Onderwaterdrains vernatten veen wel degelijk
Door Idse Hoving
Over de werking van onderwaterdrains klinken het laatste half jaar kritische geluiden. Volgens de International Mire Conservation Group (IMCG) hebben onderwaterdrains slechts een beperkt effect op de grondwaterstand en daarmee op de beperking van veenafbraak. Als een van de betrokken onderzoekers ben ik het daarmee niet eens. Onze kritiek op de analyse van het IMCG hebben we al eerder verwoord in een webartikel.
Toch kopt V‑focus (februari 2019) opnieuw ‘Veenweiden niet te redden met onderwaterdrainage’. Dat artikel gebruikt de kritiek van het IMCG als aanleiding, maar komt in het geheel niet met een onderbouwing voor deze titel. Het artikel gaat ook niet in op het commentaar dat we als betrokken onderzoekers hebben geleverd. Het hele artikel gaat in feite over grondwaterstandsmetingen en de constatering dat gemeten grondwaterstanden niet altijd even goed te interpreteren zijn, en niet over onderwaterdrains en veenafbraak. De conclusie die de auteur in de titel trekt, strookt dus niet met de inhoud.
Het lijkt een beetje een hype om onderwaterdrains af te doen als ‘niet effectief’ en ‘gerommel in de marge’ en dan maar meteen te pleiten voor grootschalige omzetting van veenweidegebieden in moerasgebieden, of voor een omschakeling naar natte teelten. Lees bijvoorbeeld het https://weblog.wur.eu/essay-about-carbon-dioxide-emission/ in het Dagblad van het Noorden.
De bewering dat onderwaterdrains niet of nauwelijks werken, druist volledig in tegen https://weblog.wur.eu/persuasive-essay-on-human-trafficking/. Deze tonen statistisch betrouwbaar aan dat onderwaterdrains namelijk wel degelijk effect hebben op veenafbraak en bodemdaling. Trouwens, ook de ruwe meetgegevens van lopend onderzoek naar pompgestuurde onderwaterdrains op diverse locaties afgelopen zomer (2018) bevestigen dat hiermee de bodem zeer effectief wordt vernat.
Broeikasgasreductie nu, of pas over meerdere generaties?
Onderwaterdrains zullen veenafbraak niet stoppen. Daar zijn we het met z’n allen wel over eens. Maar het kan deze afbraak wel aanzienlijk verminderen en daarmee de bodemdaling vertragen. Bovendien sluiten onderwaterdrains aan bij een bestaand verdienmodel, namelijk veehouderij. Dat betekent dat de techniek in beginsel geschikt is voor grootschalige uitrol, waardoor op korte termijn een grote reductie in de uitstoot van broeikasgassen kan worden gerealiseerd. Al zouden de geschetste alternatieven per ha meer reductiewinst opleveren, dan blijven de uitrolbare hectares hoe dan ook ver achter, waardoor de totale reductiewinst in de praktijk vele malen lager uitpakt.
Willen we wel of niet veehouderij op veengrond?
Wellicht is dit de ultieme vraag die we ons moeten stellen. Wie daarop het antwoord moet geven, laat ik in het midden. Feit is dat een rendabele veehouderij op veengrond alleen mogelijk is wanneer het land een dergelijk gebruik toelaat. Aan de grasgroei zal het niet liggen, door de hoge stikstoflevering van de bodem en de mogelijkheid om met bemesting te sturen. De draagkracht van de zode, beïnvloed door de mate van vernatting, bepaalt dus in grote mate of een veehouder hiermee een voldoende inkomen kan halen.
Veenafbraak en dus bodemdaling gaan door. Uiteindelijk zal dat leiden tot een situatie waarin de economische, ecologische en maatschappelijke kosten van een meedalend polderpeil niet meer opwegen tegen de voordelen. Onderwaterdrains kunnen dit ingrijpende keuzemoment uitstellen.
Lees ook de brochure ‘Vormgeven aan Sturen met Water’ dat alle ‘ins’ en ‘outs’ op een toegankelijke manier beschrijft.
Bedankt Idse, Nuchter verhaal van iemand dicht bij de bron !
Mooi om te lezen
Helder, maar ik lees bijna nooit over het risico van toenemende droogte, zoals in 2018. Wanneer het oppervlaktewater zo schaars is dat er niet meer mag worden ingelaten, dan verbrand het veen nog harder dan zonder onderwaterdrainage?
Idse Hoving mag dan dicht bij de bron zitten , maar dit is wetenschappelijke onzin.RUWE meetgegevens zijn GEEN betrouwbare wetenschappelijke meetgegevens. Zulke gegevens zijn er pas over enkele jaren , Wetenschappelijk gezien kan er dus pas over 4 of 5 jaar een verantwoorde conclusie getrokken worden of onderwater(druk)drainage funktioneerd.De eerste metingen worden OF geheim gehouden of geven weer dat owd weinig effekt heeft.Ook de onderzoekers zelf zeggen dat het in heel natte en heel droge jaren niet of nauwelijks werkt.Maar ook als het een beetje werkt( de genoemde statistiche en op aannames berekende resultaten van 50% tot 80 of 90% zijn volkommen onzin) handelt het zich hier om uitstel van executie.De bodemdaling STOPT NIET.
En daarbij komt dat door eerder en langer het veld op ( de reden waarom boeren owd willen en omarmen)en de jaarrond hogere draagkracht het grasland nog intensiever gebruikt gaat worden.
Het handelt zich hier dus vooral om INTENSIEVERING en dat is iets wat eigenlijk niemand meer wil.
Ik voorzie als onderzoekers en agrariers niet met een serieus PLAN B komen een ingrijpen van bovenaf, wat in enige Provincies al lijkt te gaan gebeuren.
Er zou veel meer geld beschikbaar gesteld moeten worden voor alternatieven die de bodemdaling wel stoppen en toch een verdienmodel voor boeren kunnen betekenen.
Groots uitrollen van 80.000 hektare owd wat LTO in zijn veenoffensief graag wil, zou betekenen dat we over 30 jaar 160.000 kilometer onderwaterdrainagebuizen hebben liggen die langzaam naar de oppervlakte komen , en een intensief grasland gebruik dat alle natuurwaarden die ons nog resten zwaar onder druk zetten.
Dat lijkt mij geen uitkomst , niet voor boeren , niet voor burgers en niet voor de natuur.
Tjonge jonge, over onzin gesproken!
Geachte heer Hoving,
Uw onderzoek spreekt mij zeer aan, gaarne wil ik u informeren over mijn gedachtengang om een ondergronds drainagesysteem in staat te stellen droge perioden te overbruggen.
Met vriendelijke groet
Vincent Huying