Ons voedsel in 2030
Hoe ligt er over tien, twintig jaar gezond, veilig en betaalbaar voedsel in de winkel dat duurzaam is geproduceerd? Op verzoek van de Europese Commissie heeft Wageningen zich over die vraag gebogen.
De vraag is belangrijk, gezien de zorgen over klimaatverandering, duurzame energie, schoon water, grondstoffen en bijvoorbeeld obesitas en vergrijzing. Want die problemen hebben ook gevolgen voor onze voedselproductie, -verwerking en -verkoop.
In de publicatie Food Transitions 2030 schetst Wageningen wat er nodig is om te komen tot een duurzaam voedselsysteem, dus circulair en klimaatvriendelijk. En ook nog eens zorgt voor betaalbaar, betrouwbaar, gezond en voldoende voedsel voor iedereen.
Mansholt
Op de Mansholtlezing, op 20 september in Brussel, presenteert Wageningen University & Research zijn advies voor het Europese voedselbeleid. De Mansholtlezing is vernoemd naar Sicco Mansholt, oud-minister van landbouw en voormalig Eurocommissaris landbouw.
Europa heeft alles in huis om die verandering te bewerkstelligen, zegt Frans Kampers. Hij is coördinator innovatieve technologieën bij Wageningen University & Research (WUR) en medeauteur van het rapport. “In Europa voelen we de noodzaak voor de aanpassing, bijvoorbeeld omdat we de consequenties van klimaatverandering begrijpen. We hebben de wetenschappers en industrie op agrofoodgebied, die ook nog eens willen samenwerken. We hebben functionerende overheden die publieke waarden kunnen verdedigen. En burgers die zich organiseren en kunnen verwoorden wat ze ergens van vinden en daarover ook in debat willen gaan.”
“Europa is in een positie om ons voedselsysteem duurzaam te vernieuwen”
Dat de voorwaarden voor verandering aanwezig zijn, wil niet zeggen dat het ook een eenvoudig proces wordt. De marges voor boeren en voedselverwerkende bedrijven en supermarkten zijn klein en de voedingsindustrie leunt op grootschalige productiefaciliteiten die je niet zomaar omgooit of vervangt. Dat beperkt de ruimte voor innovatie. Daarnaast vindt de samenleving de ene oplossing acceptabeler dan de andere. Neem genetische modificatie. “Europa heeft voor gmo’s al in een vroeg stadium de deur dichtgegooid”, zegt Kampers. “In de rest van de wereld zijn de ontwikkelingen echter wel verder gegaan, en dat heeft ook invloed op ons in Europa. Het is daarom goed steeds met elkaar af te tasten hoe ver ontwikkelingen kunnen gaan in plaats van een vernieuwing direct aan de kant te schuiven.”
Regelgeving
Een ander lastig punt voor de omslag is de regelgeving. Die belemmert op dit moment innovaties in de voedselsector, aldus Kampers. “Als je als bedrijf je productieproces wilt aanpassen, bijvoorbeeld omdat je daarmee energie bespaart, en het eindproduct verandert daar iets door, moet je een heel dossier opbouwen om aan te tonen dat je product nog steeds veilig is. Dat brengt grote financiële risico’s met zich mee waardoor bedrijven er vaak van afzien. Tegelijkertijd zou heel veel van wat we nu dagelijks eten en drinken onder de huidige regels nooit op de markt zijn gekomen. Denk aan wijn of frisdrank, omdat dit respectievelijk alcohol en veel suiker bevat. Dan ben je met twee maten aan het meten. Bovendien is het een illusie te denken dat je honderd procent veilig voedsel in regels kunt vangen en zo garanderen. In de wetenschap en industrie blijven daardoor nu echter ideeën op de plank liggen. En dat kunnen we ons met oog op de uitdaging waar we voor staan niet permitteren.”
Oplossingen
Terug naar het doel: binnen twintig jaar een voedselsysteem dat aansluit bij onze duurzaamheidseisen en betaalbaar, betrouwbaar en kwalitatief goed en voldoende voedsel oplevert. Wageningen heeft hiervoor een onderzoeksagenda beschreven, met acht aandachtsgebieden.
Consumenten hebben hier ook een rol in. Vertrouwen in voedsel is een groot goed. Je hebt het dagelijks nodig, goede voeding is belangrijk voor je gezondheid, er zijn waarden en normen aan eten verbonden, en eten en drinken is ook een sociale bezigheid. Het is daarom belangrijk dat ze veranderingen waarderen en accepteren. En hier dus ook over mee willen denken en praten. Consumenten bij innovaties betrekken en er transparant over zijn, voorkomt dat inspanningen tot niets leiden.
Welke innovaties zou u waarderen? Laat het ons weten en reageer onderaan deze pagina. Of discussieer mee op Twitter met #Mansholtfood.
Stimulans
De uitdaging voor ons voedsel in 2030 is zo groot dat dit een Joint Technology Initiative voor de agrofoodsector rechtvaardigt, zegt Kampers. Dat is een groot EU-programma voor technologieontwikkeling om grote problemen te tackelen, zoals dat er bijvoorbeeld ook is voor medicijnen en brandstofcellen. De EU stimuleert door de inzet van middelen via dat programma samenwerking van het bedrijfsleven met wetenschap, overheid en maatschappelijke organisaties om zo de noodzakelijke ontwikkelingen in gang te zetten. “Door dat ook voor de agrosector te doen kan de EU duurzame, toekomstbestendige innovaties in de agrosector een beslissend zetje geven.”
