Van groen worden we gezonder
Door Jan Hassink
Groen in de stad verbetert het milieu, zorgt voor meer biodiversiteit, vermindert luchtvervuiling, zorgt voor waterberging, dempt geluidshinder en verkoelt in een warme periode. Kortom, groen is essentieel voor een klimaatbestendige en duurzame omgeving. Daarnaast heeft het een positief effect op de gezondheid van mensen en draagt het bij aan de leefbaarheid van een wijk.
Er zijn steeds meer aanwijzingen dat groen in de woonomgeving goed is voor de gezondheid. Wageningen University & Research (WUR) doet daar al ruime tijd onderzoek naar. Vooral het rustgevende en herstellende vermogen van contact met groen lijkt van belang. Dat maakt groen een belangrijk middel om het welzijn van de mens te verbeteren.
Groen en ouderen
Een consortium van twaalf partners doet, onder leiding van WUR, onderzoek naar de effecten van een kwalitatief hoogwaardige, groene leefomgeving op kwetsbare ouderen. Meer specifiek: ouderen die kunnen lijden aan dementie, depressie of eenzaamheid Ook wordt gekeken naar het effect op hun mantelzorgers. Ze kijken ook naar de besparingen die dat de maatschappij kan opleveren, in het kader van de vergrijzing en de bezuinigingen in de zorg.
“Wij onderzoeken het effect van een groene interventie, de aanleg van belevingsgericht groen en het gebruik ervan”,
zegt projectleider Jana Verboom. “Dat doen we door in verschillende fases in kaart te brengen wat de kwaliteit van leven is van de kwetsbare omwonende ouderen, hoe de belasting is van hun mantelzorgers en hoe hun aanspraak op professionele zorg en voorzieningen is. We verwachten de eerste resultaten in 2017.”
Groen en re-integratie
In een ander onderzoeksproject van WUR staat groene re-integratie centraal.
Gemeenten zijn sinds 2015 verantwoordelijk voor de re-integratie van mensen met een grote afstand tot de arbeidsmarkt. Daar onder vallen mensen met psychische problemen en jongeren zonder startkwalificatie. Vaak worstelen gemeenten met deze opgave en zijn ze op zoek naar interventies waarmee deze inwoners geholpen kunnen worden. Groene re-integratie interventies zijn veelbelovend. Groen biedt concreet en zinvol werk dat aan te passen is aan ieders mogelijkheden. De groene omgeving is relatief prikkelarm, mensen komen buiten en ervaren verbondenheid met de natuur en met andere inwoners die betrokken zijn bij groene re-integratiepraktijken.
Voorbeelden van groene re-integratie praktijken zijn stadslandbouwbedrijven, wijktuinen, zorgboerderijen en tuinderijen, maar ook het reguliere groenonderhoud door gemeenten en hoveniers. Onderzoekers kijken in het project naar het beter inzichtelijk maken van de werkzame principes van groene re-integratie en het verder inbedden in het beleid.
Groen en kenniswerkers
Nu er steeds meer mensen in de stad wonen, en dat aantal blijft groeien, is de leefbaarheid van die steden steeds belangrijker. Groen speelt ook hierin een belangrijke rol. Stedelijk groen bevordert sociale samenhang, integratie en burgerparticipatie. Daarnaast zijn er steeds meer aanwijzingen dat groen rondom de stad van toenemend belang is voor het aantrekken en vasthouden van hoogopgeleide, creatieve kenniswerkers. In de competitie tussen metropolitane regio’s wordt de uitdaging steeds meer om deze groep aan je regio te binden: dat zorgt voor economische groei.
Landschap lijkt in toenemende mate van belang als vestigingsfactor. Zo worden de landschappen langs de as Amsterdam-Utrecht (Noordvleugel) vaak beter gewaardeerd dan landschappen tussen Rotterdam en Den Haag (Zuidvleugel). Tegelijkertijd ziet WUR een ‘braindrain’ optreden van de Zuidvleugel richting de Noordvleugel. Dit is het fenomeen waarbij hoog opgeleide personen na hun opleiding uit de regio vertrekken om elders een baan te zoeken. Mede op basis van (internationaal) onderzoek hebben onderzoekers het vermoeden dat landschap daar een factor in is.
Groen en kinderen
Uit onderzoek blijkt dat een groenere woonomgeving gepaard gaat met een lagere kans op ADHD bij kinderen. Die conclusie valt indirect te trekken uit het feit dat kinderen die in een groenere omgeving wonen, minder vaak een ADHD-middel gebruiken, zoals Ritalin. Opvallend is dat deze samenhang het sterkst is in minder welgestelde buurten. In meer welgestelde buurten ligt het gebruik van ADHD-middelen sowieso lager, ongeacht hoe groen de buurt is. Sjerp de Vries, onderzoeker bij WUR:
“En juist in buurten waar het groen wel eens het meest effectief zou kunnen zijn, is er momenteel het minst van.”
