door anders te communiceren. Als de agrarische sector dit niet oppakt, zullen de meeslepende kleinschalige foodinitiatieven alle aandacht krijgen. De maatschappij heeft dan nog weinig oog voor en geeft weinig steun aan innovaties ontwikkeld door agrarische ondernemers.
Benieuwd naar jullie mening
Ik ben benieuwd naar jullie mening en kijk uit naar de reacties van jonge stadsbewoners, agrarische ondernemers en foodies.
Ja ik herken wel wat hier staat. Als foodblogger kom ik veel kleine initiatieven tegen die door jonge mensen wordt bedacht die juist vernieuwend zijn en vaak met een open blik. Natuurlijk wordt er door de agrarische sector ook geïnnoveerd maar minder zichtbaar op social media. Heel leuk als deze twee werelden meer met elkaar in contact komen. Daar komen vast hele lekkere en mooie samenwerkingen uit.
Bedankt voor je reactie Philippine. Heb jij nog tips voor agrarische ondernemers hoe zij beter in contact kunnen komen met foodinitiatieven? Waar ontmoeten jullie elkaar bijvoorbeeld? En wat kan een agrarische ondernemer de foodies brengen?
Het punt is wat mij betreft dat jonge (en oude) stadsbewoners de agrarische innovatoren van VANDAAG zijn. Waar morgen de innovatie vandaan komt, dat zou ik zo niet weten. Niet alle agrarische innovatie komt uit de stad tegenwoordig maar mbt de zo noodzakelijke marktgerichte innovaties kun je wel veel leren in de stad.
Inderdaad. Die marktgerichtheid is hun kracht. Weet jij een initiatief waar stadbewoners en agrarische ondernemers echt gezamenlijk optrekken?
Anne-Charlotte je hebt helemaal gelijk dat jonge stadbewoners met hun innovatieve denken de gevestigde agrarische ondernemer wat kan leren. Ik vraag me wel af of dit echt innovatie is. Ik zou het meer verfrissend en anders denkend noemen. Met name de jongeren uit generatie Y is zeer actief bezig met de onderwerpen eten en duurzaamheid. Dat resulteert in de projecten die nu in steden opgezet worden Een hele positieve ontwikkeling want het brengt de mensen kennis bij hoe voedsel geproduceerd wordt. Maar dit is ook geen innovatie! vaak is het juist het omgekeerde. We gaan weer terug in de tijd. Neem als voorbeeld Urban farming. Dit klinkt hip en is trendy maar dat deed pakweg 40 jaar geleden bijna iedereen met een achtertuintje. Het verschil is dat het met alle foodbloggers en social media het verhaal (storytelling) erg goed verteld wordt. Het is een lifestyle en heeft beleving. Kortom de passie springt er vanaf. Hier zou de professionele (productie) land en tuinbouw nog wat van kunnen leren. Een professionele teler is net zo gepassioneerd maar laat dit te weinig zien of horen. Vaak merk je dat pas als je bij de teler op bezoek bent. Hier ziet merkt en ziet de gewone consument niets van. Wat innovatieve betreft het volgende, wanneer door jongeren gedreven stadslandbouw moet opschalen naar een productie standaard om grote groepen mensen van voedsel te voorzien gaan ook daar (door telers) bedachte innovatieve productie methodes gebruikte worden. Maar de combinatie tussen vakkennis en storytelling is een garantie voor succes.
Zeer terecht punt Aad! Ik ben het helemaal met je eens dat veel telers en boeren met enorme passie over hun bedrijf/vak/leven kunnen spreken en dat buitenstaanders dit nooit horen. Wellicht komt dit ook door het jargon dat gebruikt wordt waardoor buitenstaanders het niet begrijpen. Zo vond ik verschillende filmpje op youtube van melkveehouders die trots over hun nieuwe stallen vertellen. Andere melkveehouders begrijpen de informatie maar ik heb er moeite mee het te volgen. Ook vraag je je af of de benoemde initiatieven wel aan echte innovaties werken. Ik vind het heel lastig om te benoemen welke initiatieven aan ‘echte food innovaties’ werken. Volgens mij bestempelen wij achteraf bepaalde ontwikkelingen (technisch en sociaal) als innovaties omdat we vooraf niet weten hoe groot de impact van nieuwe ontwikkelingen zijn. Ook zie je dat partijen graag een innovatie claimen terwijl inherent is aan innovatie dat veel partijen, initiatieven en mensen betrokken zijn. Ben je het daarmee eens?