Verder lezen
- Artikel in Resource (WUR) ‘Onderzoeksagenda voor een beter voedselsysteem‘, over de agrofood onderzoeksagenda voor 2030.
- De publicatie ‘Towards a European Food and Nutrition policy’. Dit gaat in op het huidige Europese beleid en de praktijk, en de vraag hoe innovaties kunnen bijdragen aan betere diëten.
- De publicatie ‘Food Transitions 2030’ over de uitdaging om te komen tot een duurzaam, betaalbare, betrouwbaar en kwalitatief goed voedselsysteem.
- De eerste Mansholtlezing, in 2016.
Mansholtlezing 2017
Inmiddels heeft Wageningen University & Research zijn advies gepresenteerd op de Mansholtlezing in Brussel. Bekijk onderstaande video om een impressie te krijgen.
Genetische modificatie, zolang absoluut er geen “enig” eigenaar is van het product (bv discussie rondom Monsanto).
Supermarkten zijn de enige die ons kunnen “helpen” bewust te worden. Vlees, melk e.d. standaard gewoon duurder maken, daar mopperen we vast over maar over 5 mnd zijn we er aan gewend, de boer hoeft niet steeds te vergroten en wie weet gaan we iets minder eten. Voedselbewustwording is nr 1 in dit veranderproces, slechts weinigen realiseren dat we echt een voedseltekort hebben straks. Een iPhone wordt duurder omdat hij meer kan, laat voedsel als vlees, groente duurder worden omdat we er eisen aan stellen die niet van deze tijd zijn.
Wanneer is meepraten trouwens echt meepraten?
Er is inderdaad nog veel ruimte voor verbetering hoe wij, in de westerse wereld omgaan met voedsel. Geld kan daarin een sturende rol hebben. Overgens voorzie ik dat dit ten aanzien van vlees vanzelf zal gebeuren als grote groepen mensen in het verre oosten rijker worden en meer vlees zullen willen gaan eten. De vraag zal dan flink stijgen, terwijl het aanbod niet veel groter kan worden omdat we al stevig tegen de productiegrenzen van onze planeet aan zitten. Gevolg: het wordt duurder. Over een tijdje zullen we daardoor automatisch op grote schaal flexitariërs worden. Het is dan echter wel zaak om goede alteratieven te kunnen bieden voor die dagen dat we geen vlees eten.
Hier wil ik graag op zeggen dat we ons niet moeten verschuilen achter wat in de toekomst waarschijnlijk gaat gebeuren, namelijk het toenemen van de vraag naar vlees en daarmee de prijs. Als dat gebeurt, en we blijven tegelijkertijd evenveel produceren, dan is de prijsstijging geen oplossing meer. Het probleem is dat we nu al te veel produceren en de oplossing is de productie omlaag brengen. Ook moeten we ons niet verschuilen achter het idee dat er eerst alternatieven ontwikkeld moeten worden, want er is enorm veel voedsel beschikbaar. Dierlijk voedsel is niet nodig voor je gezondheid dus dat is ook geen probleem. Plus, hoe minder vlees geproduceerd en geconsumeerd wordt, hoe meer land (en geld) beschikbaar is voor het produceren van ander voedsel en dus ‘alternatieven’. De vermindering van de vleesconsumptie zal vanzelf positief bijdragen aan de beschikbaarheid van ander voedsel. Dus we kunnen prima beginnen met het verminderen van de consumptie van vlees en andere dierlijke producten.
Beste Frans Kampers op #Mansholtfood,
Onderstaand mijn advies aan de WUR en pleidooi bij het aantreden van mevrouw Fresco als voorzitter CvB WUR in 2014, zoals opgenomen in de VK van 1 februari 2014. Heeft nog niets aan actualiteit ingeboet. De laatste zin is over innovatie en consumentenvoorkeuren is vooral voor u van belang. Om misverstanden te voorkomen hoort, wat mij betreft, een tuinbouwbedrijf als Koppert Cress in Monster ook tot de natuurinclusieve landbouw.
Met vriendelijke groet,
Huub van ’t Hart
Secretaris Natuurbeschermingscommissie Koninklijke Nederlandse Natuurhistorische Vereniging en voor de KNNV afdeling Delfland lid van de Klankbordgroep Boeren voor Natuur
Geindustrialiseerde landbouw
Ik wens mevrouw Fresco alle goeds toe in haar functie als voorzitter van de Landbouw Universiteit Wageningen. Daarbij hoeft haar neiging om in te hakken op geitenwollensokkenatuurfreaks geen bezwaar te zijn. Maar kritiek op de gangbare landbouw afdoen als ‘schaduwdenken’ is nodeloos schadelijk voor de wetenschappelijke ontwikkeling van onze landbouw en natuur. Waarom zou extensieve landbouw niet door wetenschappelijk onderzoek geïntensiveerd kunnen worden. We weten nog zo weinig van bijvoorbeeld de effecten van kringloopbeheer op de micro- en macrofauna in de bodem in relatie met het voldoende vrijkomen van mineralen en voedingsstoffen ten bate van de ontwikkeling van een kruidenrijke flora.
