Bij obesitas geldt vaak het stigma ‘eigen schuld’. Maar de oorzaken zijn complex. Ernstig overgewicht kan leiden tot diabetes, hart- en vaatziekten en andere gezondheidsproblemen. Een maagverkleinende operatie kan uitkomst bieden. Samen met ziekenhuizen onderzoeken Wageningse voedingswetenschappers de rol van voeding hierbij. Hoe kunnen vitaminetekorten na de operatie worden voorkomen? Welke voeding, voedingspatronen en leefstijl helpen nieuw overgewicht tegengaan?
Het aantal mensen met overgewicht groeit. Meer dan de helft van de Nederlanders heeft overgewicht en bij ruim 100.000 volwassenen is er sprake van zeer ernstige obesitas. Ernstig tot zeer ernstig overgewicht kan gezondheidsproblemen veroorzaken, van hoge bloeddruk, gewrichtsslijtage en diabetes tot hart- en vaatziekten en bepaalde soorten kanker. Gemiddeld leven mensen met overgewicht zes tot acht jaar korter. En dan hebben we het nog niet eens over de invloed op de vitaliteit en kwaliteit van leven. Daarom is het belangrijk om obesitas effectief te behandelen. En dat is geen kwestie van wat meer bewegen en minder eten, benadrukt Eric Hazebroek. Hij is buitengewoon hoogleraar Nutrition and Obesity Treatment in Wageningen en chirurg, gespecialiseerd in ‘metabole chirurgie’ bij topklinisch ziekenhuis Rijnstate in Arnhem.
Eigen schuld
‘Obesitas wordt vaak gezien als een bijverschijnsel van de moderne samenleving, waarin mensen steeds meer en ongezonder eten en steeds minder bewegen. Toch wordt niet iedereen dik. Hoe het precies werkt, begrijpen we nog niet goed’, zegt Hazebroek. Erfelijkheid speelt een rol, evenals de omgeving die ons continu verleidt tot het maken van ongezonde keuzes, darmbacteriën, medicijngebruik, stress en een onregelmatig leven. ‘Het begint met aanleg, net zoals in je genen is voorgeprogrammeerd hoe lang je kunt worden. We moeten af van het idee dat overgewicht eigen schuld is. Er zitten soms heel schrijnende verhalen achter. We moeten mensen niet veroordelen, maar samen kijken hoe we het op kunnen lossen. Dat doen we met andere ziekten ook’, zegt Hazebroek.
“Een maagverkleinende operatie is een hulpmiddel, maar mensen moeten ook hun leefstijl en eetpatronen veranderen zodat er een grotere kans is dat ze een gezond gewicht behouden. We willen graag weten hoe we de behandeling kunnen verbeteren, en welke rol voeding en voedingspatronen daarbij spelen.”
Eric Hazebroek, hoogleraar Nutrition and Obesity Treatment, Wageningen University & Research
Share this quote:
Maagverkleining soms een uitkomst
De chirurg onderzoekt hoe kennis van voeding kan worden geïntegreerd in de behandeling van obesitas. Als chirurg ziet hij vooral mensen met ernstig tot zeer ernstig overgewicht, van 120 tot boven de 200, 300 kilo. ‘Als je eenmaal zo zwaar bent is de weg terug bijna onmogelijk. Een dieet geeft op lange termijn vaak maar 5 procent gewichtsverlies, en voor iemand die 150 kilo weegt is dat meestal niet effectief.’
Voor sommige mensen is een maagverkleinende operatie een uitkomst. Fotograaf: Jurjen Poeles.
Voor sommige mensen is een maagverkleinende operatie een uitkomst. ‘Het is geen quick fix, maar een laatste redmiddel en de opties verschillen per persoon.’ Vroeger gebruikte men maagbandjes, maar dat werkte niet zo goed op de langere termijn. Tegenwoordig zijn er operaties waarbij een deel van de maag wordt verkleind en de dunne darm wordt omgeleid. ‘Dat leidt tot veranderingen in het hele spijsverteringssysteem en in de hormonen die het honger- en verzadigingsgevoel reguleren. Dat vergroot de kansen op een blijvend effect.
Opnieuw aankomen
Na de operatie verliezen mensen gemiddeld twee derde van hun overgewicht en dan verdwijnen ook de risico’s op ziekten. ‘De operatie is een hulpmiddel, maar mensen moeten ook hun gedrag en leefstijl veranderen zodat er een grotere kans is dat ze een gezond gewicht bereiken en behouden. Daarvoor is goede coaching en een effectieve behandeling nodig.’ Vitalys, de kliniek tegen overgewicht bij Rijnstate, biedt mensen voor en na de maagverkleinende operatie dan ook een intensief en langdurend begeleidingstraject.
