Er is meer voedsel nodig voor de groeiende wereldbevolking. Maar er is steeds minder grond en water beschikbaar voor de landbouw. Daarom onderzoeken Wageningse en Indonesische wetenschappers en bedrijven de mogelijkheden voor zeewierteelt. Zeewier heeft alleen zonlicht nodig, zuivert het zeewater en is bijzonder duurzaam te kweken. Ook is het een soort superfood, dat makkelijk te verwerken valt in gezond en smakelijk voedsel voor mens en dier. Lust jij ook een zeewiercracker?
“Er is veel zee geschikt voor zeewierteelt, zo’n 48 miljoen vierkante kilometer wereldwijd”, zegt Dolfi Debrot, tropische mariene ecoloog bij Wageningen University & Research. Door uitputting, verwoestijning, erosie en verzilting van ongeveer 38 procent van de landbouwgronden is er steeds minder geschikt land om voedsel op te verbouwen. Ook neemt de beschikbaarheid van zoetwater af, dat nodig is voor irrigatie in de landbouw. “Waterschaarste is in sommige landen al een groot probleem en zal in de toekomst steeds vaker tot conflicten leiden.”
Ondertussen groeit de wereldbevolking. Om iedereen te kunnen blijven voeden, is het logisch om naar voedsel uit plantaardige en duurzame bronnen te kijken, geeft Debrot aan. “Als het gaat om de productie van vlees en vis, dan gaat daar veel meer voedsel in dan het oplevert. Ook is er bijvoorbeeld al veel overbevissing.”
“Zeewier is heel gezond en voedzaam en heel efficiënt in gebruik. Anders dan bij bijvoorbeeld mais of tarwe, kan de hele plant als voedsel dienen. Zeewier haalt zelf voedingsstoffen uit het zeewater en zuivert daardoor water dat met meststoffen vervuild is geraakt. Het kan wellicht een belangrijke bijdrage leveren aan duurzame voedselproductie.”
Dolfi Debrot, tropische mariene ecoloog
Deel deze quote:
Zeewiersnacks
Misschien denken mensen niet meteen aan zeewier als voedsel, maar het is heel geschikt om te eten. “Zeewier bevat veel goede en gezonde vetten, eiwitten, vitamines en mineralen. Het is een soort superfood”, legt Debrot uit. Hij leidt een onderzoek naar zeewierteelt in Indonesië, en eet daar regelmatig zeewier. “Ik breng ook zeewiersnacks mee terug naar Nederland. Ons hele gezin vindt het zalig.”
Crackers met zeewierspread: zeewier bevat veel goede en gezonde vetten, eiwitten, vitamines en mineralen. Foto: Alexandra Branderhorst
Recent onderzoek laat zien dat 132 landen zeewier kunnen kweken, maar het gebeurt momenteel slechts in 37 landen, waaronder Indonesië. Daar wordt al op grote schaal zeewier gekweekt, ook voor de export. Het wordt ook wel gegeten. Meestal wordt het dan verwerkt in andere producten zoals sappen en babyvoedsel, of gebruikt als verdikkingsmiddel. Het leent zich niet alleen voor menselijke consumptie, maar ook voor verwerking in voeding voor dieren zoals veevoer. Debrot: “Zeewier is, anders dan bijvoorbeeld granen, soja en mais, heel efficiënt in gebruik. Van zeewier kan namelijk de hele plant als voedsel dienen.”
Voedingsstoffen
Om de voorwaarden en mogelijkheden voor zeewierteelt te onderzoeken, voert Wageningen een studie naar zeewierteelt uit in Indonesië. Daarin werken Debrot en zijn team samen met Indonesische collega’s die het onderzoek leiden en onder meer metingen verrichten bij zeewiertelers. “De teelt speelt zich grotendeels in de kustzone af, vanwege golfslag, stromingen en natuurlijk de bereikbaarheid”, zegt Debrot.
Zeewier haalt de nutriënten zelf uit het water, het hoeft niet bemest te worden.
