Honger oplossen vraagt samenwerking

Een van de duurzame ontwikkelingsdoelen (Sustainable Development Goals) voor 2030 is een einde maken aan honger en slechte voeding. Om dat te bereiken, moet er nog veel gebeuren. Wageningen University & Research organiseert op 30 en 31 augustus de internationale SDG-conferentie Towards Zero Hunger. Doel is om nieuwe initiatieven van de grond te krijgen die Zero Hunger weer een stapje dichterbij gaan brengen.

In 2015 spraken alle landen onder de vlag van de Verenigde Naties af om gezamenlijk te gaan werken aan duurzame ontwikkeling. Ze beloofden zich daarmee in te gaan spannen om een einde te maken aan armoede en honger, de aarde te beschermen, de mensenrechten te bewaken en de gelijkheid tussen mannen en vrouwen te bevorderen. De afspraken waren een vervolg op de millenniumdoelen.

Veel Wageningse expertise

Veel Wagenings onderzoek is verbonden met Sustainable Development Goals. De Wageningse conferentie eind augustus focust op het tweede van de 17 duurzame ontwikkelingsdoelen (SDG 2): beëindig honger, bereik voedselzekerheid en verbeterde voeding, en promoot duurzame landbouw. ‘We hebben daar om twee redenen voor gekozen’, zegt Jelle Maas, medeorganisator van de conferentie. ‘Een, we hebben daar als WUR veel expertise in en staan een integrale benadering voor. Twee, het is een duurzaam doel waar veel andere aan gekoppeld zijn, zoals gezondheid en welzijn, fatsoenlijke banen en economische groei, klimaatverandering aanpakken en duurzame productie en consumptie.’

Daarnaast levert Nederland een belangrijke bijdrage aan de bestrijding van honger en ondervoeding en verbetering van de landbouwproductie in de wereld. Zo wil Nederland in 2030 tenminste 32 miljoen mensen blijvend uit een situatie van ondervoeding hebben geholpen, en gaat het bijvoorbeeld rond kleinstedelijke groeikernen in de Sahel samenhangende programma’s opzetten op het gebied van voedselzekerheid, water en klimaat. Dat staat in de beleidsnota ‘Investeren in perspectief’ van minister Kaag van Buitenlandse handel en ontwikkelingssamenwerking (BHOS).

Onder duurzaam ontwikkelingsdoel 2 (Einde aan honger) valt ook het bijdragen aan duurzame voedselsystemen en het in stand houden van genetische diversiteit van zaden, cultuurgewassen en gefokte en gedomesticeerde dieren en hun in het wild levende verwanten, zoals de wolf.

Honger groeit

Na een daling van enkele jaren, blijkt het aantal mensen dat honger heeft weer te groeien, meldt onder meer het World Food Programme. Belangrijke oorzaken zijn veranderende klimaatomstandigheden en conflicten.  Ook de Voedsel- en Landbouworganisatie (FAO) van de Verenigde Naties maakt zich zorgen over de voedselzekerheid en ondervoeding, vooral in Afrika en  Latijns-Amerika. Met een business-as-usual houding komt hier geen verbetering in, aldus de FAO.

In Nederland leeft zo’n acht procent van de mensen in armoede, en is de levensverwachting van mensen met een inkomen onder de lage-inkomensgrens lager dan van mensen met een hoger inkomen, met daar bovenop minder jaren in goede gezondheid. Ook heeft 1 op de 5 kinderen in de lage-inkomensgroep overgewicht, bijna twee keer zoveel als in gezinnen met een hoger inkomen. Verder waren er in 2017 132.500 Nederlanders afhankelijk van de voedselbank.

Wat zou jouw gemeente kunnen doen om voedselbanken overbodig te maken?

Reageer onderaan deze pagina

Gezond ecosysteem

De OESO stelde in 2017 in haar rapportage dat Nederland achterblijft op het gebied van voedsel (SDG 2). De Tweede Nederlandse SDG-rapportage (mei 2018) laat zien dat met betrekking tot SDG 2 dat iets meer dan vijftig procent van de Nederlands overgewicht heeft, meer dan het EU-gemiddelde. Op landbouwgebied scoort Nederland qua productievolume goed maar op het gebied van milieuvervuiling slecht. ‘Gezonde ecosystemen liggen aan de basis van andere duurzame ontwikkelingsdoelen, zoals schoon water, schone lucht, een prettige leefomgeving en voedselproductie. Echter, het natuurlijk systeem als geheel blijft druk ondervinden vanuit de landbouw, het verkeer, de industrie, en de hoge bevolkingsdichtheid’, aldus de auteurs.