Mensen moeten ook hun gedrag en leefstijl veranderen zodat er een grotere kans is dat ze een gezond gewicht bereiken en behouden. Daarvoor is goede coaching en een effectieve behandeling nodig. Fotograaf: Jurjen Poeles.
De meeste mensen vallen heel veel af in het eerste jaar na de ingreep, daarna stabiliseert het gewichtsverlies. De volgende tien jaar neemt het gewicht dan gemiddeld met 25 procent toe, aldus Hazebroek. ‘Daar zit veel variatie in. Het merendeel van de mensen ervaart langdurig gewichtsverlies na een operatie. Maar we willen graag weten hoe we de behandeling kunnen verbeteren voor de groep die weer aankomt, en welke rol voeding en voedingspatronen daarbij spelen.’
Vitaminetekorten na een maagverkleining
‘Na de ingreep verandert de opname van voeding en treden er vitaminetekorten op. Die kun je voorkomen met speciale supplementen en mogelijk ook met gezonde voeding’, vertelt Hazebroek. Met collega’s onderzoekt hij onder meer voedingstekorten bij zwangere vrouwen. Ongeveer 80 procent van de patiënten bestaat uit vrouwen, van wie een deel in de vruchtbare leeftijd. Hazebroek: ‘Het gewichtsverlies na een operatie vermindert de kans op obesitas-gerelateerde zwangerschapsproblemen. Maar de behoefte van het lichaam aan vitaminen en voedingsstoffen verandert wel. We doen met gynaecologen en voedingswetenschappers onderzoek naar de invloed van voedingstekorten op de moeder en de ontwikkeling van het ongeboren kind. Aan de hand daarvan kunnen we kijken of er aanpassingen in de obesitasbehandeling nodig zijn.’
Eric Hazebroek · hoogleraar Nutrition and Obesity Treatment bij Wageningen University & Research
Eric Hazebroek studeerde geneeskunde aan de Erasmus Universiteit Rotterdam, waar hij in 2002 cum laude promoveerde. Daarna werkte hij bij verschillende ziekenhuizen en specialiseerde hij zich in metabole chirurgie. Sinds 2017 werkt Hazebroek bij Rijnstate in Arnhem. In 2019 werd hij benoemd tot buitengewoon hoogleraar Nutrition and Obesity Treatment bij de afdeling Humane Voeding en Gezondheid van Wageningen University & Research. ‘In mijn werk kan ik echt wat betekenen voor mensen; ze kunnen echt een nieuwe start maken. Het merendeel van de mensen gaat na een maagverkleinende operatie enorm vooruit in de kwaliteit van leven. Ze voelen zich gezonder en vitaler, en ervaren minder problematiek op werk en in hun sociale leven. Wetenschappelijk zijn er nog veel uitdagingen om beter te begrijpen wat we doen en hoe alles op elkaar ingrijpt. Het onderzoek naar overgewicht en voeding brengt twee werelden bij elkaar en kan ons helpen om mensen nog beter te kunnen behandelen en begeleiden.’
Via een artikel in de Volkskrant kwam ik op deze site. Veel herken ik en heb ik zelf ervaren ( 27 nov. 2008 in het universitair ziekenhuis van Antwerpen is
bij mij een Gastric Bypass operatie uitgevoerd). Ik verloor 38 % gewicht, ging van 105 naar 65 (mijnlengte is 1.70 m) in 6 maanden En ik werd weer gezond! Geen hoge bloeddruk meer, geen diabetes, geen schildklier problemen meer . Nu na bijna elf jaar weeg ik al jaren 72 kg en ben nog elke dag blij met de stap die ik zette. Helaas heb ik wel weer een aantal jaren mijn schildklier probleem terug maar ik voel me gezond en fit ( leeftijd 67 jaar ) echter wat ik mij wel afvraagt is het volgende : Hoe zal dit alles blijven bij het ouder worden? Ik slik vanaf het begin een supradyne forte en krijg sinds 4 jaar elke maand een vitamine B12 injectie. Deze is echt nodig want als ik dit niet krijg oel ik me honds moe. Daarom ben ik benieuwd of er al informatie is over het verloop na meer dan 10 jaar?
