Als je in het nieuws over koraalriffen hoort, is dat meestal alarmerend. Ziekte & dood. Gelukkig zijn er een paar lichtpunten op de wereld waar de riffen nog steeds behoorlijk gezond zijn. Een van die gebieden is Raja Ampat, Indonesië. In 2016 en 2017 waren er wereldwijde coral bleaching events, waarbij wereldwijd veel koralen stierven als gevolg van verhoogde zeewatertemperaturen. Maar de riffen van Raja Ampat waren veerkrachtig en het koraalecosysteem stortte niet in.
Onze vraag is waarom? Wat maakt de koraalriffen in dit gebied zo veerkrachtig en wat kunnen we ervan leren voor het behoud in andere gebieden?
Een van de redenen is dat de riffen in het epicentrum van ‘s werelds rijkste mariene biodiversiteit bevinden. Om wat context te geven, er zijn bijna 600 koraalsoorten geïdentificeerd in Raja Ampat, vergelijk dat met ongeveer 100-150 in het Caribisch gebied. Het gebied herbergt twee soorten manta’s, talloze haaien en allerlei wonderlijke wezens zoals de flasher wrasse. Er zijn hectares weelderige groene mangroven en zeegrasgebieden en riffen in verschillende diepten.
Toerisme
Simpel gezegd, het gebied is verbluffend spectaculair, zowel boven water als onder water. Als zodanig wordt het sterk gepromoot als een toeristische topbestemming. Ik zag zelfs advertenties voor Raja Ampat op het Centraal Station in Amsterdam een paar jaar geleden. De eerste keer dat ik in 2007 naar de regio ging, werd het door ongeveer 900 toeristen per jaar bezocht. Sinds 2012 is de toegangelijkheid van het gebied toegenomen, evenals de aantallen toeristen. Dat zijn er nu meer dan 30.000 per jaar (zie grafiek) en het blijft sterk groeien.
Aantal toegangsbewijzen verkocht aan binnenlandse en internationale toeristen
Toerisme kan de lokale economie stimuleren, inkomsten genereren voor patrouillerings- en natuurbeschermingsactiviteiten. Als het echter niet wordt gereguleerd, kan toerisme de riffen schaden. Meer toeristen betekent bijvoorbeeld meer toiletten, wat zich vertaalt in meer voedingsstoffen in het water als er geen goede sanitaire voorzieningen zijn. Hierdoor kunnen algen en bacteriën in de riffen opbloeien, evenals koraalziekte.
Expeditie
Met een divers team van wetenschappers, natuurbeschermers en beleidsmakers zullen we een verkenningsreis door het gebied maken en een 10-daagse workshop op een boot uitvoeren. Hoewel de meeste koraalrifstudies zich richten op het pad van afbraak, willen wij juist een gezond systeem begrijpen. We willen onze opgedane kennis van interacties en dynamiek van het lokale sociaal-ecologische systeem gebruiken om paden te identificeren om veerkracht op te bouwen tegen huidige bedreigingen zoals klimaatverandering en toenemend toerisme.