Op de boerderij van Jan en Mieke Duindam in de Bieslandse Polder in Delft/Pijnacker wordt gewerkt op basis van het kringloopprincipe. Dit project Boeren voor Natuur werd wetenschappelijk ondersteund door Wageningen Universiteit, totdat Henk Bleker voor 2013 de financiering afkapte. Doodzonde. Kennis van kringloopbeheer is al gebleken evenzeer effectief toepasbaar te zijn in de gangbare landbouw bijvoorbeeld door forse afname van het gebruik van kunstmest. Landen als China hebben enorme behoefte aan intensieve kennis van extensieve landbouw om hun milieus te ontzien. De consument zorgt ervoor dat de biologische markt harder groeit, dan welke andere agrarische deelmarkt dan ook.
Wij stellen de consument wel degelijk centraal en kijken heel goed naar wat die wil en wat die niet wil. Maar we zijn er ook van overtuigd dat de wereld groter is dan Nederland; dat de Nederlandse situatie en aanpak vaak als voorbeeld en inspiratie kan worden gebruikt, maar niet altijd van toepassing hoeft te zijn; en dat andere culturen andere keuzes maken. De uitdagingen zijn mondiaal, laten we niet teveel lokaal of nationaal denken.
-Verplicht al het vlees biologisch maken.
-Duurzaam om gaan met het “product” (varkens gaan dood in vrachtwagens omdat ze te vol zitten of stallen zijn niet brandveilig waardoor er 100.000 kippen omkomen)
-Frisdranken, snoepgoed, alcohol duurder maken. Een komkommer van 99ct weegt niet op tegen een chocoladereep van 29ct.
-Stallen eigen energie laten opwekken door zonnepanelen. (Belastbaarheid even groot als opbrengst, klimaatneutraal)
-Reclames aanpassen waardoor ze verandering stimuleren ipv de huidige situatie
-Gifstoffen verbannen uit de voedselindustrie even als E621
-Houdbaarheidsdata alleen op producten met gezondheidsrisico’s na het verstrijken ervan.
Dit zijn allemaal interessante opties die echter vooral opgaan voor geïndustrialiseerde landen. We moeten echter ook het voedsel zien te produceren voor mensen in regio’s waar deze aspecten veel minder spelen. En dat moeten we heel snel gaan doen op een manier die veel minder aanspraak maakt op allerlei hulpbronnen die we “te leen hebben van onze kinderen”.
Kijk ook naar:
– de mythes&nadelen (uitspoeling, natuurlijke vergiften, meer landgebruik, etc.) van Biologische landbouw, wat vaak wordt gezien als het toppunt van duurzaamheid, en de houding tov verbetering (gesloten teeltsystemen, slimme verdelingstechnieken, etc.)
– de opties voor hergebruik van grondstoffen uit stedelijk gebied (meststoffen terugwinnen uit rioolwater e.d.)
– Open kennisontwikkeling vs beschermde kennisontwikkelin/Intellectueel Eigendom (en de dubbele rol van WUR hierbij)
Idd Anton, vooral waken voor de dubbele rol…, vandaar mijn opmerking ook: geen “enig” eigenaar van een product.
Resultaten die met publieke middelen worden behaald moeten openbaar beschikbaar zijn. WUR speelt daar geen dubbele rol. Toch is dit niet altijd de beste manier om vernieuwingen te bewerkstelligen. Een bedrijf investeert liever in iets nieuws dat ze (enige tijd) voor zichzelf hebben, dan in een innovatie die iedereen kan benutten. En een innovatie kan nog zo nuttig zijn, als er geen bedrijf is die het naar de markt brengt is het nutteloos.
Voor mij is voedsel meer dan een verzameling vitaminen en mineralen. Misschien is levenskracht net zo belangrijk. Jammer, dat we daar nog zo weinig over weten. Misschien kan WUR hier een rol in spelen. Als vitaliteit meetbaar is en leidend wordt, kunnen veel van de huidige plannen op de composthoop.
We kijken wel degelijk naar aspecten als gezondheid, vitaliteit en welzijn. Maar hier zit wel een hiërarchie (zie de Maslow piramide). Iemand die honger heeft eet wat er te krijgen is. Als die behoefte ingevuld is komt de behoefte om gezond te eten. Enzovoorts. Helaas is in veel delen van de wereld nog niet aan de eerste voorwaarde voldaan. Dus plannen die dat probleem adresseren zou ik voorlopig nog niet naar de composthoop verwijzen.
U moet niet voor de hele wereld willen denken. Als we het hier goed doen, vindt dat wel navolging.
Ik vind water het allerbelangrijkst. Schoon faire toegankelijkheid van drinkwater voor iedereen. Innovatie van zout (zee)water naar zoet drinkwater.
Het klopt dat schoon water een hele belangrijke levensbehoefte is. Zonder schoon water is het ook veel moeilijker om in de behoefte aan voedsel te voorzien. Of het één belangrijker is dan het ander vind ik persoonlijk niet zo’n nuttige discussie. We willen dat beiden ingevuld zijn, toch?
Er wordt een tijd van schaarste verwacht, als dat gebeurt hoe verdelen we dan het beschikbare eten eerlijk. Zelfs nu er overvloed is, wordt er honger geleden.
De huidige denkbeelden over vrijheid en bezit lijken strijdig met eerlijke verdeling van deze eerste levensbehoefte.
Komen er weer gaarkeukens en voedselbonnen, of heeft er iemand een beter idee hoe we de komende voedselcrisis gaan overleven.