Of en hoe goed zeewier ergens groeit, ligt onder meer aan de temperatuur van het zeewater en de concentraties voedingsstoffen in het water. “Zeewier haalt de nutriënten zelf uit het water, het hoeft niet bemest te worden. Dat is nog een voordeel van zeewier, want meststoffen in de landbouw zijn duur.” De benodigde voedingsstoffen zijn ruimschoots voorhanden op plekken waar het diepere zeewater omhoog welt en in rivierdelta’s. “Rivieren voeren vaak veel meststoffen mee die mensen aan het land hebben toegevoegd. Ze veroorzaken vervuiling en algenbloei. Zeewier haalt de meststoffen uit het zeewater, waardoor het water weer schoon wordt.”
Garnalenteelt en mangrovebos
De waterzuiverende eigenschap van zeewier kan bovendien de kap van mangroves voor de kusten van de Indonesische eilanden helpen tegengaan. Garnalenkwekers kappen hun garnalenvijvers uit in mangrovebos. Op den duur raken de vijvers verontreinigd en vergiftigd door de intensieve garnalenteelt, die gebruik maakt van bestrijdingsmiddelen en chemicaliën. De garnalen krijgen eerder ziektes en er zijn veel antibiotica nodig. Als de vijver te vervuild is, kapt de kweker een nieuwe vijver. “Je ziet ongelofelijk veel vijvers die niet meer gebruikt kunnen worden en de mangrovebossen worden steeds verder vernietigd. Mangroves zijn enorm belangrijk als kustbescherming bij overstromingen, zoals de tsunami in 2005. Daarom wil de Indonesische overheid er alles aan doen om de mangroves te behouden en te herstellen.”
Garnalenboer met een zak kokkels en een pluk zeewier uit zijn garnalenvijver waar deze drie soorten samen geteeld worden (Integrated Multi Trophic Aquaculture).
Welke rol zeewier hierbij kan spelen? Debrot: “Door garnalen en zeewier samen te kweken, blijft het water in de vijvers schoon. Zeewier haalt de meststoffen afkomstig van de garnalen uit het water en de garnalen blijven gezond, zodat er geen bestrijdingsmiddelen en antibiotica meer nodig zijn.” Er zijn al boeren die de kweek van garnalen of vissen combineren met zeewierteelt. “Wij kijken waarom ze voor een bepaalde kweekmethode kiezen, zodat we straks ook beter begrijpen welke kweeksystemen het beste werken en andere telers kunnen adviseren. De productie wordt veel duurzamer door gecombineerde teelt.”
Vernieuwend
Bij het vierjarige onderzoek zijn twintig Wageningse wetenschappers betrokken, van ecologen, dier- en plantwetenschappers tot specialisten in ontwikkelingssamenwerking en economen. De uitkomsten van het project geven meer inzicht in de mogelijkheden voor zeewierteelt wereldwijd, verwacht Debrot. De onderzoekers willen bijvoorbeeld weten welke zeewiersoorten het meest geschikt zijn voor teelt en consumptie. “We vragen ons ook af hoe we mensen zo ver krijgen dat ze meer zeewier eten. Gaat het om de onbekendheid ermee? In hoeverre spelen smaak en culturele factoren mee?”
Overheden, ondernemers, niet-gouvernementele organisaties, consumenten en wetenschappers kunnen uiteindelijk allemaal profiteren van deze studie. “We hebben gekozen voor zeewier omdat het vernieuwend is. Zeewierteelt kan een veel grotere bijdrage leveren aan de duurzame voedselvoorziening dan nu het geval is.”