Eens! er is mij wel eens verteld dat de beste innovaties voortkomen uit grote problemen. problemen worden groot als veel mensen ermee te maken hebben. Dus innoveren die je nooit alleen.
Betekent dit dat de problemen in de agrarische sector wellicht meevallen? Of te weinig mensen raakt?
Ik was er niet bij op het feestje maar ik hoop dat je er ook bij hebt verteld dat de teler in kwestie door zijn aardwarmte nu effectief CO2 consument is geworden ipv producent, dát is namelijk de echte innovatie! Jammer dat dat niet (h)erkend wordt… leuk dat stadsbewoners nu ook agrariërs worden maar ik vraag mij af hoeveel kg/m zij zullen halen zonder te stoken.
Haha! Je hebt gelijk Joost over de betreffende teler. Een echter voorloper in de tuinbouwwereld.
In het verleden heb ik vrienden verteld over de techniek van (semi)gesloten-kassen. Dan moest ik eerst uitleggen dat reguliere kassen gas gebruiken.
Ik verwacht niet dat stadbewoners net als agrariërs voor een grote markt gaan produceren. Weet iemand hoeveel kilo zwammen Rotterzwam produceert (initiatief dat ik hierboven beschrijf)?
En wat ze kosten? Zo n Rotterzwam is vast lekker en ecologisch maar ook betaalbaar voor jan met de pet? Een zakje sla van een dakkas in hartje newyork kost 4 dollar voor 100gr, een kropsla minder dan 25ct.
Op hun site staat dat Rotterzwam 30 tot 50 kilo oesterzwammen per week produceert en voor € 10 per kilo verkoopt. Kortom maximaal 300 tot 500 euro per week waarbij ik geen rekening hou met de kosten….
Bij albert heijn kosten ze 11 euro per kilo maar ik verwacht dat de leveranciers van AH minder vangen maar ook veel lagere kosten hebben. Maar hoe schattig het ook is om met een bakfiets koffiedrap op te halen , voor 50 kg per week kun je dit niet serieus nemen. Het is gewoon niet rendabel, en zelfs als er geld verdiend wordt marginale productie
Wellicht heeft Rotterzwam een ander verdienmodel. Zo kun je bijvoorbeeld een bedrijfsuitje plannen naar Rotterzwam. Het gaat dan niet zozeer om de productie en verkoop van oesterzwammen maar om het bieden van vermaak.
In mijn beleving is veel vernieuwing in eerste instantie niet rendabel. De uitdaging ligt er in hoe dit soort creatieve initiatieven te combineren zijn met de structuur van de traditionele agrosector.
Een sector waarin keten- en efficiencydenken sterk ontwikkeld zijn.
Kan de opkweek van de zwammen bijvoorbeeld in het buitengebied plaatsvinden, waarna ze ‘afgebakken’ worden op een duurdere stedelijke locatie?
Zowel de Nederlandse agrosector als creatieve sector (vaak gevestigd in stedelijk gebied) zijn benoemd tot topsector in Nederland. Nieuwsgierig naar de innovaties die ontstaan, wanneer we dit vaker combineren.
Je moet inderdaad investeren om vernieuwing van de grond te krijgen. En de kans op succes is klein. Daarom heb ik ook veel respect voor mensen die innoveren. Zowel de stadbewoners, de creatieve sector als de agrarische ondernemers.
Anne-Charlotte, leuke discussie. Ik zit na te denken welke processen een rol spelen bij de emergentie van dergelijke vormen van vernieuwing en wat we daarvan kunnen leren voor voedselzekerheid en gezondheid van de arme boeren en consumenten on Afrika en Azie. Een nieuw soort groene revolutie.
Bedankt Gideon! Ik denk dat het essentieel is dat ter plekke wordt gekeken naar wat de specifieke issues en behoeftes zijn. Dat kwam ook naar voren uit de evaluatie van Greenport Holland Internationaal die ik vorig jaar met Nico de Groot heb uitgevoerd (zie http://edepot.wur.nl/326328 ).
Een prikkelende stelling. Ik denk dat er een fundamenteel verschil zit in de schaal van de innovatie. De kleine initiatieven die binnen steden door idealisten (of handige ondernemers) worden opgezet kiezen vaak eigen distributiekanalen. Agrarische ondernemers die op grote schaal produceren, zullen sneller geneigd zijn optimalisaties door te voeren in hun processen dan een nieuw product te onderzoeken. Het afbreukrisico van een dergelijke stap is simpelweg groter. Dit neemt niet weg dat men nu echt kansen laat liggen. Samenwerking met lokale initiatieven, het aanboren van nieuwe kleinschaligere afzetkanalen en het investeren in marketing staan veel te laag op de agenda van individuele ondernemers. En dit verbaast mij. Juist die zichtbaarheid en verbondenheid kan zorgen dat je niet één van de vele producenten bent. Durf zichtbaar te zijn, wordt een ‘boer’ in de ogen van de consument die een mooi –bijzonder- kwaliteitsproduct levert. En dat heeft die tuinder met de tapenades goed begrepen: hij biedt een product wat niet zomaar een commodity op de veiling is.