In mijn optiek moeten we alle zeilen bijzetten om zoveel mogelijk mensen goed te voeden. Verdeling van het beschikbare voedsel is zeker een belangrijk aandachtspunt. Per slot van rekening zijn er op dit moment al regio’s waar mensen sterven van honger, maar ook regio’s waar mensen dood gaan aan teveel eten.
Een van de grote uitdagingen is om in de toekomst onafhankelijk te worden van fossiele energie. Hoewel er met hernieuwbare energie een boel mogelijk is, zullen we het met een stuk minder energie moeten doen dan we nu voorhanden hebben. (Zonne- en windenergie hebben niet dezelfde capaciteiten als fossiel). Dan lijkt mij het niet een logische keuze om groots in te zetten op high tech oplossingen die afhankelijk zijn van grote hoeveelheden energie. In dat licht wordt lokale en kleinschalige productie belangrijker. Dus meer lokaal, gesloten kringlopen, de bodemvruchtbaarheid verbeteren met organisch materiaal en natuurinclusieve landbouw die de biodiversiteit vergroot. Op die manier passen we ons echt aan aan de eindige bronnen die we beschikbaar hebben.
Helemaal mee eens. Maar high tech is zeker niet afhankelijk van grote hoeveelheden energie. En er is juist high tech voor nodig om systemen te ontwikkelen die met weinig energie toch opleveren wat we nodig hebben. Helaas kunnen we 10 miljard mensen niet voeden met alleen biologische, traditionele en kleinschalige landbouw. We zullen de beste aspecten van allerlei systemen moeten combineren.
We ontkomen er niet aan om over te stappen op een meer plantaardig dieet. De vleesindustrie is niet efficiënt. En koe moet heel veel kilo’s eten voor 1 kilo vlees, nog afgezien van de methaan productie.
Dat klopt, maar die koe eet wel planten die wij niet kunnen verteren. Recent onderzoek (uitgevoerd door iemand die zelf vegetariër is) heeft aangetoond dat een volledig plantaardig dieet minder duurzaam is dan een dieet met gematigd vlees. Bedenk ook dat er op de wereld hele grote ecosystemen (zoals de Zuid-Amerikaanse pampa’s) zijn die alleen in stand kunnen blijven als ze begraasd worden. Op de juiste manier bedreven heeft veehouderij dus zeker ook een positief effect.
Over 20 jaar heeft iedereen nano-elektronica in zijn lichaam. Hiermee wordt exact gemeten hoeveel en welk soort voedsel [vitamines, mineralen, eiwitten ect.] nodig is om optimaal te presenteren en gezond te leven.
Thuis identificeert een persoon zich bij de Centrale Food Processor, deze leest de waarde uit en fabriceert uit verschillende voorraadcontainers de basis-capsule voor de maaltijd. Deze capsule wordt via een leidingensysteem naar de foodcreator van de consument “geschoten”.
De consument laadt de foodcreator met een smaak, kleur & texture cartridge en stelt zijn maaltijd samen. De foodcreator “print” de maaltijd kant-en-klaar uit.
De basis is voor iedereen gratis, de cartridges moeten gekocht worden. Ook zullen er “recepten/samenstellingen” gekocht kunnen worden.
De taak van de voedsel industrie is om te zorgen dat de Centrale Food Processors gevuld zijn met kwalitatief hoogwaardige producten.
Deze producten zijn smaak, kleur en geurloos en kunnen dus van willekeurig welk voedsel-product gemaakt worden, bv zeewier is goed bruikbaar.
Nog uitdagingen genoeg natuurlijk, distributie, hygiëne, privacy, acceptatie enz.
Interessant vergezicht.
Zelf denk ik dat eten ook heel veel met emotie, cultuur, beleving, genieten, etc. te maken heeft. Ik hoop dat daar voldoende ruimte voor blijft als jouw vergezicht bewaarheid wordt.
Hieronder heb ik een reaktie gegeven over wat “gangbaar voedsel” industrieel bereid mij doet ; ik wordt daar ziek van!
(19-9-2017) Ik vermoed dat die “Centrale Food Processor” voor nog veel meer problemen zal zorgen.
Ik weet er uiteraard niet zoveel van als Dhr. Kampers maar verbaas me er wel over dat slechte en ongezonde voeding vaak goedkoop is. Ik begrijp dat het ook bij voeding een kwestie van vraag en aanbod is en dat duurzame voeding (waar misschien minder vraag naar is) duurder is. Echter de ongezonde voeding of overmatige hoeveelheden goedkoop vlees zou ontmoedigt moeten worden en de subsidies laten vervallen daar waar het vervuilende en ongezonde voeding betreft. Import heffingen op producten die van ver komen terwijl locale alternatieven voorhanden zijn. Dus slechte producten duurder en verantwoorde altenatievengoedkoper. Om de consument bewust te maken wat gezond en verantwoord is zal de overheid de leiding moeten nemen. Als we daar misschien mee zouden beginnen misschien?
Klopt. En als die prijsverschillen worden veroorzaakt door subsidies die tot concurrentievervalsing leiden moet dat zo snel mogelijk stoppen.
Overigens wordt er hier en daar wel geëxperimenteerd met concepten als de suikertax of vettax, waarmee producten die om hun hoge suiker- of vetgehalte ongezond zijn duurder worden gemaakt.
