Betere oplossingen voor domeinoverstijgende uitdagingen

In mijn carrière in de wereld van toegepast onderzoek heb ik altijd op het snijvlak van verschillende vakgebieden gewerkt. In mijn huidige werk als onderzoeker Food informatics bij Wageningen Food & Biobased Research is dat niet anders. Met mijn technische en analytische skills op zak ontmoet ik hier voedingswetenschappers, economen, supply chain-experts en andere deskundigen. En hier besef ik eens te meer hoe al deze verschillende domeinen met elkaar verbonden zijn. Hoe we van elkaars kennis kunnen, móeten profiteren. Hoe linked science de sleutel is om het dagelijks leven van mensen te verbeteren.

Een voorbeeld om te illustreren hoe het met die verwevenheid zit: Stel: we willen dat consumenten gezondere voedselkeuzes maken. Bijvoorbeeld door meer tomaten te gaan eten. Tomaten bevatten namelijk lycopenen, die onder meer de kans op hart- en vaatziekten verkleinen. Het ene tomatenras bevat echter veel meer lycopenen dan het andere. Je zou zeggen dat de gezonde keuze dan ook de beste keuze is. Maar sommige tomatenrassen worden ‘om de hoek’ in het Westland gekweekt, terwijl andere in vliegtuigen uit het buitenland worden aangevoerd. Gezond is dus niet per se duurzaam. Om te weten welke nutriënten een bepaald tomatenras bevat, en om de duurzaamheid van de productiewijze te bepalen, is veel onderzoek gaande. Maar de wetenschapper die expert is in voeding, is niet dezelfde persoon als de wetenschapper die expert is in duurzaamheid. Sterker nog, ze werken meestal bij verschillende instituten. Een goed onderbouwd advies vereist dus samenwerking.

Sustainable food systems for healthy people

Die samenwerking tussen domeinen kan leiden tot gezamenlijke winst. In het project Sustainable food systems for healthy people werken we aan een dataplatform om het onderzoekers makkelijker te maken kennis uit aangrenzende domeinen te gebruiken. Dat doen we door samenhang aan te brengen in verschillende soorten onderzoeksinformatie. Per domein brengen we met experts in kaart welke terminologie wordt gebruikt en welke relaties tussen termen relevant zijn. Op basis daarvan bouwen we aan een ontologie, een ‘woordenboek’ waarmee we bestaande onderzoeken kunnen labelen en resultaten met elkaar kunnen combineren. Zo bouwen we een netwerk van hyperlinks die stukjes informatie aan elkaar koppelen.

Verbanden tussen domeinen volgen

Onderzoekers zitten hierop te wachten, omdat zij veel makkelijker op zoek kunnen gaan naar datasets in andere domeinen die relevant lijken. Het dataplatform laat hen namelijk de verbanden tussen de domeinen volgen om vanuit hun dataset de stap te maken naar gerelateerde gegevens. Je begint dan bijvoorbeeld met informatie over het hoge lypogeengehalte van een bepaald ras, waarna je de verwijzing volgt naar informatie over de teelt en de CO2-uitstoot daarvan. Omdat bij elk stukje informatie de juiste contactpersoon is vermeld, is het bovendien heel makkelijk een samenwerking op te zetten.

Dataplatform helpt onderzoekers vooruit

Het bouwen van dit dataplatform is een tijdrovende klus: het kost veel tijd om domeinen te begrijpen, laat staan om verbanden tussen verschillende domeinen te ontdekken. Maar het is de tijdsinvestering meer dan waard, omdat het onderzoekers enorm vooruithelpt. Daarbij hebben we niet gekozen voor het ontwikkelen van wéér een nieuwe applicatie die alle data ontsluit. In plaats daarvan laten we de data waar ze zijn en delen we via het dataplatform duidelijke beschrijvingen van deze data, inclusief de links naar de plek waar de data te vinden zijn.

Betere oplossingen

Uiteindelijk moet het dataplatform ertoe leiden tot betere oplossingen voor domeinoverstijgende uitdagingen. Denk aan de teelt van een gezond tomatenras met een kleine CO2-voetafdruk, dat lang bewaard kan worden en dat ook nog eens rendabel geproduceerd kan worden. De relevante data en experts hebben we immers al gevonden. Misschien vinden we zelfs een link naar een passende interventie om de consumptie van gezonde tomaten te bevorderen. Om voor impact te zorgen, hebben we creatieve onderzoekers nodig die verder kijken dan hun eigen domein. Door hen daarvoor een passende structuur te bieden, kunnen zij hun creativiteit heel goed focussen. Prachtig om daaraan bij te dragen!

Wil je meer weten over dit onderwerp? Bezoek dan ook Onderzoeksinfrastructuur voor voeding en gezondheid op wur.nl.