Een op de vijftien Nederlanders heeft diabetes. Deze chronische aandoening houdt sterk verband met wat we eten. Daarom bestuderen Wageningse wetenschappers hoe voeding kan helpen om diabetes te voorkomen of behandelen. Zo heeft het eten van minder bewerkt vlees en meer groente en volkorenproducten een gunstig effect. Dit is nu ook opgenomen in de nieuwste richtlijnen voor voedingsadvies. Heb jij een beeld van hoe eten diabetes kan helpen voorkomen of genezen?
“Er is niet één optimaal dieet om diabetes te voorkomen of te behandelen. Er leiden vele wegen naar Rome”, zegt Edith Feskens, hoogleraar bij de afdeling Voeding en gezondheid. Onlangs bracht het Diabetes Fonds naar buiten dat naar verwachting over twintig jaar meer dan 1,4 miljoen Nederlanders diabetes hebben. Op dit moment hebben ruim 1,1 miljoen mensen diabetes.
“Type 2 diabetes kunnen we voorkomen en goed behandelen met gezonde voeding”
Edith Feskens, hoogleraar Global Nutrition
Share this quote:
Voeding speelt een belangrijke rol in de behandeling van diabetes type 1 en type 2. Ook kan een gezond voedingspatroon helpen om diabetes type 2, oftewel ouderdomsdiabetes, te voorkomen. “Bij ouderdomsdiabetes is het mogelijk om zo gezond te leven en te eten, dat je de medicatie niet meer nodig hebt”, aldus Feskens.
Een op de vijftien Nederlanders heeft diabetes (foto: Shutterstock).
Risicofactoren
Wat voor ’n voedingspatroon het beste werkt hangt onder meer af van de risicofactoren van mensen, zoals een verhoogd erfelijk risico, een hoge bloeddruk, een hoog cholesterolgehalte of overgewicht. Zo blijkt een relatief onbekend voedingspatroon genaamd “DASH” gunstig te zijn voor mensen met een hoge bloeddruk. Feskens: “Het bestaat uit veel groente en fruit, best wel wat zuivel, want daarin zitten calcium en magnesium, en granen die kalium bevatten. Verder bevat het weinig zout.”
Groente en beweging
Het beste advies voor iedereen luidt nog altijd: volg de Schijf van Vijf. Dus eet veel groente, fruit en voedingsvezels zoals in volkoren graanproducten. Snoep niet teveel en kijk uit met suiker en suikerhoudende dranken, waaronder ook vruchtensappen vallen. Daarnaast is het goed om te zorgen dat je voldoende beweegt. “En als je bijvoorbeeld veel gewicht moet verliezen kan het slim zijn om een aantal weken een dieet te volgen met een laag gehalte aan calorieën of koolhydraten”, vult Feskens aan.
Voldoende beweging kun je krijgen door sporten, maar bijvoorbeeld ook door wandelen en in de tuin werken (foto: Shutterstock).
Persoonlijke voorkeuren spelen een doorslaggevende rol, benadrukt Feskens. “Mensen houden voedingsadviezen langer vol als ze er gemotiveerd voor zijn.” Daarbij is het belangrijk dat de adviezen aansluiten bij de leefstijl en de persoonlijke voorkeuren. “Uit veel onderzoeken blijkt bijvoorbeeld dat Mediterrane voeding met veel groente en vis en niet teveel vlees gunstige effecten heeft. Maar niet iedereen is even dol op olijfolie.”
Klimaat
Bovendien is de gezondere keuze vaak eveneens de duurzame keuze. Het is bijvoorbeeld goed mogelijk om vegetarisch te eten als je diabetes hebt. Mensen maken zich daar soms zorgen over, maar dat hoeft niet. Onderzoek laat bovendien zien dat mensen die veel rood vlees – zoals rundvlees, varkensvlees of lamsvlees – nuttigen een verhoogd risico lopen op diabetes type 2. Hetzelfde geldt voor bewerkt vlees zoals worst.
Toevallig is minder vlees eten ook goed voor het klimaat en het milieu, zegt Feskens. “Voor sommige mensen kunnen de consequenties van hun voedsel voor het klimaat of dierenwelzijn hun motivatie versterken om een bepaald diabetesdieet te volgen.”
Het beste advies voor iedereen luidt nog altijd: eet veel fruit en groente, en vermijd rood vlees (foto: Shutterstock).
Eensluidende adviezen
Feskens en haar collega’s bij Humane Voeding in Wageningen doen veel onderzoek naar de rol van voeding bij diabetes. Op grond van de nieuwste inzichten stellen ze de voedingsrichtlijnen voor diabetes op met de Nederlandse Diabetes Federatie. Die richtlijnen moeten zorgprofessionals zoals diëtisten, praktijkondersteuners en diabetesverpleegkundigen helpen om eensluidende adviezen geven. “Sommigen zijn jaren geleden opgeleid, terwijl de inzichten veranderen. Het komt voor dat een diëtist het één aanraadt en de verpleegkundige iets anders. Dat kan verwarrend zijn voor patiënten, daarom is het belangrijk dat er een duidelijke lijn komt.”
Keuzehulp
De richtlijnen die nu zijn uitgebracht zijn uitgebreid en wetenschappelijk. De meest recente onderzoeken en meta-analyses waarin meerdere studies worden samengevat, zijn erin meegenomen, volgens Feskens. “De richtlijnen zijn nog niet zo concreet. We gaan ze dan ook nog uitwerken in keuzehulpen, zodat we diëtisten een concreet handvat kunnen bieden. Onderzoeker Iris van Damme werkt daar verder aan mee.”
Voedingsstoffen
Feskens begon meer dan dertig jaar geleden met haar onderzoek naar voeding en diabetes. Sindsdien is er een belangrijke verschuiving opgetreden in het onderzoek. “Toen ik begon keken we meer naar bepaalde voedingsstoffen, zoals verzadigd vet en voedingsvezels. Maar mensen eten geen verzadigd vet maar bijvoorbeeld vlees, waarin onder meer ijzer zit, of zuivel waarin calcium zit. Het gaat er vooral om dat mensen een combinatie van gezonde producten eten en er een voedingspatroon op nahouden dat zorgt dat ze elke dag voldoende voedingsstoffen binnenkrijgen.”
Wanneer voedsel per gram veel calorieën bevat, verhoogt dat het risico op overgewicht. Het beste kun je nutriëntendicht eten, oftewel zorgen dat het eten veel voedingsstoffen bevat, onderstreept Feskens. “Dit geldt voor iedereen, niet alleen voor de preventie van diabetes.”
Persoonsgerichte zorg
Een andere ontwikkeling is dat er veel meer aandacht is voor persoonsgerichte zorg, zoals advies op maat van de diëtist. Vroeger moesten mensen met diabetes type 1 die insuline moeten spuiten, eten volgens doktersvoorschriften. Die waren voor alle patiënten hetzelfde. “Ook daarin zien we een transitie naar meer persoonlijk advies.” Daarbij tekent Feskens aan dat het nog niet mogelijk is om persoonlijke adviezen te geven op basis van bijvoorbeeld de bloedsuikerwaarden of darmbacteriën. “Over de algemene preventie van diabetes is er echter al wel veel bekend”, aldus Feskens.
Edith Feskens doet onderzoek naar voeding, obesitas en type 2 diabetes. Na haar studie Humane Voeding in Wageningen promoveerde ze in 1991 in Leiden op onderzoek naar voeding en diabetes. Vervolgens werkte Feskens lange tijd bij het RIVM. In 2008 werd ze hoogleraar bij Wageningen University & Research. Tegenwoordig is haar onderzoeksterrein verbreed naar internationale voeding en duurzaamheid. “Sinds mijn jeugd ben ik gefascineerd door voeding. Omdat eten lekker is, maar ook door wat het doet in het lichaam. Mijn oma en vader hadden diabetes. Zelf deed ik onderzoek naar diabetes voor mijn promotie. Pas later kwam ik erachter dat ik een verhoogd erfelijk risico heb op diabetes. Dan gaat het nog meer spreken, met name omdat je wilt voorkomen dat je het krijgt of dat moment zo lang mogelijk wilt uitstellen. Diabetes is de chronische aandoening die het meest direct met voeding te maken heeft en dus ook makkelijk valt te beïnvloeden. In ontwikkelingslanden is diabetes eveneens een groeiend probleem. Ik hoop dat die landen kunnen leren van onze ervaringen en kunnen voorkomen dat het daar uitgroeit tot de veel voorkomende aandoening die het in ons land is.”
Hartelijk dank voor de advertenties waarin de suggestie wordt gewekt dat gezond eten diabetes kan voorkomen/genezen.
Nu kan ik weer honderd keer vertellen dat dat niet waar is.