Duurzaam produceren begint denk ik bij duurzaam gebruik van water. Hoe wij aan ons voedsel komen zit vreemd in elkaar door economische belangen. Waarom importeren wij voedsel waarvoor veel water nodig is voor de productie uit landen waar water schaars is (het virtuele water)?
Daarnaast wordt er heel veel water verbruikt voor gewassen die niet eetbaar zijn, zoals katoen (een waterslurper!) en veevoer.
Om in 2030 duurzaam aan ons voedsel te komen moeten we denk ik ons dieet kritisch bekijken (geen vlees?) en het uit de direct omgeving halen (NL, Europa). Daarnaast kan er water bespaard worden door minder kleding te willen produceren (niet te verspillen en steeds nieuwe collecties uit te willen brengen). Met dat water kan weer voedsel worden verbouwd.
Maar goed, met genoeg water voor de groei van de gewassen heb je nog maar een aspect benaderd. Een ingewikkeld vraagstuk…
Inderdaad een ingewikkeld vraagstuk. Eigenlijk zijn veel producten (niet alleen voedsel) te goedkoop. Als alle effecten op gezondheid, milieu, dierenwelzijn, etc. (inclusief b.v. de effecten van transport), ook op de lange termijn zouden worden meegenomen in de prijs zou die hoger zijn, maar zou er wel een eerlijker systeem ontstaan.
Mooi initiatief. Hopelijk wordt er idd veel rekening mee gehouden dat veehouders enorme investeringen al doen op dit gebied, veel risico’s nemen en niet altijd tot het uiterste gepusht kunnen worden. De markt bepaald. Vooral als we goedkope levensmiddelen uit andere EU landen blijven importeren en onze eigen prachtige producten exporteren. Dan moeten onze boeren veel investeren, gebukt onder zware lasten en ondertussen eten we koek met ei uit de legbatterij uit de Oekraïne! Dat is ontzettende concurrentie vervalsing. Hier zou meer oog voor moeten zijn. En inderdaad: met alleen biologisch kunnen wede wereld niet voeden. Mensen moeten dat eerlijk onder ogen durven zien. Meer steun voor de NL boer , die koploper is in diervriendelijkheid en duurzaamheid. Is daar ook aandacht voor?
Daar is wel aandacht voor, maar je junt je voorstellen dat dit moeilijk te regelen is in een Europese Unie waar allerlei belangen spelen.
De voortschrijdende technische bewerking van ons voedsel schept mij problemen.
1 Een paar jaar geleden, mijn moeder kon niet meer thuis blijven wonen, kwam ik voor het eerst in aanraking met bereid voedsel zoals dat momenteel in grote instellingen aan hun bewoners ter beschikking wordt gesteld.
Zoals dat gaat moet je wat mee eten. Bijna iedere keer “viel”dat voedsel niet goed.
2 Ik ben nu vrijwilliger bij een organisatie die het beste voor heeft met haar bewoners. Dat geldt ook voor de koks die daar aktief zijn.
Toch heb ik ook hier de ervaring dat dat voedsel niet goed valt.
3 Sinds een paar jaar kan ik geen kibbeling meer kopen en eten. Het maakt dan niet eens uit of dat in een stalletje, een visrestaurant of bij de Zorginstelling is. Er is iets aan de receptuur van het “jasje” veranderd dat ook de kibbeling niet meer goed valt.( dit geldt ook de kibbeling die ik uit de diepvries in een winkel koop)
4 Er is ook bij mij persoonlijk iets veranderd dat mijn gevoeligheid vergroot heeft. Jarenlange meditatie heeft mij steeds meer ontvankelijk gemaakt. Zo ontvankelijk dat ik, soms al tijdens het kauwen maar zeker kort na het doorslikken, ervaar dat het voedsel mij letterlijk bezwaard. Soms moet ik onmiddellijk boeren, het voedsel remt mij, het maakt mij moe, ongesteld.
Maak ik de fout de maaltijd voort te zetten dan kan dit een dag later tot gevolg hebben dat ik water gevulde blaasjes op de grens waar mijn hoofdhaar begint, krijg, of dit gebeurd onder mijn voeten.
Dat heb ik niet met al het voedsel. Zolang ik thuis bereid voedsel eet, we proberen dat zoveel mogelijk uit de Ekologische of Biologisch Dynamische landbouw aan te schaffen, is dat probleem er niet.
Ik wordt ziek van eten,maar ik weet door mijn grotere gevoeligheid, dat het door eten komt.
Hoeveel mensen worden door hun eten bezwaard, maar leggen die relatie niet?
Hoeveel mensen zullen er ziek worden zonder dat zij dat aan het voedsel wijten?
Ik zou het bovenstaande nu graag in een breder perspektief willen stellen.
De wereld om ons heen is over zeer lange tijden tot stand gekomen. Wat het “mechanisme “(?) ook was, dit betekend dat wij onderdeel uitmaken van een langzaam tot stand gekomen ecosysteem, waarbij de onderdelen van dat ecosysteem( dit geldt dus ook de mens en het voedsel dat hij eet) uiterst gevoelig op elkaar zijn afgesteld.
We zullen uiterst zorgvuldig met dat hele ecosysteem om moeten gaan om te voorkomen dat de mens ziek wordt van zijn voedsel.