Dolfi Debrot · Tropische mariene ecoloog bij Wageningen University & Research
Dolfi Debrot behaalde zijn PhD in visserijbeheer aan de University of Miami. Na enkele jaren in de VS werkzaam te zijn geweest, werkte hij twintig jaar als onderzoeker, onderdirecteur en vervolgens directeur bij een wetenschappelijk ecologisch instituut op Curaçao, waar hij is opgegroeid. Door de staatkundige veranderingen in de Antillen in 2010, werd Nederland er verantwoordelijk voor het natuurbeheer en kwamen er bij Wageningen University & Research vacatures open. “Ik houd me bezig met een breed scala aan tropisch onderzoek, gericht op natuurbeheer, bescherming van bedreigde diersoorten, visserij en voedselproductie. Mijn werkterrein is, naast de Caribische eilanden die bij Nederland horen, heel internationaal. De duurzame benutting van natuurlijke hulpbronnen staat voor mij bovenaan.”
Dit interessante artikel las ik n.a.v. een advertentie op de voorpagina van de Volkskrant. De laatste zin van díe advertentie luidt: Lust u ook een zeewiercracker ?
Jazeker maar in het artikel wordt daar verder geen melding van gemaakt noch waar die te koop is.
He Jacky,
Kumbai? Leuk van je te horen! Het is redelijk lang geleden geweest!
Jij bent duidelijk een voorloper op dit gebied oftewel een “early adopter” zoals dat tegenwoordig heet. Geweldig om dit te horen.
Hartelijke groet van huis tot huis! Als je recepten hebt ben ik zeer geinteresseerd!
Die zijn te verkrijgen bij Ekoplaza en bij Odin biologische food coops. Ik heb eergisteren vier verschillende zeewier producten gekocht bij Odin in Wageningen.
Dit interessante artikel las ik n.a.v. een advertentie op de voorpagina van de Volkskrant. De laatste zin van díe advertentie luidt: Lust u ook een zeewiercracker ?
Jazeker maar in het artikel wordt daar verder geen melding van gemaakt noch waar die te koop is.
Het zeewier ruimt verontreinigingen in het water op. Oké, maar gaan die stoffen zich dan niet in het zeewier ophopen wat je vervolgens opeet? Of werkt dit met een ander ‘mechanisme’ ?
Wat er daarmee bedoeld wordt zijn vooral “verontreinigingen” zoals nitraten en fosfaten. Dat zijn gewone bouwstoffen voor planten. Wanneer die door erosie (het ploegen bv), overbemesting en bodemdegradatie van het land afvloeien en in verhoogde concentraties in het water terechtkomen veroorzaken deze ” verontreinigingen” bv overmatige groei van giftige blauwalg en andere algen. Dergelijke ” eutroficatie” van het water waarin veel algen groeien en dood gaan leidt weer tot zuurstof gebrek en het dood gaan van dieren, verminderde waterkwaliteit en stank. Blauwalg is voor mens en dier gevaarlijk. Bij grote rivieren veroorzaakt de afstroom van meststoffen grote zuurstofarme gebieden in de zee en de bloie van andere giftige algen bekend onder de naam ” red tide”.
Zeker een interesssant artikel, ook ik las deze n.a.v een advertentie op de voorpagina van de Volkskrant. Het werkt wel, om zo te adverteren. Alleen bleef ook ik, met lege handen na het lezen van die advertentie: Lust u ook een zeewiercracker? Lijkt mij lekker, maar waar zijn ze te koop?
Die zijn iig te koop bij Ekoplaza en bij Odin biologische COOP markten. Deze week nog heb ik een viertal producten gekocht bij Odin in Wageningen. Er waren ook nog meer producten aanwezig.
Een enorm goed initiatief. Is er bij jullie ook interesse om dit te ondernemen in de Filipijnen? Ik kan verbindingen leggen om dit te ontwikkelen. Groet. Klaas Oreel, Manila Filipijnen
Dit klinkt erg interessant. Ik neem wel via de mail contact met jou op. Het zou erg interessant zijn voor Wageningen om samen met lokale instituten misschien iets in deze trant in de Filipijnen te kunnen betekenen.
Ik wil wel zeewiermeel, waar ik zelf crackers mee kan maken die glutenvrij zijn. Ik vind het alleen moeilijk in te schatten hoe ‘schoon’ zeewier is en hoe veilig voor humane consumptie. Ik vraag me ook af hoe vaak je het kunt eten en hoe veel. Zeewier is wellicht een goede bron van jodium voor mensen die glutenvrij eten en de jodium missen uit brood (in ons land eet 6 procent van de bevolking glutenvrij).