Een dankbare diabetes 1 patient
Geachte heer/mevr C. Schip,
Excuses, het was zeker niet de bedoeling om te beweren dat type 1 diabetes door gezonde voeding voorkomen kan worden, die quote was alleen bedoeld voor type 2 diabetes – en dan hebben de journalisten ook proberen aan te geven dat het ‘kan’; we weten immers dat het bijvoorbeeld bij mensen met een sterke erfelijke aanleg is het heel lastig om vrij van type 2 diabetes te blijven.
Wel is voor zowel type 1 als type 2 diabetes belangrijk wat er gegeten wordt, dus een gezond eetpatroon kan helpen om de bloedsuiker onder controle te houden en het risico op complicaties te verminderen.
Hallo, ik ben 64 jaar oud en weet sinds ca 14 jaar dat ik diabetes type 2 heb. Ik heb geen overgewicht 1.92 m lengte, 84 kg. Ik moet juist opletten niet af te vallen. Sinds n paar jaar had ik t redelijk onder controle met koolhydraatarme voeding en metformine. Heb zelfs een periode helemaal geen metformine gebruikt. In maart jl kreeg ik covid waar ik nu bijna van hersteld ben. Mijn glucosespiegel kreeg ik niet meer onder controle. Op dit moment eet ik vnl koolhydraatarm en gebruik 1700 mg Metformine per dag. M’n nuchtere spiegel blijft rond 8 hangen. Zonder koolhydraatarme voeding zouden de waarden toch veel hoger zijn. Met vriendelijke groet
Dag, fijn dat u op uw site schrijft wat op de voorpagina van de kranten ontbreekt: het gaat om diabetes type 2. Dat is een terug te draaien kwaal. Type 1, waar sinds twee jaar mijn kleindochter (8) aan lijdt, is een ernstige chronische ziekte, en bv “meer volkorenbrood eten” pakt voor haar slechter uit dan bruin brood eten. Behalve dat uw advertentie misverstanden in de hand werkt- een kleine minderheid zal moeite te doen verder te kijken op uw “lees en reageer”- stigmatiseert u niet alleen mensen als mijn kleindochter, maar wekt u de suggestie dat diabetes in zijn algemeenheid middels eten “kan helpen voorkomen of genezen”. Dat is helaas en aantoonbaar onwaar. Graag een rectificatie en betracht meer zorgvuldigheid.NB: ook als verpleegkundige (1970-2020) zag ik veel frustratie enverdriet bij chronisch zieken die niet begrepen worden.
Hallo, sinds zo’n jaar of 14 heb ik diabetes 2. Wat zou ik het fijn gevonden hebben als ik.toendertijd goede informatie had gehad over voeding. Ik gebruik 500mg metformine per dag. Waar 2 jaar geleden gestopt met medicatie en heb 1 jaar heel.streng koolhydraatarm gegeten. Ik.viel 8 kilo af en kon zonder medicatie. Mede door de coronastress begin dit jaar moet ik toch weer naar de metformine terug en vind het heel moeilijk om van de suiker af te blijven….helaas
Dank voor je reactie Ingrid. Je geeft ook goed aan waar bij type 2 de uitdagingen liggen – stoppen met metformine kan als je heel goed om je voeding let, je gewicht en in jouw geval de koolhydraten; maar dat is ook lastig, inderdaad horen we dat nu ook veel bij corona; eetgewoonten veranderen (en mogelijk neemt gewicht toe) en bloedsuiker gaat weer omhoog.
Vandaar dat we in de nieuwe NDF richtlijn ingaan op persoons-gericht zorg, waarbij we stimuleren dat wordt gekozen voor een voedingspatroon dat goed bij de persoonlijke situatie past en mensen lang kunnen volhouden. Tip: wees niet te streng voor je zelf, een tijdje metformine gebruiken wil niet zeggen dat je gefaald hebt.
Beste Mariska Jansen,
Zoals ook boven aangegeven is het zeker niet de bedoeling om t beweren dat type 1 diabetes voorkomen had kunnen worden door anders te eten; dit was bedoeld voor type 2 zoals in de tekst staat – bij het maken van de advertentie is dat weggevallen.
Waar ik nog wel even op wil wijzen is dat voor complicaties op latere leeftijd ook bloeddruk een risicofactor is, die met een voeding rijk aan groenten (kalium), magnesium en met minder zout ook lager kan worden; maar ik kan me voorstellen dat dat voor een kind van 8 nog even niet aan de orde is, het controleren van de bloedsuiker en koolhydraat-inname en het spuiten zal al voldoende uitdaging zijn; ik wens haar en uw familie veel sterkte hiermee. Gr edith
“Diabetes 2 kunnen we voorkomen en goed behandelen met gezonde voeding”. In veel gevallen vast en zeker. Maar soms ligt het tóch wat gecompliceerder. Juist voor die mensen die altijd gezonde voeding als leidraad hadden, die niet roken, geen alcohol gebruiken en tóch diabetes 2 krijgen zijn dit soort opmerkingen in zijn aard ongenuanceerd en kwetsend. Het zou goed zijn die nuance ook mee te nemen in dit soort quotes. Net als de slogan “opstaan tegen kanker” …wekt ook deze uitspraak de suggestie dat alles altijd maakbaar is. Het wekt bovendien de indruk dat als je diabetes 2 hebt je dat op zijn minst voor een groot deel aan je eigen gedrag te wijten hebt. Het zou goed zijn wat terughoudender te zijn met dit soort absolute uitspraken.
Beste heer/mevr M.E. Willemsen,
Bedankt voor uw reactie – ik wil graag benadrukken dat we zeker niet de bedoeling hebben om mensen te beschuldigen, maar juist wat willen hoop bieden, namelijk dat in veel gevallen (maar inderdaad niet alle!) type 2 te voorkomen is (in ons eigen programma SLIMMER vinden we dalingen van nieuwe diabetespatienten van 50%) of te behandelen is (zie bv ‘keer diabetes om’, of in Engeland de DIRECT studie). Maar inderdaad, met bv een sterke erfelijke aanleg, of mensen die al op jonge leeftijd type 2 diabetes kregen, of het al vele jaren hebben.. is het heel lastig of zelfs onmogelijk. Belangrijk is dan ook om te proberen complicaties te voorkomen, bij type 2 diabetes zijn dat vaak hart- en vaatziekten, uw huisarts en dietist kunnen u daar vast meer over vertellen. Gr edith
Na een topsportcarriere in de duursport, met een tot op de dag vandaag super gezonde leefstijl (veel bewegen, de schijf van 5, geen alcohol,snoep,drank,bmi=20..), alsnog op 70-jarige leeftijd: diagnose diabetes type 2. Met metformine en gliclazide na een jaar nog steeds te hoge bloedsuikers .Low carb.. Frustratie bij de welgemeende voedingsadviezen mbt diabetes.. Zijn voor deze casus hanteerbare onderzoeken/adviezen?
Wij hebben inmiddels al duizenden mensen mogen helpen om weer medicatievrij te worden met ons gratis leefstijlprogramma van, voor en door mensen met diabetes type 2 zelf. Echter granen ook volkoren zorgt toch voor veel verhoging van de suikerwaardes bij de meeste deelnemers. Daarentegen wordt vlees vaak wel goed verdragen. Met vriendelijke groet. Wim Tilburgs voorzitter van Stichting Je Leefstijl als Medicijn en al sinds 6 jaar genezen van ernstige diabetes en overgewicht https://diabetes.jeleefstijlalsmedicijn.nl/
het zou fijn zijn als jullie eens het onderscheid maken tussen type 1 en 2. Nu gooit u alles op een hoop en dat doet pijn. Mijn zoon heeft vanaf zijn 9de jaar type 1. Deze diabetes is niet op te lossen met gezond eten. Ik zou graag willen dat u daar beter over nadenkt. Graag in de advertenties zetten dat het gaat om type 2. Dat zou een hoop begrip geven. Nu lijkt het alsof wij het hadden kunnen voorkomen dat mijn zoon Type 1 heeft.
Vriendelijke groeten,
Marina
In Italië is Gamberi Ketogene dieetvoeding succesvol erkend als Dieetvoeding voor Medisch Gebruik voor verschillende aandoeningen waaronder diabetes. In Nederland aangemeld maar de NVWA beschouwt het als ’tussendoortje’ en niet als dieetvoeding. Wij distribueren dit in Nederland. Het zijn zeer koolhydraatarme producten en hebben tegelijkertijd de ‘look and feel’ van toast, broodjes, pasta, koekjes e.d., wat het meer toegankelijk maakt. http://www.mindflowness.info/nutrition
Ik reageer op uw advertentie in de Volkskrant. U maakt hierin geen onderscheid tussen type 1 en type 2. Mijn jonge dochter die altijd gesport en gezond gegeten heeft, heeft type 1. Door uw advertentie denkt nu iedereen dat dit haar eigen schuld is. Erg jammer dit.
