Waarom insecten niet de nieuwe sushi zijn
Insecten eten is net als sushi eten, is het idee: je moet het proeven en dan went het vanzelf. Maar zo eenvoudig ligt het niet, betoogt Jonas House, socioloog bij Wageningen University & Research. Of we nieuwe smaken en ingrediënten gaan eten, hangt van veel meer af dan beschikbaarheid.
Al duizenden jaren eten mensen wereldwijd insecten. Van zo’n tweeduizend soorten is bekend dat ze eetbaar zijn, en ze worden op veel verschillende manieren gegeten. Maar niet in westerse landen, daar staan ze niet van oudsher op het menu. Mogelijk ook omdat slechts 2 procent van de eetbare insecten van nature in Europa voorkomt, in tegenstelling tot in Azië, Afrika en Zuid-Amerika.
“Het eten van insecten kun je niet zomaar integreren in bestaande voedselpraktijken.”
Voedselzekerheid
Het eten van insecten stond ineens wereldwijd op de kaart door het rapport dat de Wereldvoedselorganisatie (FAO) in 2013 publiceerde en veel media-aandacht trok, Edible Insects: Future Prospects for Food and Feed Security van de Wageningse insectendeskundige Arnold van Huis en collega’s. In de zoektocht naar nieuwe duurzame bronnen van eiwit als voedsel en diervoeder, in het kader van voedselzekerheid, kwamen in Nederland insecten al enkele jaren eerder in beeld. In het FAO-rapport zetten de wetenschappers de feiten rond het eten en kweken van insecten op een rij. Door het ophelderen van misverstanden rond insecten hoopten ze een positieve bijdrage te leveren aan sectorontwikkeling.
Door de Wageningse expertise en contacten met het bedrijfsleven ontwikkelde zich in Nederland al snel een vereniging van Nederlandse insectenkwekers (VENIK). En er verschenen vier eetbare soorten op de markt: meel- en buffalowormen, huiskrekels en sprinkhanen.
Novel food
Ondanks alle publiciteit en inspanningen, komt de consumptie van insecten niet van de grond. Het blijkt niet ‘de nieuwe sushi’, zoals veel mensen dachten, dat ooit ook een novel food was en inmiddels breed geaccepteerd. Om te achterhalen waarom, onderzocht socioloog en sociaal geograaf Jonas House van WUR waarom sushi voet aan de grond kreeg in de Verenigde Staten. Dat was al in de jaren zestig, lang voordat het naar Nederland kwam. Dat vergeleek hij met de introductie van eetbare insecten in Nederland. House is geïnteresseerd in veranderingen van dieet, welke factoren leiden tot succesvolle introductie van nieuwe voedingsmiddelen en waardoor mensen iets als eetbaar beschouwen.
Rol Japanse restaurants
De introductie van sushi in de Verenigde Staten liep via Japanse restaurants. In deze restaurants ontstonden sushibars zoals je die in Japan ook had, waar je zittend op hoge krukken kon zien hoe de kok artistieke kleine gerechtjes maakte – wat nergens anders gebeurde. De ingrediënten konden ze bij dezelfde groothandel kopen als het restaurant, de koks werden speciaal ingevlogen.
Het was een tijd dat uit eten gaan in opkomst was. Japanse zakenmensen namen westerse collega’s mee om de exquise gerechten te proeven, en door de vele Hollywoodfilms die in Japan werden opgenomen, raakte ook een deel van de jetset ermee bekend. Sushi kreeg daarmee een symbolische lading, aldus House: exotisch, authentiek en iets waar je je mee kon onderscheiden. Dit is wat de grootstedelijke elite dan ook deed en zo bijdroeg aan de vestiging van sushi.
Wat heb jij buiten Europa al aan insecten gegeten en zou je hier ook graag eten? Laat het ons weten en reageer onderaan deze blog.
Kweekbaarheid
Heel anders is dat tot dusverre bij de introductie van insecten in Nederland. Hier geen buitenlanders die het met hun eigen eetcultuur introduceerden, geen Afrikaanse of Aziatische restaurants die het als onderdeel van hun keuken op de kaart zetten.
In Nederland werden eerst soorten op de markt gebracht die makkelijk te kweken zijn – ook omdat er ervaring mee was als diervoeder – en daarna producten en recepten ontwikkeld om ze aan de man te brengen. Zo worden ze onder meer verwerkt in burgers die als vleesvervanger worden gepositioneerd. Deze zijn duurder dan een gewone vegaburger, smaken niet bijzonder anders en de insecten zijn weggemoffeld alsof je paardenvlees bijmengt in een runderworst. Daarnaast worden ze gevriesdroogd verkocht, wat nergens anders ter wereld gebeurt, en voornamelijk online, wat voor voedingsmiddelen wel in opkomst is in Nederland maar niet bij speciaalzaken.