Dit is een interessant punt waar ik weinig over kan zeggen omdat ik geen voedseldeskundige ben. Voedselveiligheid is wel een aspect die door ons team expliciet wordt meegenomen. Ik zal jouw vraag aan de anderen voorleggen en aan je terugkoppelen. Hartelijk dank voor je inbreng!
Hoi Dolfi, Mooi werk zondermeer. Heb wel een kanttekening bij de stelling dat zeewier niet bemest hoeft te worden. Dat is bij graan natuurlijk ook zo, mits je tevreden bent met een relatief lage productie. Dat is het stadium waar de zeewierkweek zich nu in bevind (volgens mij, ik ben geen expert). Maar als je de wereldbevolking met zeewier wilt voeden zal bemesten van zeewierkwekerijen wellicht nodig zijn. Al is het maar om te voorkomen dat je de nutrienten voor de rest van het locale ecosysteem uitput.
Lijkt me ook een punt om aandacht aan te besteden.
Groet,
Edwin
Je komt zekr wel met een interessant punt! Wel of niet bemesten?
Het bemesten in een open systeem waar stromingen je kostbare messtoffen meenemen lijkt me mogelijk erg problematisch. Als je bemesting niet efficient wordt opgenomen, verspil je dure meststoffen en veroorzaakt het elders mogelijk een probleem. Daarentegen is momenteel ruimschoots areaal waar nutrientgehaltes hoog genoeg zijn om productieve zeewierbegroeiing (zelfs “oerwouden” in zee) toe te staan die nog niet in “productie” is en waar slechts een klein deel van de beschikbaren nutrienten mee gemoeid zouden zijn. De invloed van zeewier teelt op nutrientbeschikbaarheid in de zee is zeker het modelleren waard maar wij zijn bij lange na niet toe aan een situatie waar we de zee “beroven” van haar nutrienten.
Het tegendeel is veel vaker het geval. Er zijn zeer veel kustgebieden waar nutrientconcentraties (dankzij de verspillende gewoontes van de mens) nu al tot eutrophicatie leiden. De kweek van zeewier op zulke plekken helpt met het reinigen van het water en vangt de nutrienten voor een nuttig doel op voordat die in de diepzee verdwijnen. Dus dan heb je dubbel winst.
Tot slot heb je de setting van de vis- en garnalenvijvers waar overbemesting nu ook al het grote probleem is en waardoor de productiviteit afneemt. Daar helpen ook de wieren met het verbeteren van de waterkwaliteit terwijl ze zelf ook een kostbaar product opleveren. Dat is ook win-win.
In ons project richten we ons eerst op deze uitgesproken duurzame “win-win” scenarios voordat we echt zouden overwegen om te gaan bemesten. Aanvullende bemesting zou vooral mogelijk wel iets kunnen zijn om in vijvers toe te passen in het geval dat nutrienten daadwerkelijk beperkend zouden blijken te zijn. Dat is zeker interessant om experimenteel te onderzoeken!
In samenwerking met WUR Wageningen heb ik in 2004 (wind technisch) samengewerkt bij de ontwikkeling van de Sea-Wing. Een hele mooie ontwikkeling, om op zee zeevoedsel te kweken.
Energie opwek middels WS-75 Windside turbines en overschot aan Energie werd in de vorm van Waterstof opgeslagen, klaar voor transport naar land.
Erg interessant en relevant! Heb gedeeld in netwerk. Dank.
Bedankt voor het delen!
Dit interessante artikel las ik n.a.v. een advertentie op de voorpagina van de Volkskrant. De laatste zin van díe advertentie luidt: Lust u ook een zeewiercracker ?
Jazeker maar in het artikel wordt daar verder geen melding van gemaakt noch waar die te koop is.
Ik koop ze bij de viswinkel.groet
Zeer interessant. Ik eet al járen zeewier. Hopelijk lukt het.