Als Ayurveda voedingscoach weet ik uit ervaring uit mijn praktijk dat met passende voeding en leefstijl ook in geval van diabetes 1 verbeteringen mogelijk zijn. Daarbij kan ik mij heel goed voorstellen dat betrokken zich niet of niet helemaal herkennen in artikelen die uitgaan van algemene adviezen of richtlijnen. Maatwerk in de vorm van een persoonlijk advies is dan veel passender. Het zou jammer zijn wanneer de kern van de boodschap, dat voeding mede bepalend is voor ons lichaam en onze gezondheid, hierdoor niet aan bod zou komen.
door p. mosch. 15_11_2020
Ik ben 73 oud en 7jaar terug overvallen door diabetes 1 of 2.(voorzover ik weet niet in de familie)
In het ziekenhuis kwamen ze er niet uit. Begonnen met lantus en kortwerkende insuline inspuiten . Alhoewel ik geen snoeper bent en zeer regelmatig sport en veel (biologische, eigentuin groenten) eet begrijp ik nog niet waarom mij dit is overkomen. Sindsdien ben ik mijn voedingspatroon nog meer gaan wijzigen.
Dwz. geen pasta, aardappelen, suikers. In plaats daarvan wortelpeterselie/zoete aardappel. Veel eiwitten en volle gezonde vetten advocado eieren, noten, vis en zaden.
Ook koolhydraatarmbrood hoort hierbij. Af en toe een halve appel of sinaasappel. Uiteraard veel zelfgesneden groeten.
Zuinig met koffie, wel basische thee. Ik moest wel 3 x per dag kijken en zonodig kortwerkende bijspuiten. Sinds kort is hierin verandering gekomen . Op aanraden van mijn diabetesarts; een keer in de avond 16 eenheden langwerkend toedienen en dat is het. Sindsdien is mijn bloedsuikerspiegel s’morgens 6, 7, 8. Het geeft mij veel rust.
Misschien dat jullie hier wat aan hebben
Beste P.C Mosch, bedankt voor het delen van uw ervaring. In de nieuwe richtlijn staat beschreven dat er niet één voedingspatroon is dat voor iedere persoon met diabetes kan worden aanbevolen. Iedere persoon is anders en wat bij de een goed werkt, kan voor de ander niet goed werken. Dit betekent dat het belangrijk is om samen met de arts en/of diëtist te kijken wat voor u persoonlijk het beste in uw leven past, precies wat u ook heeft gedaan. Het is fijn om te lezen dat u sinds kort een aanpak hebt waar u rust van krijgt.
Bedankt voor uw reactie Lida Eydenberg. U geeft precies aan wat de nieuwe voedingsrichtlijn ook benadrukt: de aandacht voor een persoonlijke aanpak is heel erg belangrijk, zowel bij diabetes type 1 als 2. Onderzoek laat zien dat kennis van voeding/gezondheid en begeleiding bij het veranderen van een voedingspatroon ervoor zorgen dat mensen een gezond voedingspatroon langer en makkelijker volhouden. Begeleiding is dus heel belangrijk. Wat mooi dat u dit als voedingscoach in de praktijk kan toepassen!
Ik ben 66 jaar oud en heb aan zowel vaders- als moederskant diabetes in de familie.
Zelf kreeg ik er op 26 jarige leeftijd mee te maken tijdens mijn zwangerschap. Ik moest in de 7e maand plotseling, geheel onverwacht (vanwege mijn familiegeschiedenis moest ik een GTT test doen die inderdaad aangaf dat ik zwangerschapssuiker had) de volgende dag naar het ziekenhuis om te worden “ingesteld op insuline”.
Mij werd gezegd dat ik na de bevalling weer zonder insuline en zonder dieetbeperkingen kon leven, maar dat ik bij een volgende zwangerschap direct weer onder begeleiding van de gynaecoloog zou komen en mijn zwangerschap via hem begeleid zou worden
Het liep anders: we waren naar een andere stad verhuisd en ik werd zwanger. Tijdens het eerste gesprek met de gynaecoloog in het andere ziekenhuis gaf ik aan dat ik heel graag wilde proberen om met voeding mijn suikerspiegel in balans te houden. Gelukkig stond deze specialist hiervoor open. Het ging goed, ik moest regelmatig mijn bloedsuiker laten meten en die bleef in balans. Geen insuline, wel een streng dieet .
Een kleine 10 jaar geleden speelde diabetes 2 weer bij mij op: Op de EHBO cursus werd een keer bij iedereen die dat wilde de bloedsuiker getest. Die van mij was flink hoog (ik had me bij de avondmaaltijd flink tegoed gedaan aan de spagetti) Pling! daar kwam die ouderdomssuiker dus om de hoek kijken. Ik ben deze keer naar een Ayurveda arts gegaan die me allerhande tips gaf. Opnieuw heb ik mijn eetpatroon zelf in de hand genomen door dieet: geen suiker uiteraard; vijf keer per dag voedselinname i.p.v. drie keer; brood, pasta e.d. altijd volkoren. Van een banaan eet ik maar een klein stukje, ander vers fruit 1 stuks (als ik niet kortgeleden gegeten heb en een stuk ga fietsen, dan eet ik wel een hele banaan). Dus mijn manier om met diabetes 2 om te gaan bestaat in eerste instantie uit het goed naar mijn lichaam luisteren. Verder zoek ik ook wel eens op wat de GT is van bepaalde voedingsmiddelen. Zo is die van gewone witte suiker veel hoger dan die van palmsuiker (waarvan ik soms wel eens een half theelepeltje door een gerecht doe). Mijn smaak is veel beter geworden nu ik geen suiker meer gebruik, ik proef het zoete van fruit veel meer dan vroeger.
Bovenal voel ik me fit en sterk, bovendien onafhankelijk van medische zorg,daar ben ik heel blij om.
1x per jaar laat ik een test doen die meet hoe mijn glucosewaarden de afgelopen 2 maanden waren en dat blijkt tot nog toe altijd in orde te zijn.
Beste Wilma Schoots-Hilhorst, bedankt voor het delen van uw ervaring. Het is mooi om te lezen dat uw specialist tijdens uw zwangerschap openstond voor het begeleiden van aanpassingen in uw voedingspatroon. Goede begeleiding, met daarin ruimte voor persoonlijke wensen, is erg belangrijk. Voor advies kunt u daarvoor inderdaad terecht bij een voedingscoach of diëtist. U geeft goede voorbeelden van hoe aanpassingen in het voedingspatroon nu ook hebben gezorgd voor betere glucosewaarden, maar ook voor fitheid en een gevoel van onafhankelijkheid. U geeft aan vegetarisch te eten, en de nieuwe voedingsrichtlijn laat inderdaad ook zien dat dat prima kan en bij sommige mensen ook voor betere glucosewaarden zorgt.
Geachte lezer,
U stelt aan het begin van het artikel de vraag;
“Heb jij een beeld van hoe eten diabetes kan helpen voorkomen of genezen?”
Voorkomen en genezen is zeer ambitieus als het gaat om type 1. Onderscheid tussen type 1en 2 zou prettig zijn bij deze vraagstelling.
Met betrekking tot diabetes in zijn algemeenheid kan gesteld worden dat koolhydraten de bloedsuiker verhogen. Hoe snel ze dit doen hangt af van het type koolhydraten.
Om de diabetes goed en makkelijk te managen is het van belang dat de suiker spiegel nauwelijks en langzaam stijgt. Op deze wijze kun je daar bij type 1 makkelijker met insuline op anticiperen. Een voedingspatroon laag in koolhydraten en hoog in eiwitten geeft dit effect op de bloedsuiker, dit is goed met een reguliere insuline te begeleiden.
Uw stelling dat er veel diëten zijn die kunnen klopt, weliswaar dankzij de grote diversiteit in diabetes hulpmiddelen (pomp, sensor etc).
Toch zullen patiënten dan veel “onverklaarbare” suiker schommelingen blijven ervaren.
Wederom wordt er bij deze voedingsrichtlijn aangenomen dat patiënten hun leefstijl niet langdurig kunnen veranderen. Zodra deze leefstijl verandering, voor iemand met DTP1, een minimaal diabetes management veroorzaakt met stabiele bloedsuiker waarden als resultaat dan zal dit erg goed motiveren om vol te houden.
Daarnaast kan gesteld worden dat mensen met diabetes een verhoogd taurine verbruik hebben. Taurine komt alleen voor in dierlijke eiwitten. Hoe een veganistisch voedingspatroon in deze richtlijn kan belanden is me niet helemaal duidelijk.