Wat fijn dat de operatie zo’n goed resultaat heeft gegeven. Er is veel variatie in de mate van voedings- en vitaminetekorten na een gastric bypass operatie tussen personen. Naast het in kaart brengen van voedingspatronen voor en na een ingreep willen wij de komende jaren nog veel onderzoek doen naar de effecten van geoptimaliseerde vitaminesupplementen. Ook jaren na de operatie is het verstandig om de vitamine-status (via de huisarts) te laten controleren, zodat er bij eventuele vitaminetekorten kan worden gesuppleerd.
als Hbo- verpleegkundige én als oma van een aan diabetes type 1 lijdende kleindochter (7) verbaas ik me er elke keer weer over dat wetenschappers in het publieke geen verschil maken tussen diabetes type 1 (niet te genezen auto- immuunziekte) en diabetes type 2 (verworven). Zo ook in uw advertentie op p.01 van de VK (09-11-2019). Graag in de toekomst wat zorgvuldiger het onderscheid benoemen tussen wat wél en wat (voorlopig) helaas niét te genezen is. Succes met uw werk, vriendelijke groet, mariska jansen
U heeft helemaal gelijk dat er een groot verschil is tussen diabetes type 1 en 2. Vaak worden deze typen onder dezelfde noemer (‘diabetes’) gevat. Ondanks dat de gevolgen van de ziekten vergelijkbaar zijn, verschillen de achterliggende oorzaken terdege. Vanwege het korte bestek van de advertentie in de VK is afgezien deze verschillen in detail uit te leggen.
The amount of ascorbate for patients at high risk should be comparable to the amount of ascorbate our ancestors synthesized in their boby before they lost this ability: between 10.000 and 20.000 milligrams per day.
De ADH voor de mens is 75 mg Vitamine C? Daarom worden wij allen ziek. Vitamine weg uit groenten uit de Telegraaf 16/04/2008
Nooit gezonde etens resten op het bord laten liggen en in de vuilnisbak gooien. Het goede eten is opgeschept dus …..
Van boerenwinkels uit de tuin ,direct uit de boomgaard enz.Een smaakvolle samenstelling van alle eten en drinken,.Kruiden vers .Enkele poederkruiden toevoegen ..Vermijdt zoveel mogelijk op smaak en kleur bewerkte eten en drinken .Dan speelt de hoeveelheid die men inneemt geen grote rol.Ouders en opvoeders moeten de smaak(originele) weer terug brengen.
Kook met olijfolie.Besmeer de boterham dun
Wat als de operatie niet werkt? Ik heb 7 jaar geleden een operatie gehad ( gbp ), maar kon 2 weken na de operatie alweer ” normaal ” eten. Dan heb ik het over 2 boterhammen, of een halve liter groente soep, of 250 gram kwark met een banaan en muesli. Het verzadigings gevoel is ook met 20 minuten weg helaas. Maar omdat werd geadviseerd 6 keer per dag te eten, en je kan dan nog steeds teveel eten per keer dan kom je alsnog aan. Inmiddels kan ik 6 boterhammen per keer eten voordat ik een verzadigd gevoel krijg. Nu zult u zeggen dan moet je geen 6 boterhammen eten, nee dat klopt! maar als ik mijzelf hierin had kunnen remmen dan had ik die operatie ook niet hoeven doen. Dit is de hele bedoeling van de operatie geweest, die rem? Afvallen kan ik wel ( meerdere keren zelf 30 kilo afgevallen ), maar het volhouden lukte niet. Vandaar dat er gekozen is voor een maagverkleining. Die operatie doe je juist omdat niet snel een verzadigings gevoel hebt, en door de maagverkleining zou je deze wel moeten hebben. Tenminste dat zou het doel van de operatie moeten zijn. Maar wat moet ik nu, nu dit ” hulpmiddel ” niet werkt? En je genoeg sport?.
Ik zou graag wat advies willen over het nemen van multivitamine. Ik ben 51 jaar en ik heb nooit vitamine ingenomen, nu heb ik deze online gevonden https://www.flinndal.nl/multivitaminen/multi-50-vrouw en vraag me af of het nodig is om supplementen in te nemen?
Via een artikel in de Volkskrant kwam ik op deze site. Veel herken ik en heb ik zelf ervaren ( 27 nov. 2008 in het universitair ziekenhuis van Antwerpen is
bij mij een Gastric Bypass operatie uitgevoerd). Ik verloor 38 % gewicht, ging van 105 naar 65 (mijnlengte is 1.70 m) in 6 maanden En ik werd weer gezond! Geen hoge bloeddruk meer, geen diabetes, geen schildklier problemen meer . Nu na bijna elf jaar weeg ik al jaren 72 kg en ben nog elke dag blij met de stap die ik zette. Helaas heb ik wel weer een aantal jaren mijn schildklier probleem terug maar ik voel me gezond en fit ( leeftijd 67 jaar ) echter wat ik mij wel afvraagt is het volgende : Hoe zal dit alles blijven bij het ouder worden? Ik slik vanaf het begin een supradyne forte en krijg sinds 4 jaar elke maand een vitamine B12 injectie. Deze is echt nodig want als ik dit niet krijg oel ik me honds moe. Daarom ben ik benieuwd of er al informatie is over het verloop na meer dan 10 jaar?