He Jacky,
Kumbai? Leuk van je te horen! Het is redelijk lang geleden geweest!
Jij bent duidelijk een voorloper op dit gebied oftewel een “early adopter” zoals dat tegenwoordig heet. Geweldig om dit te horen.
Hartelijke groet van huis tot huis! Als je recepten hebt ben ik zeer geinteresseerd!
Saludos,
Dolfi
Bedankt voor deze info! Wist ik ook niet!
Dolfi
Die zijn te verkrijgen bij Ekoplaza en bij Odin biologische food coops. Ik heb eergisteren vier verschillende zeewier producten gekocht bij Odin in Wageningen.
Hartelijke groet,
Dolfi
Dezelfde opmerking had ik ook. Dus in het vervolg meteen aan de gewekte verwachtinben voldoen.?
Goed punt Sjef! Dat hebben we over het hoofd gezien. Intussen heb je wel elders in deze blog de nodige info ontvangen.
Fijne zondag.
Dolfi
Te koop bij Ekoplaza.
Dit interessante artikel las ik n.a.v. een advertentie op de voorpagina van de Volkskrant. De laatste zin van díe advertentie luidt: Lust u ook een zeewiercracker ?
Jazeker maar in het artikel wordt daar verder geen melding van gemaakt noch waar die te koop is.
Het zeewier ruimt verontreinigingen in het water op. Oké, maar gaan die stoffen zich dan niet in het zeewier ophopen wat je vervolgens opeet? Of werkt dit met een ander ‘mechanisme’ ?
Wat er daarmee bedoeld wordt zijn vooral “verontreinigingen” zoals nitraten en fosfaten. Dat zijn gewone bouwstoffen voor planten. Wanneer die door erosie (het ploegen bv), overbemesting en bodemdegradatie van het land afvloeien en in verhoogde concentraties in het water terechtkomen veroorzaken deze ” verontreinigingen” bv overmatige groei van giftige blauwalg en andere algen. Dergelijke ” eutroficatie” van het water waarin veel algen groeien en dood gaan leidt weer tot zuurstof gebrek en het dood gaan van dieren, verminderde waterkwaliteit en stank. Blauwalg is voor mens en dier gevaarlijk. Bij grote rivieren veroorzaakt de afstroom van meststoffen grote zuurstofarme gebieden in de zee en de bloie van andere giftige algen bekend onder de naam ” red tide”.
Helder! Bedankt voor je uiteenzetting en succes verder!
Zeker een interesssant artikel, ook ik las deze n.a.v een advertentie op de voorpagina van de Volkskrant. Het werkt wel, om zo te adverteren. Alleen bleef ook ik, met lege handen na het lezen van die advertentie: Lust u ook een zeewiercracker? Lijkt mij lekker, maar waar zijn ze te koop?
Die zijn iig te koop bij Ekoplaza en bij Odin biologische COOP markten. Deze week nog heb ik een viertal producten gekocht bij Odin in Wageningen. Er waren ook nog meer producten aanwezig.
Eet smakelijk
Helena,
Bedankt voor de belangstelling! Intussen is je vraag wel elders in de blog beantwoord.
Nogmaals dank,
Dolfi
Waar te verkrijgen?
Idd. Ik wil graag een zeewiercracker proberen. Hoe kom ik eraan ?
Deze vraag heb ik zonet reeds beantwoord, verkrijgbaar bij Ekoplaza en Odin
Een enorm goed initiatief. Is er bij jullie ook interesse om dit te ondernemen in de Filipijnen? Ik kan verbindingen leggen om dit te ontwikkelen. Groet. Klaas Oreel, Manila Filipijnen
Hallo Klaas,
Dit klinkt erg interessant. Ik neem wel via de mail contact met jou op. Het zou erg interessant zijn voor Wageningen om samen met lokale instituten misschien iets in deze trant in de Filipijnen te kunnen betekenen.
