Hoe staat het ervoor met de Biobased Economy in Europa?

De Biobased Economy in Europa ontwikkelt zich rap. Europa kan een leidende rol spelen, maar daarvoor zijn  wel politiek moedige besluiten nodig.

In 2011 formuleerde de ad-hoc-adviescommissie Biobased Products in opdracht van de Europese Commissie 15 hoofdaanbevelingen om de marktontwikkeling van biobased producten te stimuleren. Vier jaar verder heeft de EU de expertgroep Biobased products gevraagd via een assessment vast te stellen wat er met deze aanbevelingen is gebeurd. Namens Wageningen University & Research maakte ik deel uit van deze expertgroep, bestaande uit vertegenwoordigers van verschillende brancheorganisaties (van chemie tot biotech en van hout- en rubber- tot zetmeelproducenten), overheden en een paar onafhankelijke vertegenwoordigers van kennisinstellingen. Ik zat ook in de vierkoppige werkgroep die de assessment heeft gedaan. Onze conclusie: op een aantal gebieden is flinke progressie gemaakt. Tegelijkertijd zijn er op een aantal cruciale punten veel concretere maatregelen nodig om de markt voor biobased producten een boost te geven.

Voortgang

We stellen als expertgroep vast dat op sommige gebieden best goed gaat. Zo zien we dat er in de EU veel wordt geïnvesteerd in technologische innovatie waaronder ook op pilot en demo. Ook is er flinke voortgang geboekt met de ontwikkeling van Europese normen en gerelateerde certificering van biobased producten. Die zijn voor producenten belangrijk om bijvoorbeeld te kunnen claimen dat een product biologisch afbreekbaar is of ten minste voor een bepaald percentage uit biobased inhoudsstoffen bestaat.

Knelpunten

Tegenover deze positieve ontwikkelingen staan ook knelpunten. Zo wordt de aanbeveling om biobased producten tenminste in gelijke mate te stimuleren als bio-energie en biobrandstoffen wel breed erkend, maar vind het beleidsmatig nog nauwelijks opvolging in Europa. Daardoor blijft de beschikbaarheid én betaalbaarheid van grondstoffen voor biobased producten een probleem. Wat de marktontwikkeling van biobased producten verder nog belemmert, is dat veel producteisen nog zijn afgeleid van bestaande, fossiele materialen. Dit is een probleem omdat biobased producten door hun andere samenstelling niet altijd aan die producteisen kunnen voldoen. We zien dit bijvoorbeeld sterk in de markt voor bouwmaterialen. Daarnaast wordt het gebruik van biobased producten niet specifiek gestimuleerd.

Moedige besluiten nemen

Ik zie onze analyse als een wake-up call voor de politiek. Europa kan een leidende rol spelen in de Biobased Economy, maar daarvoor zijn  wel politiek moedige besluiten nodig die laten zien dat we biobased producten verkiezen boven fossiele producten of ten minste zorgen voor een gelijk speelveld ten opzichte van de petrochemie- en bio-energiemarkten. Europa wordt nu namelijk links en rechts ingehaald. Links door Azië, waar fors wordt geïnvesteerd in het aantrekken van productiefaciliteiten voor biobased producten. Rechts door de Amerika’s, die wél de slag maken van een fuel-driven biobased economy naar een materials-driven biobased economy. Zie bijvoorbeeld het recente initiatief voor een belastingvoordeel voor biobased chemicals.

Nederland

Wat voor Europa als geheel geldt, geldt voor Nederland afzonderlijk misschien nog wel sterker. Onze sterke positie in agrofood en chemie is daarbij een voordeel. Maar een nadeel is onze traditie in de petrochemie. We hebben dus veel te winnen, maar ook te verliezen. Als we in de Biobased Economy een voortrekkersrol willen spelen, dan moet onze ambitie helder zijn: waar willen we als Nederland naartoe, welke industrieën passen daarbij en welke niet (meer)? Het is tijd om keuzes te maken en mijn bezoek aan de COP21 in Parijs afgelopen december stemt
mij wat dat betreft positief!

Ik hoor graag hoe u hier over denkt.

Lees meer over Biobased Economy