Niet onderscheidend
Dus wat speelt insecten hier parten? ‘Het hoe, wat, waar, wanneer en waarom heeft invloed op wat we eten. Er was ten eerste geen eerder bestaande praktijk van insecten eten en ten tweede kwam de praktijk niet met mensen mee’, zegt House. ‘En als je insecten vervolgens verstopt in voedsel, zoals in burgers, wordt het het zoveelste alternatief voor een hamburger van rundvlees. Ze zijn niet onderscheidend in smaak of uiterlijk. Wat in Nederland verkrijgbaar is, heeft een weinig exquise smaak en uitstraling en daarom ook geen hip imago of status van delicatesse, ze hebben geen wow-factor. Er mist een authentieke keuken.’
Dat iets in het supermarktschap ligt, kan insecten wel het etiket ‘eetbaar’ geven, maar betekent nog niet dat mensen het vaak gaan eten, routinematig. Brandneteltoppen en zevenblad kun je ook eten, maar toch plukken we dat niet massaal.
Smakelijkheid
Wil je de introductie van een nieuw voedingsmiddel doen slagen, dan moet je je dus niet richten op het wegnemen van barrières, aldus House, zoals de jak-factor bij insecten, de rationele weerstand. De lage acceptatie van insecten als voedsel komt dus ook niet door een culturele barrière – we zijn tenslotte ook sushi gaan eten. ‘Als de smakelijkheid niet voor zichzelf spreekt, gaat het niet lukken.’
‘Om iets nieuws zoals eetbare insecten werkelijk op de kaart te krijgen, moet je uitgaan van hoe je ermee kookt, het culinaire aspect. Eten draait in de basis om hoe lekker het is, dus smaak en uitstraling. Net als bij de introductie van suiker en thee, waar koplopers de weg voor de massa bereidden.’
Symposium InsectSpace
Op 10 oktober is er in Wageningen het symposium InsectSpace 2018. House is daar een van de sprekers die ingaat op het waarom en hoe van insecten eten. Het symposium is onderdeel van de vierde editie van de Dutch Agri Food Week (#DAFW18), met van 5 tot en met 16 oktober activiteiten in heel Nederland.
Verder lezen
- Programma Dutch Agri Food Week
- Het symposium InsectSpace 2018, info en aanmelding
- Summer School insecten voor food en feed
- Dossier: Insecten als voedsel & veevoer
- Publicatie: Insects are not ‘the new sushi’: theories of practice and the acceptance of novel foods
- Publicatie: Insects as food in the Netherlands: Production networks and the geographies of edibility
- Lees deze blog in het Engels
Beste Jonas,
Zag vanmorgen je oproep in de Volkskrant en zou er graag aan mee willen doen. Ben al zo’n 30 jaar vegetarier. Een van de belangrijkste redenen is Bechtreff. Het is voor mij niet goed te veel dierlijke eiwitten te eten. Maar met stip op 2 is het millieu. De weg die een grazer aflegt naar een stuk vlees op een bord is echt te omslachtig en heel verontreinigend. Dat hoef ik jou niet te vertellen denk ik……. Dus ik wil het insecten eten best wel gaan proberen. Heb 1-2 x burgers geprobeerd waar maden in verwerkt waren. De smaak was redelijk vond ik. Mijn dochter studeert ook in Wageningen( Simone Dirks/ doet een master bij jullie en ook zeker geinterresseerd in dit soort voeding. En leuk verhaal: Ze was een moeizame eter. Op haar 17 de ging ze met een vriendin voor 5 weken door Thailand trekken. Ik kreeg n sms je met de mededeling: Pap ik zit aan de gefrituurde sprinkhaan en vanaf nu alles eten 😉
Beste Jonas. Ik ben 66 maar ben er van overtuigd dat jullie, de nieuwe generatie het roer totaal moeten omgooien. De tradities waarin wij nog zaten kunnen voor een groot deel overboord.
Met vriendelijke groeten. PAUL Dirks/ Helmond
Beste Paul, hartelijk dank voor uw reactie. Leuk om te horen dat u geïnteresseerd bent in deze nieuwe eiwitbron, en dat u de burgers een aantal keer hebt geprobeerd. Tijdens mijn promotieonderzoek (ik deed onderzoek met mensen die ook insectenburgers hadden gegeten) kwam ik er achter dat de smaak van de burgers, die u als redelijk omschrijft, eigenlijk nog niet bijzonder genoeg was om insecten een onderdeel van Nederlandse eetpatronen te laten worden. Wat we nodig hebben zijn smakelijke gerechten zoals uw dochter in Thailand heeft gegeten! Maar dat lijkt een opgave in Europa, mijns inziens…
Met piment gefrituurde termieten uit yaounde! Nomnonomnom.