Er zijn meer voorbeelden van de invloed die een groene omgeving heeft op het welzijn van kinderen. Er zijn namelijk positieve effecten gevonden van groene schoolpleinen op het sociale klimaat. Een groene herinrichting betekende doorgaans niet alleen meer ‘gebruiks’groen op het plein, maar ook meer variatie in speelmogelijkheden. Als een plein door de groene herinrichting aantrekkelijker werd gevonden door de kinderen, waren ze aardiger voor elkaar en werd er minder ruzie gemaakt. Op termijn gingen de succesvolle groene herinrichtingen ook gepaard met een verbetering van het welzijn van leerlingen.
Dit is onder andere interessant in het licht van de huidige maatschappelijke belangstelling voor het (tegengaan van) pesten. In vervolgonderzoek wordt ook gekeken naar het vergroten van de lichamelijke activiteit op de pleinen.
Kijk voor meer voorbeelden van voordelen van groen in de dossiers Effect van natuur op gezondheid en Groen in de stad.
Eens of oneens?
Door te investeren in openbaar groen dalen de zorgkosten.
Wat vind jij? Mee eens of niet? Zouden investeringen in openbaar groen kunnen opwegen tegen een daling in de zorgkosten? Laat onder dit artikel jouw mening hierover achter. Onze wetenschappers gaan hierover graag met je in gesprek. Vragen kun je uiteraard ook stellen.
Groene initiatieven gezocht
Wageningen University & Research en het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu zoeken groene initiatieven in de stad voor thuiswonende mensen met dementie en hun mantelzorgers. Denk aan stadsboerderijen, buurttuinen die worden opgezet door wijkbewoners en verzorgingshuizen die hun tuin openstellen voor thuiswonende buurtgenoten met dementie. Als er meer bekend is over deze initiatieven, kunnen ze beter ingezet worden. Bent u initiatiefnemer van een groene voorziening voor mensen met dementie, of kent u iemand die dat is? Dan ontvangen we graag de naam van het initiatief en de contactpersoon met e-mailadres op het e-mailadres Jan.Hassink@wur.nl.
Metropolitan Solutions
In 2050 zal 70% van de mensheid in steden wonen. Daardoor worden vraagstukken rond duurzaamheid en kwaliteit van leven voor die steden steeds dringender. In sept-okt 2016 verschenen er 8 artikelen van Wageningen University & Research op nrc.nl over verschillende oplossingen voor deze uitdagingen. We werken daarbij o.a. aan hitte-eilanden, wateroverlast, voedselvoorziening, luchtkwaliteit, stadslandbouw, leefbaarheid maar ook beleidsplannen en de inrichting van steden. Kijk voor meer informatie over Wagenings onderzoek hiernaar op de themapagina Metropolitan Solutions.
Dit artikel is geschreven door verschillende wetenschappers van Wageningen University & Research, onder eindredactie van NRC.
Belangrijk is dat mensen niet alleen leven in groen maar ook daadwerkelijk zich kunnen bemoeien bij het verzorgen en beheren van groen in,op en rond bv bejaarden oorden. Zo zouden door de sterke vergroening van afdelingen via deels zelfbeheer de betrokkenhied, beleving en de levens standaard van bejaarden in verzorginghuizen aanzienlijk verbeteren door er groene oase van te maken. Zelfbeheer ondersteund door bv participerende wijkbewoners en misschien lokale groen colleges die er stageplekken en leeropdrachten in vinden kan zekr de kosten van medicijenen en dokters bezoekjes sterk reduceren.
R.Lanser
Stichting Corazon
Beste Richard
Ik ben het helemaal met je eens. Leven in het groen is één ding maar er actief in bezig zijn en groen ook gebruiken om er samen met anderen in aan de slag te gaan geeft veel aanvullende voordelen. Met name op sociaal gebied. Er zijn zo veel mogelijkheden. Je kunt beschutte werkplekken in het groen creëren door bv samen als wijk het groenbeheer op je te nemen. Een mooi initiatief is bv de blauwe wijkeconomie in Arnhem. Of inwoners met psychiatrische problemen of een verstandelijke beperking die door het meewerken op een zorg- of stadsboerderij participeren, structuur en ritme opbouwen, interesses en competenties ontwikkelen, eigenwaarde zien toenemen, zich nuttig voelen en onderdeel voelen van een gemeenschap.
vr. groet Jan Hassink
Helemaal eens.
Het belang van groen wordt erg onderschat in mijn ogen.
Las vandaag een stuk over hoe men in Japan aan ‘forest bathing’ doet. http://qz.com/804022/health-benefits-japanese-forest-bathing/
En over de energie die planten uitstralen… http://simplecapacity.com/2016/08/science-confirms-people-absorb-energy-others/.