Vorig jaar tijdens de ontwikkeling van deze richtlijnen heb ik met jullie contact opgenomen en juist gepleit voor duidelijkere richtlijnen. Vooral mbt koolhydraat inname.
Eerst moet je patiënten met DTP1 voorlichten over voeding (koolhydraten, eiwitten en vet), het effect op hun lichaam, de hoeveelheid en type medicatie die bij de verschillende keuzes hoort en de daarbij behorende hulpmiddelen, dan kunnen zij de keuze maken wat er bij hun leefstijl past en of ze bereid zijn om te veranderen. Zeggen dat al deze diëten kunnen is te ongenuanceerd want er is een grote diversiteit in het effect op diabetes management en bloedsuiker spiegel.
Beste heer/mevr Z. Mroz,
Dank u wel voor deze vraag! Toevallig loopt er op dit moment een onderzoek naar de effecten van bittergourd (bitterkomkommer) bij collega’s van de Wageningen universiteit. Het duurt nog even voordat dit onderzoek is afgerond, maar ik zal vragen of de betrokken onderzoeker contact met u kan opnemen, gr edith
Zuiver biologisch met schil en al eten koken of anderszins verwerken .Dit geeft volgens mij ook al een hele boost tegen diabetis.
Wij propageren di vanuit onze biologiische hoogstam boomgaard .
Beste onderzoekers, Wat zou het mooi zijn als jullue in gesprek gaan met mensen die diabetes type 2 om kunnen vormen door koolhydraatarm te gaan eten. Mensen vallen af en voelen zich veel gezonder! Kijk maar eens bij diabetes omkeren door leefstijlverandering. Succes met jullie onderzoek
2 jaar geleden werd bij mij type2 geconstateerd. In plaats van te kiezen voor de standaard symptoombehandeling bij de huisarts heb ik mij aangesloten bij de Stichting je leefstijl als medicijn.
Daar heb ik geleerd hoe ik mijn diabetes heb kunnen omkeren mijn hba1c is van 104 naar 42 gezakt en dit zonder medicatie.
Jullie zouden eens in gesprek moeten gaan met de oprichter van deze Stichting Wim Tilburgs.
De voedingsadviezen die mensen te horen krijgen bij de diabetesverpleegkundige en de huisarts zijn niet goed en al lang achterhaald.
De voedingsindustrie is dan groter schuldige aan het feit dat er steeds meer jonge mensen diabetes type 2 ontwikkelen.
Driekwart van de artikelen die in de supermarkten verkocht worden bevorderen het krijgen van leefstijl gerelateerde aandoeningen.
In de eerste plaats onderschrijf ik de conclusies over gezond eten en bewegen en sta ik achter de hoofdboodschap van dit artikel. Ik wil echter graag een reactie geven op het stukje onder het kopje duurzaam. Daarin staat: “Onderzoek laat bovendien zien dat mensen die veel rood vlees – zoals rundvlees, varkensvlees of lamsvlees – nuttigen een verhoogd risico lopen op diabetes type 2.” Dit is te gemakkelijk gezegd. Er staat geen referentie bij, maar het verhaal waar dit op gebaseerd is, is te kort door de bocht. Namelijk veel mensen die VEEL rood vlees eten, eten ook vaak veel junkfood. Dus ook sowieso TE VEEL en ook weinig vezels en veel snelle koolhydraten. Dus dat effect is verstrengeld. Verder zegt ze zelf later in het artikel dat mensen nutrientdicht moeten eten. Mager rood vlees is dat wel degelijk. Verder vind ik het meteen promoten van vegtarisch ook te gemakkelijk. Kippenvlees en vis worden gemakshalve ook niet genoemd. Zij zijn eveneens nutrientdicht (en let op, het gaat niet om eiwit, maar om essentiële aminozuren) en zeker kippenvlees is duurzaam. Kippen zijn de opruimers van deze aarde. Varkens trouwens ook. Wageningen promoot normaliter ook een gecombineerd model: veel groente, vezels, maar niet volledig zonder vlees. Hoogstens minder. Verder zou ik de discussie duurzaamheid buiten het onderwerp gezond willen houden. Ook is het de vraag of dierlijk eiwit per definitie niet duurzaam is. Bij de productie van plantaardig voedsel komen immers veel bij-producten vrij, die de landbouwhuisidieren weer kunnen omzetten in hoogwaardig (nutriëntdicht, vol essentiële Aminozuren!) dierlijk eiwit! De basisgedachte van een circulaire economie!
Er wordt nog teveel verwezen naar de schijf van vijf die in mijn ogen ver achterloopt bij de realiteit. Er wordt totaal niet gesproken over koolhydraatarm want juist bij mensen met diabetes type 2 kunnen de granen en volkoren producten uit de schijf van 5 de glucose nog steeds flink verhogen. Het lijkt alsof de hulpverleners terughoudend zijn in hun adviezen af te wijken van deze schijf van 5. Helaas wordt er nog teveel geadviseerd om magere producten te gebruiken, vetten vermijden . Nieuwe inzichten laten zien dat juiste gebruik van gezonde vetten en onbewerkte producten bijdragen aan een goede gezondheid en diabetes 2 kunnen voorkomen of genezen . Praktijkondersteuners en diëtisten durven niet af te wijken van de geijkte adviezen en protocollen. Zolang Unilever een dikke vinger heeft in de gemaakte richtlijnen zal er weinig veranderen ben ik bang voor .
Eens… ga als professional op zoek samen met diegene die diabetes heeft naar welke voedingsstoffen vóór die persoon goed zijn. Laat diegene met diabetes leidend zijn.. en niet protocollen. Ook volkoren producten, fruit en groentes kunnen hoge bloedsuikerspiegels veroorzaken. Je kan eigenlijk geen individuele adviezen geven als je niet weet hoe je bloedsuikerwaardes reageren op voedingsstoffen. En laten we ook het effect van gemoedstoestand(stress), beweging ontspanning en slaapgedrag niet vergeten… Dit hangt allemaal aan elkaar…
Wat een verschrikkelijk verhaal weer .advies schijf van 5, volkoren graan en veel fruit???? Diabetes kun je alleen stoppen met een koolhydraatarme leefstijl… Nu insuline vrij en totaal medicatie vrij. En al 1,5 jaar ketoge levensstijl. Kijk op “Je leefstijl als medicijn” en vergeet de schijf van 5!!
Volgende maand mijn diabetes lustrum. Diagnose kwam volslagen uit de lucht vallen. Standaardprotocol: Metformine, cholesterolverlagers en dieet. Dat laatste schoot me letterlijk en figuurlijk in het verkeerde keelsgat (gericht op afvallen incl. vermelding van diverse merken). Maar ja, wat wist ik toen. Aanvankelijk een steeds hogere dosis Metformine. Door kennissen geattendeerd op ‘Keer Diabetes Om’ (kon ik niet aan meedoen want te laag BMI) en ‘Stichting Je Leefstijl als Medicijn’. Begonnen met koolhydraatarm eten wat leidde tot vermindering Metformine. Na aansluiting bij hiervoor genoemde stichting zaken nader aangescherpt: geen granen, peulvruchten en rode biet meer. Ik at weinig vlees maar ben dat méér gaan doen. Ik at weinig vet maar ben dat méér gaan doen. Crème fraîche, slagroom, roomkaas enz. Halvarine? Roomboter zul je bedoelen. Binnen no time kon ik stoppen met medicatie. Die medicatievrije periode heeft helaas slechts anderhalf jaar geduurd. Toen kwam Corona. Vanwege daaraan gerelateerde (werk-)stress steeg mijn HbA1c en werd het weer randje medicatie. Aangedrongen op nader onderzoek en uiteindelijk gediagnosticeerd met LADA (type 1 op latere leeftijd) en (toen tot mijn enorme frustratie) gestart met insuline: een zeer lage (4 eenheden) middellangwerkende. Daar vrijwel direct mijn hoofd voor gebogen en prachtige waarden nu. Omdat ik nog steeds koolhydraatarm eet, is de dosering minimaal en kortwerkende insuline (nog) niet nodig.
Ofwel: het is van belang jezelf er in te verdiepen maar dat zou ons een stuk makkelijker gemaakt kunnen én moeten worden
Ik ben al langer dan 5 jaar medicatievrij voor DB2, statines en bloeddruk. En dat door eerst de suiker drastisch te beperken en het stoppen met koolhydraten, dus geen brood, aardappelen, pasta enz meer. Ik ben 17 kilo afgevallen. Verder beweeg ik veel door wandelen. Er zijn tegenwoordig goede manieren om gezond te leven bv ketogeen leefstijl en af en toe vasten. https://diabetes.jeleefstijlalsmedicijn.nl/
Als moeder van een dochter met Diabetes type 1 zie ik met frustratie hoe zelfs een gerenommeerd onderzoeksinstituut als Wageningen University niet de moeite neemt om onderscheid te maken tussen type 1 en 2. Gezond eten kan type 1 niet voorkomen of genezen. Willen jullie daarom zorgvuldiger zijn met jullie advertenties, en gewoon type 2 toevoegen aan de tekst?
