Sta je ooit stil bij hoeveel koffie je eigenlijk drinkt? En sta je dan ook stil bij hoeveel er van de koffieboon ook echt in jouw koffie belandt of hoeveel er eigenlijk weg wordt gegooid? Uiteindelijk komt er maar twee procent van de koffieboon in jouw kopje koffie terecht! En de rest? Die komt als koffiedik uit de machine en wordt meestal verbrand. Er zijn echter veel mogelijkheden om een nuttig product uit koffiedik te halen en één van die opties is het kweken van oesterzwammen op de drab.
In opdracht van het Living Lab Utrecht ‘Slimme en Gezonde stad’ hebben wij, een studentenadviesteam van Wageningen University & Research, een haalbaarheidsstudie gedaan om te kijken naar de mogelijkheden dit werkelijkheid te maken in het Beurskwartier in Utrecht. De uitkomsten zijn een eventueel beginpunt voor een bedrijf dat op grotere schaal opereert dan de huidige initiatieven in Utrecht. De infographic hieronder laat zien hoe dit mogelijk kan zijn.
De kracht van oesterzwammen
GroCycle urban paddenstoelen boerderij
Het mooie aan oesterzwammen is dat ze niet veeleisend zijn wat betreft hun voedingsbodem. Traditioneel worden oesterzwammen in Nederland geteeld op tarwestro, maar op koffiedik doen ze het minstens zo goed. Stoffen die voor de meeste organismen schadelijk zijn, zoals cafeïne, worden door de oesterzwam afgebroken en gebruikt tijdens de groei. Door oesterzwammen te laten groeien op koffiedik, zet je een ongebruikt restproduct om in een eetbaar product. Dit maakt het een duurzaam proces, waarbij een waardevol product ontstaat in plaats van het koffiedik te zien als afval. Bovendien kan het restproduct van de groei weer gebruikt worden als voedingsrijke compost of voor bijvoorbeeld de productie van biogas.
Mogelijkheden op de markt
Er zijn veel mogelijke toepassingen van oesterzwammen als voedingsproduct, denk bijvoorbeeld aan vegetarische bitterballen, zwamburgers of soep. Hierom verwachten wij vele mogelijkheden voor het verkopen van oesterzwammen. Verschillende bedrijven hebben al aangegeven belangstelling te hebben in dit project, waaronder bedrijven die koffiedik kunnen leveren, cateringbedrijven, koffieleveranciers en afvalinzamelaars. De markt voor oesterzwammen gekweekt op koffiedik is aantrekkelijk en biedt nog veel mogelijkheden. Uit marktanalyse blijkt dat er in Utrecht weinig concurrentie is, het toetreden tot de markt redelijk makkelijk is en de afzetmarkt groot is. Er is meer dan genoeg koffiedik beschikbaar om een bedrijf als dit op te zetten.
De uitvoering
Oesterzwammen telen op koffiedik
De oesterzwammen kunnen worden geteeld in door ons ontworpen duurzame mobiele containers gebaseerd op al bestaande initiatieven die gebruik maken van regenwater en energie uit zonnepanelen. Opschalen kan makkelijk door containers aan het systeem toe te voegen. Naast oesterzwammen kunnen er ook doe-het-zelfzwammenkits en compost worden verkocht en kan het bedrijf een educatieve functie vervullen door het geven van educatieve workshops en rondleidingen. Alles lijkt erop dat dit uiteindelijk zal leiden tot een winstgevend bedrijf.
Doe mee!
Er zit veel potentie in het opzetten van een bedrijf dat zich bezighoudt met het gebruiken van koffiedik voor de teelt van oesterzwammen in het Beurskwartier. Dit toegepaste voorbeeld van de circulaire economie kan de inwoners van Utrecht inspireren om meer over duurzaamheid en circulariteit na te denken.
Voor de uitvoering van dit project zijn we nog op zoek naar partners. Bent u geïnteresseerd en zou u ook betrokken willen zijn bij dit project? Stuur dan een e-mail naar k.prause@utrecht.nl. Hulp van iedereen, variërend van koffiedikleveranciers, producenten van (vegetarische) bitterballen of ander voedsel waar oesterzwammen in verwerkt kunnen worden of mensen met kennis over reststromen van dit proces, is erg welkom!