De duurzame ontwikkelingsdoelen gaan dus ook over jou en de keuzes die je maakt en de acties die je onderneemt. Van het kopen van chocola en bananen die biologisch, Fair Trade of slaafvrij zijn, weidemelk of producten die verspilling terugdringen, tot je lokaal inzetten voor sport en beweging voor alle kinderen of het verminderen van ondervoeding van ouderen.

Belang partnerschappen

De ondertitel van de Wageningse conferentie is ‘Partnerships for impact’. Dat benadrukt het belang van partnerschappen (SDG 17). Want duurzame doelen zijn alleen te bereiken als overheden, ngo’s, onderzoekers en bedrijven samenwerken. Gezamenlijke principes en waarden, een gedeelde visie en gedeelde doelen zijn nodig op mondiaal, regionaal, nationaal en lokaal niveau. Het gaat daarbij vooral om technologie, kennisoverdracht, handel, data, beleidscoherentie en financiële stromen.

Zo is het de taak van de publieke sector om de basisvoorwaarden te scheppen voor verbetering van diëten van kwetsbare groepen, via fysiek infrastructuur (zoals wegen), voorlichting, scholing en gezondheidszorg, schrijft Ruerd Ruben, buitengewoon hoogleraar Impact Assessment for Food Systems aan Wageningen University & Research (WUR) in een blog. Maar voedselproductie, -bewerking en -handel zijn een bedrijfsaangelegenheden. Om de voedsel- en voedingszekerheid te verbeteren, is samenwerking dus onontbeerlijk.

Thema’s

Op de SDG-conferentie eind augustus staan drie thema’s centraal: meten (Evidence), lusten en lasten (Synergies and trade-offs) en implementatie (Governance). Belangrijke eerste stappen voor het bereiken van de SDG’s in 2030 zijn al wel gezet, maar op deze gebieden worden problemen gesignaleerd die belangrijk zijn om het ook daadwerkelijk te halen.

1. Meten: Er zijn al veel strategieën ontwikkeld voor het bestrijden van honger en ondervoeding, maar hoe meet je succes?
2. Lusten en lasten: Het is belangrijk om honger in samenhang te zien met andere duurzame doelen. Anders is het net als duwen op een waterbed: op de ene plek verdwijnt wat water, op de andere plek komt wat meer. De deelnemers aan de conferentie gaan daarom ook praten hoe je nadelige effecten van ingrijpen voorkomt.
3. Implementatie: De doelen zijn opgesteld in internationaal verband, na inspraak van mensen wereldwijd. Maar je kunt daar, zoals gezegd, niet alleen op internationaal niveau aan werken. Ook lokaal, regionaal en nationaal is werk aan de winkel. Maar hoe zorg je daarvoor?

#Foodathon

Tijdens de SDG-conferentie is er ook een e-conference voor studenten en jong-professionals, om kennis en praktijk rond duurzame ontwikkelingsdoelen dichter bij elkaar te brengen. Onderdeel daarvan is de Foodathon van 36 uur (video),  waarin deelnemers in gemengde teams lokale oplossingen ontwikkelen voor het wereldvoedselprobleem. Wageningen heeft ook gratis online onderwijs (MOOC) ontwikkeld over Feeding a Hungry Planet.

Verder lezen en kijken:

• Programma SDG-conferentie 30-31 augustus Wageningen
• E-conferentie voor jongeren
• Nieuwsbericht: Nederlandse ontwikkelingsbeleid vraagt om investering in kennis
• Online onderwijs: MOOC Feeding a Hungry Planet: Agriculture, Nutrition and Sustainability
• PBL-rapport: Perspectieven op duurzaam voedsel
• Infographic: Towards nutritious and safe food for all
• Engelse versie van deze blog: Cooperation needed to solve hunger