Type 1 is vervelend genoeg zonder dat mensen maar blijven suggereren dat als ze gewoon minder suiker eet het vanzelf over gaat!
Ik ben de afgelopen maanden bezig geweest om diabetes type 1 te doorgronden. Mijn kleindochter (13jaar )heeft deze vorm van diabetes.
Ik blijf met een aantal vragen rondlopen. Namelijk:
1) De adviezen van diëtisten met name als het gaat over de inname van tarweproducten, dus brood, pizza ed. met een glucose index van 72%wordt als belangrijk geadviseerd. Ik zie dan problemen met de insuline input en de enorme schommelingen in de glucose waarden.
2) Diabetes wordt gezien als een auto immuun ziekte. Als de schade aan de pancreas een feit is, is dan de bron of oorzaak van deze auto immuun reactie over. Is de ontsteking over?
Of gaat het steeds door. Wordt daar nog iets meegedaan om het te stoppen?
3)De lever en cellen slaan als het goed is, glycogeen op, een reserve aan glucose. Is deze voorraadvorming bij diabetes type 1 verloren?
Ik heb een een artikel gelezen, waarbij een hypo, wordt aangepakt met hele korte snelle sprinten gewisseld met iets langere rustige oefeningen, gedurende 12 minuten. De bloedsuiker moet gestegen zijn. Mijn kleindochter begrijpt hier niets van, want ze is soms uitgeput als ze een stuk heeft gefietst.
Is er meer stuk, dan alleen de insulinetoevoer? Heeft het ook te maken met de samenwerking tussen schildklier, lever, pancreas en uiteindelijk hersenen?
4) Kun je wel transplantaties uitvoeren als de afweer zo groot is, tegen de beta-cellen?
5) Ik ben veel bezig met voeding. Het is schrikbarend, waar men mensen mee verleid. Valt dit niet de fabrikanten aan te rekenen?
Waarom wordt er altijd zoveel aandacht besteed aan het te hoge gewicht van een diabetes patiënt en lees je nooit iets wat voordelig zou kunnen zijn voor mensen die, naar mijn mening, te licht van gewicht zijn. Ik ben 84 jaar, heb de laatste 18 jaar diabetes type 2 en weeg sinds die periode tussen 49 en 51 kilo. Ik slik Metformine 2 x 1000 mg. Ik zou er best een paar kilo bij willen want ik ben al een aantal keren bij harde wind weggewaaid en zelfs van mijn fiets gewaaid wat mij een heuptransplantatie opleverde. Ik eet al 20 jaar biologisch dus die oppepmiddeltjes van een diëtiste en/of huisarts laat ik staan want die zitten vol met verkeerde E’s zoals E621, E640, E951 en al die andere ongein. (schande dat het mag). Ik zou hier graag een advies over krijgen.
Met vriendelijke groet, Ina Hummeling.
ik begrijp oprecht niet waarom die vreselijke schijf van vijf nog steeds geadviseerd wordt voor DMT2-patienten. er is bij mijn weten nog nooit iemand van zijn medicatie afgekomen door koolhydraten te eten. een voedingsadvies is natuurlijk een persoonlijke zaak en niet voor iedereen is het makkelijk, maar door te eten op een manier die volgens het voedingscentrum extreem ongezond is ben ik nu van de metformine af, 28 kilo kwijt en cholesterolgehalte aanmerkelijk verbeterd. dit soort voorbeelden zijn er heel erg veel. maar nee, er is nog ‘te weinig onderzoek gedaan’. misschien wordt het daar toch een keer tijd voor, maar zo langzamerhand begin ik te denken dat dat niet gebeurt omdat zowel de pharmaceutische als de voedingsindustrie daar niet bij gebaat is.
Hartelijk dank voor de advertenties waarin de suggestie wordt gewekt dat gezond eten diabetes kan voorkomen/genezen.
Nu kan ik weer honderd keer vertellen dat dat niet waar is.
Een dankbare diabetes 1 patient
Beste C. Schip, ik heb mijn reactie( twee berichten hieronder) naar de prof gestuurd die eea schrijft en wens u veel sterkte!
Geachte heer/mevr C. Schip,
Excuses, het was zeker niet de bedoeling om te beweren dat type 1 diabetes door gezonde voeding voorkomen kan worden, die quote was alleen bedoeld voor type 2 diabetes – en dan hebben de journalisten ook proberen aan te geven dat het ‘kan’; we weten immers dat het bijvoorbeeld bij mensen met een sterke erfelijke aanleg is het heel lastig om vrij van type 2 diabetes te blijven.
Wel is voor zowel type 1 als type 2 diabetes belangrijk wat er gegeten wordt, dus een gezond eetpatroon kan helpen om de bloedsuiker onder controle te houden en het risico op complicaties te verminderen.
Hallo, ik ben 64 jaar oud en weet sinds ca 14 jaar dat ik diabetes type 2 heb. Ik heb geen overgewicht 1.92 m lengte, 84 kg. Ik moet juist opletten niet af te vallen. Sinds n paar jaar had ik t redelijk onder controle met koolhydraatarme voeding en metformine. Heb zelfs een periode helemaal geen metformine gebruikt. In maart jl kreeg ik covid waar ik nu bijna van hersteld ben. Mijn glucosespiegel kreeg ik niet meer onder controle. Op dit moment eet ik vnl koolhydraatarm en gebruik 1700 mg Metformine per dag. M’n nuchtere spiegel blijft rond 8 hangen. Zonder koolhydraatarme voeding zouden de waarden toch veel hoger zijn. Met vriendelijke groet
Dag, fijn dat u op uw site schrijft wat op de voorpagina van de kranten ontbreekt: het gaat om diabetes type 2. Dat is een terug te draaien kwaal. Type 1, waar sinds twee jaar mijn kleindochter (8) aan lijdt, is een ernstige chronische ziekte, en bv “meer volkorenbrood eten” pakt voor haar slechter uit dan bruin brood eten. Behalve dat uw advertentie misverstanden in de hand werkt- een kleine minderheid zal moeite te doen verder te kijken op uw “lees en reageer”- stigmatiseert u niet alleen mensen als mijn kleindochter, maar wekt u de suggestie dat diabetes in zijn algemeenheid middels eten “kan helpen voorkomen of genezen”. Dat is helaas en aantoonbaar onwaar. Graag een rectificatie en betracht meer zorgvuldigheid.NB: ook als verpleegkundige (1970-2020) zag ik veel frustratie enverdriet bij chronisch zieken die niet begrepen worden.
Hallo, sinds zo’n jaar of 14 heb ik diabetes 2. Wat zou ik het fijn gevonden hebben als ik.toendertijd goede informatie had gehad over voeding. Ik gebruik 500mg metformine per dag. Waar 2 jaar geleden gestopt met medicatie en heb 1 jaar heel.streng koolhydraatarm gegeten. Ik.viel 8 kilo af en kon zonder medicatie. Mede door de coronastress begin dit jaar moet ik toch weer naar de metformine terug en vind het heel moeilijk om van de suiker af te blijven….helaas
Dank voor je reactie Ingrid. Je geeft ook goed aan waar bij type 2 de uitdagingen liggen – stoppen met metformine kan als je heel goed om je voeding let, je gewicht en in jouw geval de koolhydraten; maar dat is ook lastig, inderdaad horen we dat nu ook veel bij corona; eetgewoonten veranderen (en mogelijk neemt gewicht toe) en bloedsuiker gaat weer omhoog.
Vandaar dat we in de nieuwe NDF richtlijn ingaan op persoons-gericht zorg, waarbij we stimuleren dat wordt gekozen voor een voedingspatroon dat goed bij de persoonlijke situatie past en mensen lang kunnen volhouden. Tip: wees niet te streng voor je zelf, een tijdje metformine gebruiken wil niet zeggen dat je gefaald hebt.
Beste Mariska Jansen,
Zoals ook boven aangegeven is het zeker niet de bedoeling om t beweren dat type 1 diabetes voorkomen had kunnen worden door anders te eten; dit was bedoeld voor type 2 zoals in de tekst staat – bij het maken van de advertentie is dat weggevallen.