Beste Indira
Dank je wel voor je reactie. En ook voor je interessante links.
vr. groet Jan Hassink
Juist door de snelle verstedelijking cq verstening en de groei van onze bevolking zullen we – steeds meer – zorg moeten hebben voor ons groen. Meer groen in onze (stedelijke) zorgt dat we rustpunten vinden in ons hectisch bestaan, zij verfraaid onze woonomgeving, maakt ons leven aangenamer, legt de basis voor sportieve en gezonde ontspanning en maakt de omgeving socialer en veiliger. In plaats van het kappen van bomen, hetgeen in mijn omgeving dagelijkse plaatsvindt en het in rap tempo bouwen van woningen, infrastructuur door de komst van meer mensen en verkeer is het massaal planten van bomen, het aanleggen van parken en bossen de enige mogelijkheid om het bestaan in de steden dragelijk te maken. Hans Olykan, Stichting Herstel Oosterpark.
Helemaal mee eens, Hans! Helaas moeten bomen soms gekapt worden, dan merk je vaak pas hoe mensen aan “hun” bomen gehecht zijn. Gelukkig leven we in een land waar niet alleen maar gekapt, maar ook geplant wordt.
Als we van groen gezonder worden, dan worden we van minder groen; door in onze woonomgeving bomen te kappen en het houden van geluidsoverlast gevende evenementen die het groen en zelfs de biodiversiteit aantasten, minder gezond.
Onze gezondheid wordt natuurlijk door een heleboel factoren beïnvloed. Misschien compenseren we gebrek aan groen wel bewust of onbewust door in eigen huis of tuin meer groen neer te zetten, of trekken we in onze vrijetijd eropuit.
Helemaal mee eens, investeren in groen is investeren in de toekomst. Ik denk even richting een andere kant: met groen kunnen we er ook voor zorgen dat ondanks de klimaatverandering steden leefbaar blijven. Meer groen zou ervoor zorgen dat er minder opnames zijn i.v.m. oververhitting van personen. Vooral de zogenaamde hitte-eilanden zouden volledig moeten vergroenen.
Inderdaad, met groen kun je de temperatuur flink laten zakken in de stad. Gelukkig wordt daar al veel gebruik van gemaakt, ook in het buitenland (Barcelona is een bekend voorbeeld). In Nederland is er nog veel winst te behalen. Met name kwetsbare groepen zoals ouderen zouden veel baat hebben bij groene oases.
Dat is het mooie van een slim plannen en goed gebruik van groen: het combineert verschillende positieve bijdragen. Het is dus belangrijk goed te bedenken waar groen het meest van belang is, hoe het gebruikt wordt en welk soort groen het moet zijn…. en hoe mensen actief met het groen aan de slag gaan.
Volgens wetenschappers zijn mensen tot mens geworden in een groene gevarieerde omgeving.
De omgeving heeft dus mede gezorgd tot dat wat we nu zijn.
Die goede omgeving weghalen en alles verstenen – gebouwen, flats, bestrating zal dus m.i. voor zorgen dat we ons minder goed gaan voelen.
Groen behoort deel uit te maken van het onderwijs. Door kinderen al vroeg actief bij groen, groenverzorging en de teelt van voeding zowel theoretisch als praktisch te betrekken, kweek je niet alleen meer begrip, maar kweek je ook een beter gedrag in de omgeving. In Duitsland zie je op tal van plaatsen dat kinderen mee worden genomen naar de bossen en uitgebreid uitleg krijgen over hoe alles daar functioneert. Maar dat is niet genoeg. Het zelf leren kweken en verzorgen wekt ook bij kinderen een verwondering en respect, die een levenlang meegaan. Bovendien zijn mijnsinziens de meeste mensen die in hun leven op welke manier dan ook op een natuurlijke wijze betrokken zijn bij groen ( recreatief of productief) minder geneigd tot crimineel gedrag
Fhreja Decker is ook al jaren bezig met groen en gezondheid. Ook door tuinen te ontwerpen voor ouderen, dementerenden, slechtzienden e.d.
Ben het volkomen eens met het feit dat een groene omgeving gezond is voor mens en dier,Mijn vraag : Hoe komt het dan dan er zoveel bomen “”onnodig gekapt worden”” Bij mij in de buurt zijn er een paar mensen die zeuren bij de gemeente om bomen te kappen en ondanks ons protest op het gemeentehuis, speciaal hiertoe opgeroepen. (4
ambtenaren a.d. andere kant van de tafel!) kregen zij hun zin! De kappers vertelden dat het helemaal niet nodig was geweest. Prima bomen!!
Dat het groen ons gelukkiger maakt weten we al zo lang , wat mij verbaast is , dat ze hier en misschien overal een kaal slag maken , tot er weer inzichten komen en alles weer groen mag worden.
Buiten dat het kapitaal vernietiging is levert het veel stres op, ooo dat is gezond. Gelukkig heb ik mijn eigen groene tuin.
Groen maakt de meeste mensen positiever en die weinige mensen die daar niet van houden moeten maar op een eiland gaan wonen.