Goede analyse David. Op het spoor van optimalisatie is zoveel gedaan in de tuinbouw dat het spoor nu doodloopt. Een alternatief is inderdaad op zoek naar nieuwe producten en processen. Dit vraagt een heel andere innovatieaanpak dan het doorvoeren van optimalisatie. Tuinders die ‘marktgericht’ gaan ondernemen moeten weer klein beginnen met hun innovatie en jaren investeren voordat het rendabel wordt. Dit is lastig omdat tuinders een andere werkwijze/schaal zijn gewend. Echter door te experimenten en te leren kunnen ze vervolgens doorgroeien.
Niche markten als motor van innovatie. Vaak gaan niche markten samen met onzekerheid. Onzekerheid heeft invloed op het risiko profiel van de activiteitenportfolio. Het aandeel*risiko*impact = verwachte uitkomst. Het nut van de verwachte uitkomst kan je inschatten door machtsvrrheffen met de inverse van risiko aversie. Innovatie als revealed preference , Dan kan je de andere factoren in kaart brengen. Schaal bepaald mede de impact van risikovol ondernemen. Het is dan maar de vraag of agrarisch ondernemers hier in mee willen zolang het verwachte nut van blijven doen wat je altijd al deed niet heel hard achteruitloopt.
Ik ben het niet eens dat de innovaties vooral van stdelijke jongeren komen en niet van de agrariërs. Oke, zit als stedeling met mijn bedrijf tegenwoordig op het platteland. In de buurt heb ik de prachtige innovaties van Remeker kaas, een luchtreinigend grasdak op een kippenboerderij en de crowdfunding voor een melktap aan de weg in het Binnenveld van de Gelderse Vallei. Innovaties die buiten de Randstad best aan de weg timmeren.
Het verschil in schaal is al eerder genoemd in de reacties. Daar zit ook een verschil in financieringsmogelijkheid aan gekoppeld en daaraan ook weer de noodzaak van bekendheid geven aan de nieuwe ontwikkeling. Die stedelijke innovaties zijn dusdanig klein van omvang dat het mogelijk is dit met crowdfunding te financieren. Om die crowdfunding te laten slagen heb je enorme publiciteit nodig. Niet vreemd dat we die projecten zo ook sneller leren kennen. Het genoemde fruitleer is wel een innovatie, maar ze zijn nog niet eens aan het produceren. Als je een grotere agrarische innovatie wilt financieren ben je op de bank aangewezen. Banken zien graag octrooien en patenten en hebben liever dat je in de beginfase niet te hard van de daken schreeuwt waar je mee bezig bent. Dit levert dus een totaal andere marketingstrategie op in de beginfase. Meer leren van elkaar zal het innovatief vermogen versterken, maar ook naar elkaars aanpak kijken kan helpen bij het realiseren en volhouden van de uitvoering.
We wonen in dezelfde omgeving waar inderdaad veel mooie pareltjes zitten! Het spanningsveld dat je schetst herken ik. Jonge stadsbewoners profileren zichzelf en hun gedachtegoed om beweging en een verdienmodel te genereren. Uit onderzoek blijkt dat agrarische melkveehouders nogal online-verlegen zijn. Ze lezen veel informatie online maar zijn minder geneigd te participeren in online-discussies. Laat staan om zichtzelf en hun melkbedrijf online te profileren. Tuinders lijken minder internet-schuw. We wonen in dezelfde omgeving waar inderdaad veel mooie pareltjes zitten! Het spanningsveld dat je schetst herken ik. Jonge stadsbewoners profileren zichzelf en hun gedachtegoed om beweging en een verdienmodel te genereren. Uit onderzoek blijft dat agrarische melkveehouders nogal online-verlegen zijn. Ze lezen veel informatie online maar zijn minder geneigd te participeren in online-discussies. Laat staan om zichtzelf en hun melkbedrijf online te profileren. Tuinders lijken minder internet-schuw omdat ik veel tuinders een website lijken te hebben van hun bedrijf.
[…] Jonge stadbewoners zijn de agrarische innovatoren van morgen – door Anne Charlotte Hoes […]