Waar ik nog wel even op wil wijzen is dat voor complicaties op latere leeftijd ook bloeddruk een risicofactor is, die met een voeding rijk aan groenten (kalium), magnesium en met minder zout ook lager kan worden; maar ik kan me voorstellen dat dat voor een kind van 8 nog even niet aan de orde is, het controleren van de bloedsuiker en koolhydraat-inname en het spuiten zal al voldoende uitdaging zijn; ik wens haar en uw familie veel sterkte hiermee. Gr edith
“Diabetes 2 kunnen we voorkomen en goed behandelen met gezonde voeding”. In veel gevallen vast en zeker. Maar soms ligt het tóch wat gecompliceerder. Juist voor die mensen die altijd gezonde voeding als leidraad hadden, die niet roken, geen alcohol gebruiken en tóch diabetes 2 krijgen zijn dit soort opmerkingen in zijn aard ongenuanceerd en kwetsend. Het zou goed zijn die nuance ook mee te nemen in dit soort quotes. Net als de slogan “opstaan tegen kanker” …wekt ook deze uitspraak de suggestie dat alles altijd maakbaar is. Het wekt bovendien de indruk dat als je diabetes 2 hebt je dat op zijn minst voor een groot deel aan je eigen gedrag te wijten hebt. Het zou goed zijn wat terughoudender te zijn met dit soort absolute uitspraken.
Beste heer/mevr M.E. Willemsen,
Bedankt voor uw reactie – ik wil graag benadrukken dat we zeker niet de bedoeling hebben om mensen te beschuldigen, maar juist wat willen hoop bieden, namelijk dat in veel gevallen (maar inderdaad niet alle!) type 2 te voorkomen is (in ons eigen programma SLIMMER vinden we dalingen van nieuwe diabetespatienten van 50%) of te behandelen is (zie bv ‘keer diabetes om’, of in Engeland de DIRECT studie). Maar inderdaad, met bv een sterke erfelijke aanleg, of mensen die al op jonge leeftijd type 2 diabetes kregen, of het al vele jaren hebben.. is het heel lastig of zelfs onmogelijk. Belangrijk is dan ook om te proberen complicaties te voorkomen, bij type 2 diabetes zijn dat vaak hart- en vaatziekten, uw huisarts en dietist kunnen u daar vast meer over vertellen. Gr edith
Na een topsportcarriere in de duursport, met een tot op de dag vandaag super gezonde leefstijl (veel bewegen, de schijf van 5, geen alcohol,snoep,drank,bmi=20..), alsnog op 70-jarige leeftijd: diagnose diabetes type 2. Met metformine en gliclazide na een jaar nog steeds te hoge bloedsuikers .Low carb.. Frustratie bij de welgemeende voedingsadviezen mbt diabetes.. Zijn voor deze casus hanteerbare onderzoeken/adviezen?
Dankjewel, dat is precies zoals ik het ervaar.
Wij hebben inmiddels al duizenden mensen mogen helpen om weer medicatievrij te worden met ons gratis leefstijlprogramma van, voor en door mensen met diabetes type 2 zelf. Echter granen ook volkoren zorgt toch voor veel verhoging van de suikerwaardes bij de meeste deelnemers. Daarentegen wordt vlees vaak wel goed verdragen. Met vriendelijke groet. Wim Tilburgs voorzitter van Stichting Je Leefstijl als Medicijn en al sinds 6 jaar genezen van ernstige diabetes en overgewicht https://diabetes.jeleefstijlalsmedicijn.nl/
Geachte wetenschappers,
het zou fijn zijn als jullie eens het onderscheid maken tussen type 1 en 2. Nu gooit u alles op een hoop en dat doet pijn. Mijn zoon heeft vanaf zijn 9de jaar type 1. Deze diabetes is niet op te lossen met gezond eten. Ik zou graag willen dat u daar beter over nadenkt. Graag in de advertenties zetten dat het gaat om type 2. Dat zou een hoop begrip geven. Nu lijkt het alsof wij het hadden kunnen voorkomen dat mijn zoon Type 1 heeft.
Vriendelijke groeten,
Marina
In Italië is Gamberi Ketogene dieetvoeding succesvol erkend als Dieetvoeding voor Medisch Gebruik voor verschillende aandoeningen waaronder diabetes. In Nederland aangemeld maar de NVWA beschouwt het als ’tussendoortje’ en niet als dieetvoeding. Wij distribueren dit in Nederland. Het zijn zeer koolhydraatarme producten en hebben tegelijkertijd de ‘look and feel’ van toast, broodjes, pasta, koekjes e.d., wat het meer toegankelijk maakt. http://www.mindflowness.info/nutrition
Ik reageer op uw advertentie in de Volkskrant. U maakt hierin geen onderscheid tussen type 1 en type 2. Mijn jonge dochter die altijd gesport en gezond gegeten heeft, heeft type 1. Door uw advertentie denkt nu iedereen dat dit haar eigen schuld is. Erg jammer dit.
Als Ayurveda voedingscoach weet ik uit ervaring uit mijn praktijk dat met passende voeding en leefstijl ook in geval van diabetes 1 verbeteringen mogelijk zijn. Daarbij kan ik mij heel goed voorstellen dat betrokken zich niet of niet helemaal herkennen in artikelen die uitgaan van algemene adviezen of richtlijnen. Maatwerk in de vorm van een persoonlijk advies is dan veel passender. Het zou jammer zijn wanneer de kern van de boodschap, dat voeding mede bepalend is voor ons lichaam en onze gezondheid, hierdoor niet aan bod zou komen.
door p. mosch. 15_11_2020
Ik ben 73 oud en 7jaar terug overvallen door diabetes 1 of 2.(voorzover ik weet niet in de familie)
In het ziekenhuis kwamen ze er niet uit. Begonnen met lantus en kortwerkende insuline inspuiten . Alhoewel ik geen snoeper bent en zeer regelmatig sport en veel (biologische, eigentuin groenten) eet begrijp ik nog niet waarom mij dit is overkomen. Sindsdien ben ik mijn voedingspatroon nog meer gaan wijzigen.
Dwz. geen pasta, aardappelen, suikers. In plaats daarvan wortelpeterselie/zoete aardappel. Veel eiwitten en volle gezonde vetten advocado eieren, noten, vis en zaden.
Ook koolhydraatarmbrood hoort hierbij. Af en toe een halve appel of sinaasappel. Uiteraard veel zelfgesneden groeten.
Zuinig met koffie, wel basische thee. Ik moest wel 3 x per dag kijken en zonodig kortwerkende bijspuiten. Sinds kort is hierin verandering gekomen . Op aanraden van mijn diabetesarts; een keer in de avond 16 eenheden langwerkend toedienen en dat is het. Sindsdien is mijn bloedsuikerspiegel s’morgens 6, 7, 8. Het geeft mij veel rust.
Misschien dat jullie hier wat aan hebben
Beste P.C Mosch, bedankt voor het delen van uw ervaring. In de nieuwe richtlijn staat beschreven dat er niet één voedingspatroon is dat voor iedere persoon met diabetes kan worden aanbevolen. Iedere persoon is anders en wat bij de een goed werkt, kan voor de ander niet goed werken. Dit betekent dat het belangrijk is om samen met de arts en/of diëtist te kijken wat voor u persoonlijk het beste in uw leven past, precies wat u ook heeft gedaan. Het is fijn om te lezen dat u sinds kort een aanpak hebt waar u rust van krijgt.
Bedankt voor uw reactie Lida Eydenberg. U geeft precies aan wat de nieuwe voedingsrichtlijn ook benadrukt: de aandacht voor een persoonlijke aanpak is heel erg belangrijk, zowel bij diabetes type 1 als 2. Onderzoek laat zien dat kennis van voeding/gezondheid en begeleiding bij het veranderen van een voedingspatroon ervoor zorgen dat mensen een gezond voedingspatroon langer en makkelijker volhouden. Begeleiding is dus heel belangrijk. Wat mooi dat u dit als voedingscoach in de praktijk kan toepassen!
Ik ben 66 jaar oud en heb aan zowel vaders- als moederskant diabetes in de familie.
Zelf kreeg ik er op 26 jarige leeftijd mee te maken tijdens mijn zwangerschap. Ik moest in de 7e maand plotseling, geheel onverwacht (vanwege mijn familiegeschiedenis moest ik een GTT test doen die inderdaad aangaf dat ik zwangerschapssuiker had) de volgende dag naar het ziekenhuis om te worden “ingesteld op insuline”.
Mij werd gezegd dat ik na de bevalling weer zonder insuline en zonder dieetbeperkingen kon leven, maar dat ik bij een volgende zwangerschap direct weer onder begeleiding van de gynaecoloog zou komen en mijn zwangerschap via hem begeleid zou worden
Het liep anders: we waren naar een andere stad verhuisd en ik werd zwanger. Tijdens het eerste gesprek met de gynaecoloog in het andere ziekenhuis gaf ik aan dat ik heel graag wilde proberen om met voeding mijn suikerspiegel in balans te houden. Gelukkig stond deze specialist hiervoor open. Het ging goed, ik moest regelmatig mijn bloedsuiker laten meten en die bleef in balans. Geen insuline, wel een streng dieet .