Hierboven stelde ik : “dat het voedsel mij letterlijk bezwaard. Het voedsel remt mij, het maakt mij moe, ongesteld.”.
We hebben vele kinderen die hyperactief zijn, wordt dit nu al door het voedsel uit de gangbare landbouw, en de verwerking van dat voedsel in de industrie veroorzaakt?
Willen we zekerheid over wat veranderingen aan ons voedsel betekenen, dan zullen wij methodes moeten inzetten zoals die bijvoorbeeld bij het toe laten van nieuwe medicijnen al gehanteerd worden. En daarbij zelfs naar gevolgen moeten kijken over de generaties heen!
Het is heel vervelend dat u zoveel problemen hebt met bepaalde soorten voedsel. Het is zeker niet uit te sluiten dat bepaalde mensen gevoeligheden hebben voor stoffen die we in de afgelopen decennia in ons voedsel zijn gaan gebruiken. Omdat dat vaak problemen zijn die op zich op de langere termijn uiten en/of lastig in verband te brengen zijn met concrete producten of ingrediënten, is het moeilijk om te achterhalen hoe dit het beste kan worden opgelost. Bovendien zijn er meer zaken die veranderd zijn en die gevoeligheden hebben kunnen veroorzaken. U noemt al de toename in het gebruik van geneesmiddelen, zowel individueel als als maatschappij; ik voeg daar graag cosmetische producten; schoonmaakproducten; bouwmaterialen; etc. aan toe.
In mijn optiek is het te kort door de bocht om alle voortgang die we hebben weten te boeken en verworvenheden die daarmee samenhangen weg te doen. We leven in een andere wereld dan 100 jaar geleden; we gebruiken deze planeet met steeds meer mensen. We hebben allerlei oplossingen, ook afkomstig vanuit de technologie, nodig om onze manier van leven te kunnen blijven leven. Bovendien ben ik ervan overtuigd dat we ethisch verplicht zijn onze medemensen in andere delen van de wereld daar ook van te laten profiteren. Maar we moeten wel zien dat we dat doen op een manier die liefst geen (maar helaas in de praktijk vaak zo min mogelijk) aanspraak maakt op de natuurlijke hulpbronnen “die we slechts te leen hebben van onze kinderen”.
In uw geval is het zaak om te achterhalen waar problemen door veroorzaakt worden. Het kan nooit goed zijn als er blijkbaar onderdelen in ons voedselsysteem geslopen zijn die sommige mensen slecht bevallen. Minimaal moeten we kijken wie die mensen zijn, wat de oorzaken zijn en alternatieven bieden. Uw hoge gevoeligheid en scherpe waarneming kunnen daar zeker bij helpen.
Mogelijk is het verbouwen van voedsel op water een optie. Samen met de Wageningen UR zijn we momenteel aan het experimenteren. Kijk op http://www.floatingfoodfarm.com
Op weg naar 2030 in het teken van de kwaliteit van ons voedsel en met name de bijdrage van het voedsel aan onze gezondheid is het van groot belang dat we die periode benutten om dar ook effectief inhoud aan te geven. Dat houdt mijns inziens in, dat ons voedsel zich weer kan ontwikkelen als onderdeel van de totale natuur. Zowel het voedsel; de planten, de dieren en wij als mens zijn onderdeel van die natuur. De natuur heeft als belangrijk kenmerk zoals we ook bij de mens ervaren van geboorte tot dood en afhankelijk van de levensvisie ook daarvoor en daarna dat er sprake is van een kringloop en een ketenstructuur. Daarbij geldt een belangrijke wet, dat ieder gebrek of oneffenheid in de keten gevolgen heeft voor het vervolg van de keten met mogelijk immense consequenties verderop in de keten. De technologische ontwikkelingen doorkruisen de wetten van de natuur, waardoor dit ingrijpen vaak niet correlatieve ontwikkelingen met zich mee brengt in de kwaliteit van het voedsel en de prijs die daarvoor betaald wordt , vaak in onze zorgkosten tot uitdrukking komt. Het is ook geen kwantitatief probleem onze voedselvoorziening , maar een kwalitatief probleem. Conceptueel en ook visionair verwacht ik dat de Universiteit Wageningen beleid ontwikkelt in dienst van de mens. Dan begin je volgens mij bij het begin van de keten in dit geval van de voedselketen en dan doe je onderzoek naar de condities van de ontwikkeling van het zaad. Zowel wat betreft het veredelingsproces als van de zaden. Als geen ander neem ik aan is kennis bij de WUR bekend over de CMS-hybriden en dat deze ontwikkeling met name wordt ingegeven door de lobby in Brussel door partijen , die een totaal ander belang voor hun aandeelhouders nastreven dan gezond voedsel en dat dit met marketingtrucs wordt verdoezeld. Hoe integer is de WUR op wetenschappelijk niveau om de strijd aan te gaan met partijen die de ketenontwikkeling letterlijk en figuurlijk al in de kiem smoren als het om de kwaliteit van ons voedsel gaat. Hoe serieus kan ik in dat verband de WUR ervaren , met zijn propagandistische berichten , bijvoorbeeld in de Volkskrant. Hoe kan het zijn dat juist chemische concerns zich op de voedseltechnologie hebben geworpen? Wat is de visie van de WUR op het rapport AGRICULTURE AT A CROSSROADS. Met grote interesse zou ik vernemen welke positie de Landbouwkundige !!! Universiteit een stelling inneemt tegenover de machtsstructuren, die zonder democratische controle onze voedselketen in gevaar brengen. Kijk reikhalzend uit naar een menswaardige reactie op deze wetenschappelijke en mensenproblematiek. Henk Verboom , als één van de miljarden voedselconsumenten
Het is jammer dat u onze berichten in onder andere de Volkskrant als “propagandistisch” ervaart. Ze zijn vooral bedoeld om een breder publiek uit te leggen dat onze kennisinstelling met onderwerpen bezig is die grote groepen in onze maatschappij aangaan.