Hallo Suly, hartelijk dank voor de suggestie! Blijkbaar zijn termieten heerlijk. Was het een snack of een hoofdgerecht?
Hoi, zag de oproep on de NR en hiebij mijn reactie. Geen ervaring buiten de EU, maar op deze manier: op mijn 16e werd ik vegetariër. Ik ben nu 56 en heb nogal wat meegemaakt aan “gevolgen” van vegetariër worden, zoals reumatische ontstekingen en andere kwalen tgv een verkeerde verhouding Omega 3 (te weinig) en O6 (veel te veel) vetzuren. Eet wel vis maar heb daarom ecologische redenen moeite mee. Ontdekte tijdens mijn opleding tot orthomoleculair therapeut, dat ik te weinig eiwitten eet. Op zoek naar aanvulling-niet-zijnde-vlees herinnerde ik mij een tentoonstelling in het Wereldmuseum R’dam (1997) “Het volk van de Asmat”. Zij hadden een delicatesse: meelwormen! Mijn zoektocht leidde naar het bedrijf Tinyfoods. Een proefpakketje bevat meelwormen, krekels, sprinkhanen en kreelpoeder. De meelwormen en gevriesdroogde huiskrekels vind ik het lekkerst! Licht, knapperig, lekker beetje zoutig gekruid, het kan prima ipv rijstzoutjes of als topping op salades, samen met zaden. Zo zou het als nieuwe delicatesse geïntroduceerd kunnen worden. En dan in het schap waar de kokos en de kroepoek staat. Paar keer een gratis probeerhapje met zo’n dame die het daar staat klaar te maken en het zelf voordoet. Ik ben fan!
Hoi Evelien, dit is heel interessant om te horen! Ik ben benieuwd of u regelmatig insecten eet op deze manier. Volgens mijn onderzoek blijkt het lastig voor mensen om op een culinaire manier gebruik te maken van de hele insecten die in Nederland verkrijgbaar zijn. Voor veel mensen lijkt het problematisch dat er geen duidelijke verbinding tussen ‘authentieke’ keukens en de verkrijbare soorten bestaat. Maar heel leuk om te horen dat u met deze soorten heeft gekookt.
In Thailand sprinkhanen en kleine wormen gegeten. Sprinkhanen erg lekker. De wormen smaakten naar niks. Vorige jaar in Londen een insectenschotel gegeten. Was prima. Zag er ook erg smakelijk uit. Begrijp so wie so niet waarom iemand wel garnalen of slakken op zijn bord wil maar geen krekels.
Bedankt Peter, dit is een goede vraag. Volgens mij missen de sprinkhanen een duidelijke plek in buitenlandse keukens die we hier in Nederland makkelijk kunnen namaken. Garnalen en slakken hebben een soort traditionele uitstraling door zijn associatie met bepaalde keukens, die opereren als een soort ‘vehikel’ voor het eten van specifieke ingredienten. De Thaise keuken zou die functie misschien kunnen bieden voor insecten. Echter, deze keuken is bekend en populair zonder het gebruik van insecten, en zal daarom misschien niet zo makkelijk te gebruiken zijn voor dit doel.
Excuus voor de typfouten, de eerste zin moet zijn
<>
In Oeganda kilo’s sprinkhanen gegeten in de periode dat wij daar woonden, erg lekker! Wat mij betreft kan ik die in Nederland ongebakken in de supermarkt kopen en dan thuis bakken, ik zou het zo doen. Alleen zal ik hier vermoedelijk wel één van de weinigen zijn…
Ik heb gehoord dat verse sprinkhanen heel erg lekker zijn! Ik vermoed dat als er een ruim en relatief goedkoop aanbod zou zijn, het makkelijker voor mensen wordt om met insecten te experimenteren. Maar in Europa is het momenteel moeilijk om zo’n ruim, vers aanbod te creëren. Wellicht is de Oegandse keuken een potentiële manier om de (momenteel gevriesdroogde) Nederlandse sprinkhanen te introduceren. Volgens mijn onderzoek, vinden mensen het best moeilijk om deze soort in hun gebruikelijke gerechten te integreren (met de uitzondering van Evelien hierboven!)
Jonas, dat culinaire is inderdaad denk ik een ding. We zijn dit helemaal niet gewend! Maar troost: ooit kwam ook de eerste paprika (!) als exoot de keuken in. Die hele krekels en meelwormen vind ik een heerlijke delicatesse bij een wijntje, zoals ik zei een goede vervanging voor zoutjes/nootjes. Kwestie van tijd en goede marketing
Jonas ik ben producent van o.a insectenburgers, en van gepaneerde insectenballetjes de balletjes zijn nog in ontwikkeling .
Wij zijn hier al een paar jaar mee bezig om een goed en smakelijk product hier van te maken .