Wat fijn dat de operatie zo’n goed resultaat heeft gegeven. Er is veel variatie in de mate van voedings- en vitaminetekorten na een gastric bypass operatie tussen personen. Naast het in kaart brengen van voedingspatronen voor en na een ingreep willen wij de komende jaren nog veel onderzoek doen naar de effecten van geoptimaliseerde vitaminesupplementen. Ook jaren na de operatie is het verstandig om de vitamine-status (via de huisarts) te laten controleren, zodat er bij eventuele vitaminetekorten kan worden gesuppleerd.
als Hbo- verpleegkundige én als oma van een aan diabetes type 1 lijdende kleindochter (7) verbaas ik me er elke keer weer over dat wetenschappers in het publieke geen verschil maken tussen diabetes type 1 (niet te genezen auto- immuunziekte) en diabetes type 2 (verworven). Zo ook in uw advertentie op p.01 van de VK (09-11-2019). Graag in de toekomst wat zorgvuldiger het onderscheid benoemen tussen wat wél en wat (voorlopig) helaas niét te genezen is. Succes met uw werk, vriendelijke groet, mariska jansen
U heeft helemaal gelijk dat er een groot verschil is tussen diabetes type 1 en 2. Vaak worden deze typen onder dezelfde noemer (‘diabetes’) gevat. Ondanks dat de gevolgen van de ziekten vergelijkbaar zijn, verschillen de achterliggende oorzaken terdege. Vanwege het korte bestek van de advertentie in de VK is afgezien deze verschillen in detail uit te leggen.
The amount of ascorbate for patients at high risk should be comparable to the amount of ascorbate our ancestors synthesized in their boby before they lost this ability: between 10.000 and 20.000 milligrams per day.
De ADH voor de mens is 75 mg Vitamine C? Daarom worden wij allen ziek. Vitamine weg uit groenten uit de Telegraaf 16/04/2008
Dank voor uw reactie.
Nooit gezonde etens resten op het bord laten liggen en in de vuilnisbak gooien. Het goede eten is opgeschept dus …..
Van boerenwinkels uit de tuin ,direct uit de boomgaard enz.Een smaakvolle samenstelling van alle eten en drinken,.Kruiden vers .Enkele poederkruiden toevoegen ..Vermijdt zoveel mogelijk op smaak en kleur bewerkte eten en drinken .Dan speelt de hoeveelheid die men inneemt geen grote rol.Ouders en opvoeders moeten de smaak(originele) weer terug brengen.
Kook met olijfolie.Besmeer de boterham dun
Dank voor uw reactie.
Goede dag,
Wat als de operatie niet werkt? Ik heb 7 jaar geleden een operatie gehad ( gbp ), maar kon 2 weken na de operatie alweer ” normaal ” eten. Dan heb ik het over 2 boterhammen, of een halve liter groente soep, of 250 gram kwark met een banaan en muesli. Het verzadigings gevoel is ook met 20 minuten weg helaas. Maar omdat werd geadviseerd 6 keer per dag te eten, en je kan dan nog steeds teveel eten per keer dan kom je alsnog aan. Inmiddels kan ik 6 boterhammen per keer eten voordat ik een verzadigd gevoel krijg. Nu zult u zeggen dan moet je geen 6 boterhammen eten, nee dat klopt! maar als ik mijzelf hierin had kunnen remmen dan had ik die operatie ook niet hoeven doen. Dit is de hele bedoeling van de operatie geweest, die rem? Afvallen kan ik wel ( meerdere keren zelf 30 kilo afgevallen ), maar het volhouden lukte niet. Vandaar dat er gekozen is voor een maagverkleining. Die operatie doe je juist omdat niet snel een verzadigings gevoel hebt, en door de maagverkleining zou je deze wel moeten hebben. Tenminste dat zou het doel van de operatie moeten zijn. Maar wat moet ik nu, nu dit ” hulpmiddel ” niet werkt? En je genoeg sport?.
Ik zou graag wat advies willen over het nemen van multivitamine. Ik ben 51 jaar en ik heb nooit vitamine ingenomen, nu heb ik deze online gevonden https://www.flinndal.nl/multivitaminen/multi-50-vrouw en vraag me af of het nodig is om supplementen in te nemen?