De wetenschappelijke integriteit van Wageningen University & Research staat hoog in ons vaandel en wordt ook nauwlettend in de gaten gehouden. Ook wij hebben te maken met een maatschappij die ervoor heeft gekozen om grote delen van de wetenschapsbeoefening afhankelijk te maken van financiering vanuit het bedrijfsleven. Wij zijn ons echter ter dege bewust van de risico’s die daarmee samenhangen en doen onze uiterste best om die te bezweren.
Soms zijn de uitkomsten van onderzoek ongunstig voor de industrie; soms voor andere stakeholders. Het is ons doel om zo goed mogelijk te achterhalen wat de realiteit is, zodat we bijvoorbeeld overheden van in staat stellen om effectief beleid te ontwikkelen (wat overigens niet onze rol is).
Geachte Frans Kampers.
Uiteraard heb ik ook oog voor het wereldwijde voedselprobleem, maar het is indicatief voor het huidige wetenschappelijke denken , dat we los zijn gezongen van de betekenis van het voedsel voor ook onze lichamelijke ontwikkeling en die van alle toekomstige generaties. Immuniteitsziektes, darmproblemen, obesitas om maar een willekeurige verschijnselen hebben toch alles te maken met het concept van voeding; de toevoegingen van zout en suiker zijn toch smaak en verdere manipulaties. Waar is de stem van de consument in deze ? Wat mij zeer teleurstelt, dat u niet ingaat op het begin van de keten en hoe er nu gemanipuleerd wordt met de basis van ons voedsel ; het zaad en de veredeling daarvan. Waarom stelt u op wetenschappelijke gronden firma’s als Monsanto niet verantwoordelijk en daagt u ze voor de rechter. U weet nog beter, dan welke consument dan ook op welke wijze hier gemanipuleerd wordt? Als dit proces zich continueert dan zal de gezondheid nog meer onder druk komen te staan en worden we als consument ook nog geconfronteerd met stijgende zorgkosten. Moet er geen agrarische Amnestyvereniging actief gaan worden op dit proces te stoppen? hoogachtend
henk verboom
is de visie van WUR niet erg sterk technocratisch en westers gedreven? En bovendien ook nog sterk gericht op meer productie?
We produceren momenteel al voor 12 miljard mensen voedsel; er gaat alleen veel verloren post harvest en pre consumption…
En zouden andere scenarios niet meer ruimte moeten krijgen in het denken; low input, agro ecology, food forests, etc, etc. Dit soort systemen sneeuwen nu onder in het gangbare regime van high tech, high input, high waste system?
Het idee van de publicatie ‘Food transitions 2030’ is dat we wereldwijd voor uitdagingen staan met ons voedselsysteem die allerlei oplossingen vergen. Voor een deel komen die vanuit de technologie, maar er zijn zeker ook andere oplossingsrichtingen. Reductie van verspilling van voedselproducten is er daar zeker één van. Het is echter in mijn optiek zeker niet zo dat high tech automatisch leidt tot high input en high waste. In tegendeel, technologie kan juist heel goed worden gebruikt om inputs en waste te reduceren.
Beste Frans,
dank voor je reactie. Vanzelfsprekend hoeft high tech niet automatisch tot high waste te leiden.
Echter, gezien het feit dat de extra voedselproductie vooral daar moet plaatsvinden waar het voedsel nodig is, is aandacht voor low tech systemen en small holder farming mijns inziens wat ondergeschoven in de discussie. We neigen zo snel naar een voedselsysteem zoals wij dat om ons heen hebben. Terwijl (zoals National Geografic recent nog eens aangaf) dit in grote delen van de wereld beslist niet zo is. Bovendien; ons systeem gaat uit van zo weinig mogelijk grond gebruiken voor voedsel; misschien zou onze focus meer mogen liggen op restoring depleted soils; herstel van vernielde of verzilte gronden. Waardoor zal blijken dat abundance meer de norm is dan scarcity.
Voordat je nu zegt dat we daar niets aan doen; wat mij betreft gaat het om de relatieve aandacht die we geven aan dit soort thema’s.
Agro ecologische principes zouden meer aandacht mogen krijgen, wat mij betreft, naast high tech solutions.
De uitdaging is zo groot dat we met innovaties en stappen voorwaarts er wellicht niet alleen komen; ook Transitie naar werkelijk nieuwe systemen is mijns inziens nodig om wereldwijd te komen tot ‘besef van abundance’ in plaats van het ‘vrezen voor tekorten’
Persoonlijk ben ik erg blij met de stukken. Dit is precies wat WUR meer zou moeten doen, discussie aanzwengelen bij het grote publiek gesteund op wetenschappelijk inzicht.
Veel lof voor de inzichtelijke manier waarop over voedselbeleid als over technologie wordt geschreven op weg naar 2030.