Een kleine 10 jaar geleden speelde diabetes 2 weer bij mij op: Op de EHBO cursus werd een keer bij iedereen die dat wilde de bloedsuiker getest. Die van mij was flink hoog (ik had me bij de avondmaaltijd flink tegoed gedaan aan de spagetti) Pling! daar kwam die ouderdomssuiker dus om de hoek kijken. Ik ben deze keer naar een Ayurveda arts gegaan die me allerhande tips gaf. Opnieuw heb ik mijn eetpatroon zelf in de hand genomen door dieet: geen suiker uiteraard; vijf keer per dag voedselinname i.p.v. drie keer; brood, pasta e.d. altijd volkoren. Van een banaan eet ik maar een klein stukje, ander vers fruit 1 stuks (als ik niet kortgeleden gegeten heb en een stuk ga fietsen, dan eet ik wel een hele banaan). Dus mijn manier om met diabetes 2 om te gaan bestaat in eerste instantie uit het goed naar mijn lichaam luisteren. Verder zoek ik ook wel eens op wat de GT is van bepaalde voedingsmiddelen. Zo is die van gewone witte suiker veel hoger dan die van palmsuiker (waarvan ik soms wel eens een half theelepeltje door een gerecht doe). Mijn smaak is veel beter geworden nu ik geen suiker meer gebruik, ik proef het zoete van fruit veel meer dan vroeger.
Bovenal voel ik me fit en sterk, bovendien onafhankelijk van medische zorg,daar ben ik heel blij om.
1x per jaar laat ik een test doen die meet hoe mijn glucosewaarden de afgelopen 2 maanden waren en dat blijkt tot nog toe altijd in orde te zijn.
Beste Wilma Schoots-Hilhorst, bedankt voor het delen van uw ervaring. Het is mooi om te lezen dat uw specialist tijdens uw zwangerschap openstond voor het begeleiden van aanpassingen in uw voedingspatroon. Goede begeleiding, met daarin ruimte voor persoonlijke wensen, is erg belangrijk. Voor advies kunt u daarvoor inderdaad terecht bij een voedingscoach of diëtist. U geeft goede voorbeelden van hoe aanpassingen in het voedingspatroon nu ook hebben gezorgd voor betere glucosewaarden, maar ook voor fitheid en een gevoel van onafhankelijkheid. U geeft aan vegetarisch te eten, en de nieuwe voedingsrichtlijn laat inderdaad ook zien dat dat prima kan en bij sommige mensen ook voor betere glucosewaarden zorgt.
Nog een belangrijke wijziging in mijn eetgewoonte is: aardappelen schrappen uit mijn dieet.
Overigens eet ik al 45 jaar vegetarisch.
Geachte lezer,
U stelt aan het begin van het artikel de vraag;
“Heb jij een beeld van hoe eten diabetes kan helpen voorkomen of genezen?”
Voorkomen en genezen is zeer ambitieus als het gaat om type 1. Onderscheid tussen type 1en 2 zou prettig zijn bij deze vraagstelling.
Met betrekking tot diabetes in zijn algemeenheid kan gesteld worden dat koolhydraten de bloedsuiker verhogen. Hoe snel ze dit doen hangt af van het type koolhydraten.
Om de diabetes goed en makkelijk te managen is het van belang dat de suiker spiegel nauwelijks en langzaam stijgt. Op deze wijze kun je daar bij type 1 makkelijker met insuline op anticiperen. Een voedingspatroon laag in koolhydraten en hoog in eiwitten geeft dit effect op de bloedsuiker, dit is goed met een reguliere insuline te begeleiden.
Uw stelling dat er veel diëten zijn die kunnen klopt, weliswaar dankzij de grote diversiteit in diabetes hulpmiddelen (pomp, sensor etc).
Toch zullen patiënten dan veel “onverklaarbare” suiker schommelingen blijven ervaren.
Wederom wordt er bij deze voedingsrichtlijn aangenomen dat patiënten hun leefstijl niet langdurig kunnen veranderen. Zodra deze leefstijl verandering, voor iemand met DTP1, een minimaal diabetes management veroorzaakt met stabiele bloedsuiker waarden als resultaat dan zal dit erg goed motiveren om vol te houden.
Daarnaast kan gesteld worden dat mensen met diabetes een verhoogd taurine verbruik hebben. Taurine komt alleen voor in dierlijke eiwitten. Hoe een veganistisch voedingspatroon in deze richtlijn kan belanden is me niet helemaal duidelijk.
Vorig jaar tijdens de ontwikkeling van deze richtlijnen heb ik met jullie contact opgenomen en juist gepleit voor duidelijkere richtlijnen. Vooral mbt koolhydraat inname.
Eerst moet je patiënten met DTP1 voorlichten over voeding (koolhydraten, eiwitten en vet), het effect op hun lichaam, de hoeveelheid en type medicatie die bij de verschillende keuzes hoort en de daarbij behorende hulpmiddelen, dan kunnen zij de keuze maken wat er bij hun leefstijl past en of ze bereid zijn om te veranderen. Zeggen dat al deze diëten kunnen is te ongenuanceerd want er is een grote diversiteit in het effect op diabetes management en bloedsuiker spiegel.
Hartelijke groet,
Corine Heijneman
Lowcarb2love
Moeder van twee kinderen met DTP1
Vraag:
Wat is Uw mening over het gebruik en effectiviteit van bittergourd in preventie van diabetes 2 ?
Beste heer/mevr Z. Mroz,
Dank u wel voor deze vraag! Toevallig loopt er op dit moment een onderzoek naar de effecten van bittergourd (bitterkomkommer) bij collega’s van de Wageningen universiteit. Het duurt nog even voordat dit onderzoek is afgerond, maar ik zal vragen of de betrokken onderzoeker contact met u kan opnemen, gr edith
Zuiver biologisch met schil en al eten koken of anderszins verwerken .Dit geeft volgens mij ook al een hele boost tegen diabetis.
Wij propageren di vanuit onze biologiische hoogstam boomgaard .
Beste onderzoekers, Wat zou het mooi zijn als jullue in gesprek gaan met mensen die diabetes type 2 om kunnen vormen door koolhydraatarm te gaan eten. Mensen vallen af en voelen zich veel gezonder! Kijk maar eens bij diabetes omkeren door leefstijlverandering. Succes met jullie onderzoek
2 jaar geleden werd bij mij type2 geconstateerd. In plaats van te kiezen voor de standaard symptoombehandeling bij de huisarts heb ik mij aangesloten bij de Stichting je leefstijl als medicijn.
Daar heb ik geleerd hoe ik mijn diabetes heb kunnen omkeren mijn hba1c is van 104 naar 42 gezakt en dit zonder medicatie.
Jullie zouden eens in gesprek moeten gaan met de oprichter van deze Stichting Wim Tilburgs.
De voedingsadviezen die mensen te horen krijgen bij de diabetesverpleegkundige en de huisarts zijn niet goed en al lang achterhaald.
De voedingsindustrie is dan groter schuldige aan het feit dat er steeds meer jonge mensen diabetes type 2 ontwikkelen.
Driekwart van de artikelen die in de supermarkten verkocht worden bevorderen het krijgen van leefstijl gerelateerde aandoeningen.
In de eerste plaats onderschrijf ik de conclusies over gezond eten en bewegen en sta ik achter de hoofdboodschap van dit artikel. Ik wil echter graag een reactie geven op het stukje onder het kopje duurzaam. Daarin staat: “Onderzoek laat bovendien zien dat mensen die veel rood vlees – zoals rundvlees, varkensvlees of lamsvlees – nuttigen een verhoogd risico lopen op diabetes type 2.” Dit is te gemakkelijk gezegd. Er staat geen referentie bij, maar het verhaal waar dit op gebaseerd is, is te kort door de bocht. Namelijk veel mensen die VEEL rood vlees eten, eten ook vaak veel junkfood. Dus ook sowieso TE VEEL en ook weinig vezels en veel snelle koolhydraten. Dus dat effect is verstrengeld. Verder zegt ze zelf later in het artikel dat mensen nutrientdicht moeten eten. Mager rood vlees is dat wel degelijk. Verder vind ik het meteen promoten van vegtarisch ook te gemakkelijk. Kippenvlees en vis worden gemakshalve ook niet genoemd. Zij zijn eveneens nutrientdicht (en let op, het gaat niet om eiwit, maar om essentiële aminozuren) en zeker kippenvlees is duurzaam. Kippen zijn de opruimers van deze aarde. Varkens trouwens ook. Wageningen promoot normaliter ook een gecombineerd model: veel groente, vezels, maar niet volledig zonder vlees. Hoogstens minder. Verder zou ik de discussie duurzaamheid buiten het onderwerp gezond willen houden. Ook is het de vraag of dierlijk eiwit per definitie niet duurzaam is. Bij de productie van plantaardig voedsel komen immers veel bij-producten vrij, die de landbouwhuisidieren weer kunnen omzetten in hoogwaardig (nutriëntdicht, vol essentiële Aminozuren!) dierlijk eiwit! De basisgedachte van een circulaire economie!
