Platteland met een ‘grote roze wolk’ of Hollandse luchten

Ik ben opgegroeid op het platteland, voor mij is de geur van pas-gemaaid gras, mest, of van kuilvoer de geur van herkenning. De charme van het platteland! Heerlijk die luchtjes, die Hollandse luchtjes. Vroeger werd de dunne mest nog over het land gesproeid. Toen kon je in een straal van kilometers al ruiken dat het ergens weer tijd was om mest uit te rijden. Inmiddels is dat bovengronds uitrijden aan banden gelegd en ruikt, of stinkt zo u wilt, het een stuk minder. Toch blijft er altijd een luchtje hangen aan mest. Dit is nou eenmaal onlosmakelijk verbonden aan onze voedselproductie. De gewassen die direct of indirect ons van voedsel voorzien, hebben nou eenmaal meststoffen nodig om te groeien.

Mesttoediening op grasland

Van toonbeeld naar schrikbeeld

Iedereen heeft zo zijn eigen beeld van het platteland. Het platteland is van nature de plek waar hardwerkende boeren ons voedsel produceren. De aardappelen voor de Hollandse pot. De suikerbieten voor de suiker in onze thee en koffie. De melk voor ons plakje kaas. En ga zo maar door. Zo gaat het al eeuwen lang en ik verwacht niet dat die primaire functie op korte termijn gaat veranderen. Het enige wat we al tientallen jaren achtereen zien gebeuren is een afname van het aantal bedrijven. Daarmee loopt het platteland langzaam leeg en komt de leefbaarheid in gevaar. Dat is ook het schrikbeeld van veel plattelandsgemeenten.

Fundaplaatjes en roze wolken

Maar gelukkig zijn daar de overwegend iets bemiddelder stedelingen. Zij bekijken de fundaplaatjes. Die rust. Die ruimte. Die grote tuin. Die mooie luchten. KOPEN! ‘Time for a wake-up call.’ Ze vergeten volgens mij namelijk één ding. Op het platteland wordt gewerkt. Dat betekent regelmatig zwaar vrachtverkeer, soms langdurig geluid van trekkers op het land, en ja, zo nu en dan een luchtje. Tja, dat zie je niet op een fundaplaatje. Daarbij heeft de fotograaf net even gewacht tot de vrachtwagen voorbij was. Daar hoor je op ongelukkige tijden geen loeiende koeien, of kraaiende hanen. Daarop ruik je niets. Je ziet jezelf door een roze wolk al lekker lui in de tuin zitten met een goed boek en wellicht een wijntje.

Is het dan tijd voor een beeldenstorm? Ik denk van niet. Maar een fris windje kan geen kwaad.

Conflicterende plattelandsfuncties?

Alternatief voor plattelandstuin? (Foto: Chris Barbalis)

Eén ding is inmiddels wel duidelijk. Het platteland is niet meer alleen van de boer. Ook wonen en recreatie zijn belangrijke pijlers, evenals ruimte maken voor de natuur en waterberging. Uiteindelijk is er een gebalanceerde mix nodig van deze functies om een vitaal platteland te behouden. Van oudsher keken gemeenten en provincies vooral naar het economisch belang van een sterke, levensvatbare veehouderij en akkerbouw. Maar de samenleving is aan het veranderen en daarmee verschuiven ook de politieke verhoudingen. Ik zie een kentering in het toekomstbeeld van gemeenten: een platteland waar juist de nadruk ligt op wonen en recreëren en minder op landbouw. En in één adem door: waarin deze plattelandsbewoners en recreanten geen hinder mogen ondervinden van de landbouw. Maar daarmee creëer je in mijn ogen geen harmonieuze samenleving, maar juist een tweedeling.

Roze wolk met een Hollands randje

Liefde moet van twee kanten komen. Een boer rijdt, of laat geen mest uitrijden om z’n buren te pesten. Het is een noodzakelijke handeling in de plant-dierkringloop. Het juiste moment daarvoor wordt bepaald door het seizoen, de weersomstandigheden en de stand van het gewas. Bovendien is het tijdstip op de dag soms ook nog afhankelijk van de beschikbaarheid van een loonwerker. Enige geuruitstoot is dan niet te vermijden. En helaas, op enig moment kan dit samenvallen met het moment dat je als plattelandsbewoner op een luie stoel in de tuin ligt met een goed boek, misschien een zacht muziekje en mogelijk een wijntje. Maar zie het als een roze wolk met een Hollands randje. Dat is voor mij de charme van het platteland!