Als commentaar heb ik een uitdaging, een omissie en een verzoek.
Allereerst de uitdaging. Zowel in het boekje over voedseltransities als over voedselbeleid wordt de culturele rol van voedsel kort aangestipt. Echter, deze wordt verder niet of nauwelijks uitgewerkt. Afgelopen zomer kopten zowel Volkskrant, NRC als trouw dat voedsel religie is geworden. Wellicht moeten we het ook zo maar behandelen.
Tien jaar geleden riepen beleidsmakers en wetenschappers gezamenlijk op om economische wetenschappen te integreren met voedingswetenschap. Dat is nu (bijna) gemeengoed geworden. De nieuwe uitdaging die ik voorsta is om de “humanities” nu ook te integreren! Op deze wijze krijgen we niet alleen beter inzicht wat de rol van cultuur is in het voedselsysteem.
De omissie. In het boekje over voedselbeleid worden vijf drivers van innovatie genoemd. Wat ik mis, is de rol van kapitaal als drijver van innovatie. De beschikbaarheid van kapitaal is in alle grote en kleine veranderingen in ons voedselsysteem van grote invloed geweest. Kapitaal stuurt ons voedselsysteem. Dit geldt voor een micro-krediet voor een kleine boer een Afrika, franchise investeringen voor een fast-food restaurant, venture capital voor een start-up of een activistische investeerder in een multinational. Investeerders hebben een grote rol over de wijze waarop wij voedsel produceren. Persoonlijk vind ik het jammer dat dit geen plaats heeft gevonden in de visie over het voedselsysteem in 2030.
Het verzoek. Ergens, in een van de twee boekjes las ik toch weer de zin “Ons voedsel is vandaag veiliger dan het ooit geweest is”. Allereerst is het niet waar, ten tweede doet het niet ter zake. Het is niet waar omdat je “veiligheid” niet kan kwantificeren, “risico” kan je wel kwantificeren. Maar zelfs de beste wetenschapper kan me niet vertellen wat het voedselveiligheidsrisico vandaag is, laat staan wat het was in het verleden. De actuele veiligheid van voedsel ten opzichte van het verleden doet ook niet ter zake. Mensen zijn bewuster geworden dan vroeger en dulden daarom veel minder risico meer waar ze zelf geen controle over hebben. Het verzoek is daarom om de zin “Ons voedsel is vandaag veiliger dan het ooit geweest is” NOOIT meer te gebruiken.
Dit alles gezegd hebbende, heb ik veel geleerd van de twee boekjes, hartelijk dank daarvoor.
Dank voor de inspirerende reacties. De humaniora integreren is zeker een waardevolle aanbeveling. Eten, voedsel en voeding zijn inderdaad sterk verweven met cultuur en religies. Het is dan ook belangrijk hier voldoende aandacht aan te besteden. Net als met andere cross-overs vergt dit tijd en aandacht, want vanzelf gaan die dingen niet. Bovendien duurt het even voordat beide kanten elkaar voldoende verstaan en begrijpen om tot een productieve samenwerking te komen.
Ten aanzien van de omissie kan ik, niet zijnde één van de auteurs van dat boekje, hooguit de mening delen dat kapitaal vaak een rol speelt.
Over het al dan niet correct zijn van de bewering dat voedsel nu veiliger is dan het ooit in het verleden (althans in geïndustrialiseerde landen), kunnen we gerust van mening verschillen. Veiligheid is uit te drukken in aantallen voedingsgerelateerde gezondheidsincidenten per hoofd van de bevolking en dan wijst de historie uit dat dit steeds beter wordt. Het gaat dan wel om korte termijn risico’s (ziek worden van bedorven of gecontamineerde producten). Lange termijn effecten als obesitas, diabetes, kanker, hart- en vaatziekten, en dergelijke, die ook voedingsgerelateerd zijn, zijn een ander verhaal. Het is voor een deel de schuld van de voedingsindustrie dat met name bewerkte producten zodanig zijn samengesteld dat ze op de lange termijn risico’s kunnen opleveren. Het is echter zeker voor een deel de verdienste van de moderne voedingsindustrie dat de korte termijn incidenten verminderd zijn. Dat mag gerust ook wel eens worden gezegd.
Wij moeten onze voedselinname beperken om DM, hoge cholesterolwaarden aan te pakken. Kijk ook op http://www.whatthehealt.com. Het gaat om veganisme. Te veel voedingsstoffen – grondstoffen worden verbruikt voor veeteelt.
Helaas werkt de link naar http://www.whatthehealth.com niet voor mij, dus daar kan ik niet op reageren. Nu is er toevallig recent een onderzoek afgerond (door een vegetariër) waarin de duurzaamheid van een volledig vegetarisch dieet is vergeleken met een dieet waarin ook met mate vlees is opgenomen. Daaruit is gebleken dat het laatste duurzamer is dan het eerste. Dat heeft een aantal redenen waarvan ik er twee zal noemen. Dieren zijn in staat planten te eten die wij niet kunnen verteren. Daardoor kunnen we bronnen benutten die zonder die dieren niet beschikbaar zijn. Bovendien zijn bepaalde ecosystemen (bijvoorbeeld de pampa’s in Zuid-Amerika) afhankelijk van dierlijke begrazing om in stand te blijven. Op die manier hebben die dieren een bijdrage aan de duurzaamheid.