Er wordt nog teveel verwezen naar de schijf van vijf die in mijn ogen ver achterloopt bij de realiteit. Er wordt totaal niet gesproken over koolhydraatarm want juist bij mensen met diabetes type 2 kunnen de granen en volkoren producten uit de schijf van 5 de glucose nog steeds flink verhogen. Het lijkt alsof de hulpverleners terughoudend zijn in hun adviezen af te wijken van deze schijf van 5. Helaas wordt er nog teveel geadviseerd om magere producten te gebruiken, vetten vermijden . Nieuwe inzichten laten zien dat juiste gebruik van gezonde vetten en onbewerkte producten bijdragen aan een goede gezondheid en diabetes 2 kunnen voorkomen of genezen . Praktijkondersteuners en diëtisten durven niet af te wijken van de geijkte adviezen en protocollen. Zolang Unilever een dikke vinger heeft in de gemaakte richtlijnen zal er weinig veranderen ben ik bang voor .
Eens… ga als professional op zoek samen met diegene die diabetes heeft naar welke voedingsstoffen vóór die persoon goed zijn. Laat diegene met diabetes leidend zijn.. en niet protocollen. Ook volkoren producten, fruit en groentes kunnen hoge bloedsuikerspiegels veroorzaken. Je kan eigenlijk geen individuele adviezen geven als je niet weet hoe je bloedsuikerwaardes reageren op voedingsstoffen. En laten we ook het effect van gemoedstoestand(stress), beweging ontspanning en slaapgedrag niet vergeten… Dit hangt allemaal aan elkaar…
Wat een verschrikkelijk verhaal weer .advies schijf van 5, volkoren graan en veel fruit???? Diabetes kun je alleen stoppen met een koolhydraatarme leefstijl… Nu insuline vrij en totaal medicatie vrij. En al 1,5 jaar ketoge levensstijl. Kijk op “Je leefstijl als medicijn” en vergeet de schijf van 5!!
Volgende maand mijn diabetes lustrum. Diagnose kwam volslagen uit de lucht vallen. Standaardprotocol: Metformine, cholesterolverlagers en dieet. Dat laatste schoot me letterlijk en figuurlijk in het verkeerde keelsgat (gericht op afvallen incl. vermelding van diverse merken). Maar ja, wat wist ik toen. Aanvankelijk een steeds hogere dosis Metformine. Door kennissen geattendeerd op ‘Keer Diabetes Om’ (kon ik niet aan meedoen want te laag BMI) en ‘Stichting Je Leefstijl als Medicijn’. Begonnen met koolhydraatarm eten wat leidde tot vermindering Metformine. Na aansluiting bij hiervoor genoemde stichting zaken nader aangescherpt: geen granen, peulvruchten en rode biet meer. Ik at weinig vlees maar ben dat méér gaan doen. Ik at weinig vet maar ben dat méér gaan doen. Crème fraîche, slagroom, roomkaas enz. Halvarine? Roomboter zul je bedoelen. Binnen no time kon ik stoppen met medicatie. Die medicatievrije periode heeft helaas slechts anderhalf jaar geduurd. Toen kwam Corona. Vanwege daaraan gerelateerde (werk-)stress steeg mijn HbA1c en werd het weer randje medicatie. Aangedrongen op nader onderzoek en uiteindelijk gediagnosticeerd met LADA (type 1 op latere leeftijd) en (toen tot mijn enorme frustratie) gestart met insuline: een zeer lage (4 eenheden) middellangwerkende. Daar vrijwel direct mijn hoofd voor gebogen en prachtige waarden nu. Omdat ik nog steeds koolhydraatarm eet, is de dosering minimaal en kortwerkende insuline (nog) niet nodig.
Ofwel: het is van belang jezelf er in te verdiepen maar dat zou ons een stuk makkelijker gemaakt kunnen én moeten worden
Ik ben al langer dan 5 jaar medicatievrij voor DB2, statines en bloeddruk. En dat door eerst de suiker drastisch te beperken en het stoppen met koolhydraten, dus geen brood, aardappelen, pasta enz meer. Ik ben 17 kilo afgevallen. Verder beweeg ik veel door wandelen. Er zijn tegenwoordig goede manieren om gezond te leven bv ketogeen leefstijl en af en toe vasten.
https://diabetes.jeleefstijlalsmedicijn.nl/
Als moeder van een dochter met Diabetes type 1 zie ik met frustratie hoe zelfs een gerenommeerd onderzoeksinstituut als Wageningen University niet de moeite neemt om onderscheid te maken tussen type 1 en 2. Gezond eten kan type 1 niet voorkomen of genezen. Willen jullie daarom zorgvuldiger zijn met jullie advertenties, en gewoon type 2 toevoegen aan de tekst?
Type 1 is vervelend genoeg zonder dat mensen maar blijven suggereren dat als ze gewoon minder suiker eet het vanzelf over gaat!
Ik ben de afgelopen maanden bezig geweest om diabetes type 1 te doorgronden. Mijn kleindochter (13jaar )heeft deze vorm van diabetes.
Ik blijf met een aantal vragen rondlopen. Namelijk:
1) De adviezen van diëtisten met name als het gaat over de inname van tarweproducten, dus brood, pizza ed. met een glucose index van 72%wordt als belangrijk geadviseerd. Ik zie dan problemen met de insuline input en de enorme schommelingen in de glucose waarden.
2) Diabetes wordt gezien als een auto immuun ziekte. Als de schade aan de pancreas een feit is, is dan de bron of oorzaak van deze auto immuun reactie over. Is de ontsteking over?
Of gaat het steeds door. Wordt daar nog iets meegedaan om het te stoppen?
3)De lever en cellen slaan als het goed is, glycogeen op, een reserve aan glucose. Is deze voorraadvorming bij diabetes type 1 verloren?
Ik heb een een artikel gelezen, waarbij een hypo, wordt aangepakt met hele korte snelle sprinten gewisseld met iets langere rustige oefeningen, gedurende 12 minuten. De bloedsuiker moet gestegen zijn. Mijn kleindochter begrijpt hier niets van, want ze is soms uitgeput als ze een stuk heeft gefietst.
Is er meer stuk, dan alleen de insulinetoevoer? Heeft het ook te maken met de samenwerking tussen schildklier, lever, pancreas en uiteindelijk hersenen?
4) Kun je wel transplantaties uitvoeren als de afweer zo groot is, tegen de beta-cellen?
5) Ik ben veel bezig met voeding. Het is schrikbarend, waar men mensen mee verleid. Valt dit niet de fabrikanten aan te rekenen?
Waarom wordt er altijd zoveel aandacht besteed aan het te hoge gewicht van een diabetes patiënt en lees je nooit iets wat voordelig zou kunnen zijn voor mensen die, naar mijn mening, te licht van gewicht zijn. Ik ben 84 jaar, heb de laatste 18 jaar diabetes type 2 en weeg sinds die periode tussen 49 en 51 kilo. Ik slik Metformine 2 x 1000 mg. Ik zou er best een paar kilo bij willen want ik ben al een aantal keren bij harde wind weggewaaid en zelfs van mijn fiets gewaaid wat mij een heuptransplantatie opleverde. Ik eet al 20 jaar biologisch dus die oppepmiddeltjes van een diëtiste en/of huisarts laat ik staan want die zitten vol met verkeerde E’s zoals E621, E640, E951 en al die andere ongein. (schande dat het mag). Ik zou hier graag een advies over krijgen.
Met vriendelijke groet, Ina Hummeling.
ik begrijp oprecht niet waarom die vreselijke schijf van vijf nog steeds geadviseerd wordt voor DMT2-patienten. er is bij mijn weten nog nooit iemand van zijn medicatie afgekomen door koolhydraten te eten. een voedingsadvies is natuurlijk een persoonlijke zaak en niet voor iedereen is het makkelijk, maar door te eten op een manier die volgens het voedingscentrum extreem ongezond is ben ik nu van de metformine af, 28 kilo kwijt en cholesterolgehalte aanmerkelijk verbeterd. dit soort voorbeelden zijn er heel erg veel. maar nee, er is nog ‘te weinig onderzoek gedaan’. misschien wordt het daar toch een keer tijd voor, maar zo langzamerhand begin ik te denken dat dat niet gebeurt omdat zowel de pharmaceutische als de voedingsindustrie daar niet bij gebaat is.