Bijtincidenten honden: liever chirurgische precisie dan alles over één kam

Iedereen die wel eens bij een bijtincident is betrokken, weet hoe beangstigend zoiets is. Ronduit dramatisch is het als een kind door een agressieve hond wordt aangevallen. Of als je geliefde hond of kat wordt gegrepen. Ook als het letsel meevalt, heeft een aanval door een agressieve hond psychisch een enorme impact. Logisch dat mensen die met deze drama’s worden geconfronteerd, eisen dat de overheid ervoor zorgt dat dit ogenblikkelijk stopt.

Er is een lobby voor het uitbannen van gevaarlijke honden

Maar hoe doe je dat? Wat is de beste aanpak om ervoor te zorgen dat mensen en honden veilig samen leven in ons land? Daarover lopen de meningen nogal uiteen. Een stevige lobby richt zich op het uitbannen van zogenaamde hoog-risico honden: gespierde honden met krachtige kaken die snel bijten en niet snel loslaten. Sinds het intrekken in 2009 van de Regeling Agressieve Dieren (RAD) die er op was gericht om honden van het type Pitbull uit te laten sterven, zijn de problemen met bijthonden naar hun overtuiging enorm toegenomen.

Maar het aantal ernstige bijtincidenten is juist afgenomen

Onze cijfers laten echter wat anders zien. Uit ons onderzoek dat we hebben gedaan voor de gemeente Amsterdam wordt meer inzicht gegeven in de writing a good academic essay introduction. Uit alle bij elkaar gelegde puzzelstukjes ontstaat het beeld dat ernst en omvang van ernstige bijtincidenten sinds 2009 niet zijn toegenomen, maar juist zijn afgenomen.

Per 100.000 inwoners worden er in ons land jaarlijks:

• 460 mensen door de huisarts behandeld voor de gevolgen van een hondenbeet
• 15,4 daarvan worden doorverwezen naar de spoedeisende hulp
• Voor 0,8 is ziekenhuisopname vereist
• Ten tijde van de RAD was dat respectievelijk 324, 43 en 1,4.

En bedenk dat bij die 460 mensen ook mensen zitten die een heel kleine verwonding hebben, maar voor de zekerheid toch even een tetanusinjectie gaan halen. Mensen hebben sinds het intrekken van de RAD van honden objectief gezien dus niet méér te vrezen, maar juist minder. Of dat ook geldt voor de honden- en kattenslachtoffers weten we overigens niet, want dat wordt niet bijgehouden.

Het is lastig om honden op basis van uiterlijk te verbieden

Pitbulls en (in mindere mate) herdershonden springen er inderdaad uit bij ernstige bijtincidenten. Van de 349 honden die in ons land tussen 2013 en 2016 vanwege een bijtincident in beslag zijn genomen, behoorde maar liefst 57 procent tot het type pitbull, inclusief kruisingen. Toch kom je er niet met een ‘quick fix’ in de vorm van een algemene maatregel of verbod op bepaalde rassen. Juridisch leidde de RAD tot aanzienlijke problemen, omdat een éénduidige identificatie van het betreffende type op basis van uiterlijk onmogelijk bleek. Bovendien: ook voor een hond geldt het grondbeginsel dat deze onschuldig is totdat het tegendeel is bewezen. En van alle in beslag genomen pitbulls was destijds uiteindelijk maar 7 procent betrokken bij een bijtincident. Het is daarmee lastig houdbaar om honden, uitsluitend op basis van hun uiterlijk, vergaande beperkingen op te leggen of zelfs te verbieden.

De aandacht verschuift naar de eigenaar van de hond

Het èchte probleem bij bijtincidenten is naar mijn stellige overtuiging uiteindelijk ook helemaal niet de hond, maar zijn baas. Of er een ernstig bijtincident ontstaat, wordt vooral bepaald door het gedrag van de eigenaar van de hond. Als deze zijn of haar verantwoordelijkheid niet neemt bij de aanschaf en in de omgang met de hond, dàn ontstaan er problemen.

Ik ben daarom blij dat onze minister van LNV de focus van hoog-risico honden heeft verschoven naar ‘problematische hond/eigenaar combinaties’. In haar beleidsbrief Dierenwelzijn die in februari verscheen, geeft ze hier concreet invulling aan. Ze wil gemeenten helpen probleemgevallen eerder in beeld te krijgen zodat deze gericht passende maatregelen kunnen nemen. Chirurgische precisie in plaats van alles over één kam.

Maatregelen op maat voor de baasjes

Hondeneigenaren die hun verantwoordelijkheid niet nemen, moeten de ogen worden geopend. Ze moeten met maatregelen worden gecorrigeerd of hard worden aangepakt. Zulks ter beoordeling aan de oren en ogen in de wijk die hun Pappenheimers kennen en het voorval in de context kunnen beoordelen. Dat vereist vooral maatwerk en instrumenten op gemeentelijk niveau. Tot en met een houdverbod voor aantoonbaar problematische houders dat in geval van nood door de gemeente snel kan worden opgelegd. Ook is er een certificeringsregeling nodig voor hondencursussen die het kaf van het koren scheidt. En last but not least een betere registratie van bijtincidenten.

Een weloverwogen aanpak – kortom – op basis van lessen uit het verleden en actuele feiten en inzichten. De vergaande maatregelen om honden op basis van hun uiterlijk te willen verbieden lijken gelukkig van de baan. En daarmee de kans op herhaling van zetten in de vorm van tandeloze besluiten.

Het is nu aan de minister om haar handen uit de mouwen te steken en af te stemmen met de gemeentes hoe de Rijksoverheid ze bij een effectieve aanpak kan faciliteren.

Geïnterreseerd in het onderzoek naar omgang met dieren?

Bekijk het onderzoek van Wageningen Livestock Research in opdracht van de gemeente Amsterdam ‘describe your ideal job essay‘.

Lees ook het nieuwsbericht ‘Verantwoord omgaan met dieren: hoe doen wij dat?‘ en de informatie op de pagina ‘Maatschappelijke discussie over dieren‘.