Ik wil wel zeewiermeel, waar ik zelf crackers mee kan maken die glutenvrij zijn. Ik vind het alleen moeilijk in te schatten hoe ‘schoon’ zeewier is en hoe veilig voor humane consumptie. Ik vraag me ook af hoe vaak je het kunt eten en hoe veel. Zeewier is wellicht een goede bron van jodium voor mensen die glutenvrij eten en de jodium missen uit brood (in ons land eet 6 procent van de bevolking glutenvrij).
Hallo Tine,
Dit is een interessant punt waar ik weinig over kan zeggen omdat ik geen voedseldeskundige ben. Voedselveiligheid is wel een aspect die door ons team expliciet wordt meegenomen. Ik zal jouw vraag aan de anderen voorleggen en aan je terugkoppelen. Hartelijk dank voor je inbreng!
Dolfi
Hoi Dolfi, Mooi werk zondermeer. Heb wel een kanttekening bij de stelling dat zeewier niet bemest hoeft te worden. Dat is bij graan natuurlijk ook zo, mits je tevreden bent met een relatief lage productie. Dat is het stadium waar de zeewierkweek zich nu in bevind (volgens mij, ik ben geen expert). Maar als je de wereldbevolking met zeewier wilt voeden zal bemesten van zeewierkwekerijen wellicht nodig zijn. Al is het maar om te voorkomen dat je de nutrienten voor de rest van het locale ecosysteem uitput.
Lijkt me ook een punt om aandacht aan te besteden.
Groet,
Edwin
Hoi Edwin,
Je komt zekr wel met een interessant punt! Wel of niet bemesten?
Het bemesten in een open systeem waar stromingen je kostbare messtoffen meenemen lijkt me mogelijk erg problematisch. Als je bemesting niet efficient wordt opgenomen, verspil je dure meststoffen en veroorzaakt het elders mogelijk een probleem. Daarentegen is momenteel ruimschoots areaal waar nutrientgehaltes hoog genoeg zijn om productieve zeewierbegroeiing (zelfs “oerwouden” in zee) toe te staan die nog niet in “productie” is en waar slechts een klein deel van de beschikbaren nutrienten mee gemoeid zouden zijn. De invloed van zeewier teelt op nutrientbeschikbaarheid in de zee is zeker het modelleren waard maar wij zijn bij lange na niet toe aan een situatie waar we de zee “beroven” van haar nutrienten.
Het tegendeel is veel vaker het geval. Er zijn zeer veel kustgebieden waar nutrientconcentraties (dankzij de verspillende gewoontes van de mens) nu al tot eutrophicatie leiden. De kweek van zeewier op zulke plekken helpt met het reinigen van het water en vangt de nutrienten voor een nuttig doel op voordat die in de diepzee verdwijnen. Dus dan heb je dubbel winst.
Tot slot heb je de setting van de vis- en garnalenvijvers waar overbemesting nu ook al het grote probleem is en waardoor de productiviteit afneemt. Daar helpen ook de wieren met het verbeteren van de waterkwaliteit terwijl ze zelf ook een kostbaar product opleveren. Dat is ook win-win.
In ons project richten we ons eerst op deze uitgesproken duurzame “win-win” scenarios voordat we echt zouden overwegen om te gaan bemesten. Aanvullende bemesting zou vooral mogelijk wel iets kunnen zijn om in vijvers toe te passen in het geval dat nutrienten daadwerkelijk beperkend zouden blijken te zijn. Dat is zeker interessant om experimenteel te onderzoeken!
Bedankt voor je interessante kanttekening!
In samenwerking met WUR Wageningen heb ik in 2004 (wind technisch) samengewerkt bij de ontwikkeling van de Sea-Wing. Een hele mooie ontwikkeling, om op zee zeevoedsel te kweken.
Energie opwek middels WS-75 Windside turbines en overschot aan Energie werd in de vorm van Waterstof opgeslagen, klaar voor transport naar land.
Wilt U meer weten/zien, neem dan even contact.
M.vr.gr. Wim http://www.linkedin.com/in/wlshstevenhagen