Wat wij zien dat er steeds meer aanvragen komen vanuit heel Europa om dit te produceren.
Momenteel maken wij al voor een Duitse retailer in samenwerking met onze partner een Bugsburger en deze wordt goed opgenomen door de Duitse consument.
Wellicht intressant om eens bij ons in de keuken te komen kijken!
Ik vind dit heel interessant Jeroen, bedankt voor uw reactie! Mijn onderzoek heeft aangetoond dat producten met daarin insecten verwerkt (die op dat moment verkrijgbaar waren in Nederland), in het eerste opzicht goed leken te passen in de bekende eetpatronen van mensen. Dit omdat ze vergelijkbaar waren met bestaande plantaardige vleesvervangers. Maar het probleem was dat ze niet zo goed konden concurreren op het gebied van smaak en prijs. Echter, als zo’n product wel kan concurreren op deze punten, dan is het een veelbelovende manier om insecten te introduceren. Het klinkt alsof uw producten wat beter zijn in dit opzicht.
Ik zou graag een keer langskomen!
Hallo,
Ik zag het stukje in de Volkskrant. Heb andere reacties verder niet gelezen, dus mogelijk heeft iemand dezelfde reactie afgegeven. Ik heb in Vietnam, Cambodja en Afrika insecten gegeten zoals gefrituurde spinnen (weliswaar geen insect), mopani-wormen, sprinkhanen, waterwantsen en meelwormen. Persoonlijk heb ik er helemaal geen moeite mee, maar ik geloof niet dat dit ooit gemeengoed gaat worden in de Nederlandse cultuur (op voorwaarde dat huidige cultuur blijft bestaan). M.i. zal het op de markt brengen van insecten/supermarkten zal altijd een niche-product blijven en nooit volwaardig kunnen concurreren met vlees en/of sojaproducten. Waar ik wel in geloof is dat insecten-eiwit heel goed gebruikt kan worden om bijvoorbeeld sojaproducten te verrijken. Het beste voorbeeld is natuurlijk kroepoek, wat van garnalenresten is gemaakt.
Mijn oproep zou dus zijn om geen inspanning meer te investeren in het vermarkten van intacte insecten voor consumptie, maar naar slimme kansen te zoeken om insecten-eiwit te verwerken in smaakrijke vleesvervangers…en dat alles nog met een concurrerende prijs. Succes!!
Hallo Merijn, het klinkt alsof u veel ervaring hebt met het eten van insecten. U heeft gelijk denk ik: hele insecten zullen waarschijnlijk niet makkelijk volwaardig kunnen concurreren met vlees. Echter, zelfs een kleine verschuiving van de consumptie van vlees naar insecten of plantaardige eiwitbronnen op grote schaal kan misschien een positief effect op het milieu hebben. Intensieve veehouderij is immers heel slecht voor het milieu. Producten met verwerkte insecten zijn ook een optie, maar mijn onderzoek suggereert dat dit soort producten concurrerend moet zijn met andere potentiele opties (b.v. vegaburgers), op het gebied van smaak, prijs, en verkrijgbaarheid.
Het lekkerste wat ik gegeten heb zijn gefrituurde sprinkhanen. Dat was in 1993 in Thailand. Heb toen ook gefrituurde rupsen geprobeerd, vond ik minder, beetje melig. Heb in Ivoorkust een soort wormen gegeten, niet fijn omdat ze rauw werden gegeten. Vorig jaar op een good festival gebakken rupsjes gegeten, beetje kruiden erbij, net chips, ook lekker maar de sprinkhanen uit Thailand zijn nog niet overtroffen.
Bedankt Pim – van uw en andere reacties klinkt het alsof de verse sprinkhanen zeker de lekkerste optie zijn! Op dit moment is het best wel moeilijk om Europa in een vers aanbod te voorzien, maar het lijkt me een goed potentieel doel voor de toekomst.
Waar komt die ‘weerzin’ vandaan? Die brengen wij ons onze kinderen al heel vroeg bij. Kinderboekjes staan vol met ‘enge’ spinnen en andere ‘vieze’ beestjes. Hoe vaak zie je niet een enthousiaste peuter met een hand vol pissebedden die vervolgens op zijn kop krijgt van een ouder die roept dat dat vies is. Logisch dat de meeste mensen op latere leeftijd een knapperig sprinkhaantje of een sappige meelworm laten staan. Jammer is dat helaas ook.
Ik probeer zelf mijn aangeleerde weerzin te onderdrukken en mijn kinderen kennis te laten maken met alle beestjes in de tuin, zodat ze als ze ouder zijn met een open vizier al het nieuwe lekkers in de supermarkt gaan proberen.
U maakt een goed punt Frits, in Westerse landen hebben insecten zeker een negatieve culturele positie. Maar de Amerikaanse antropoloog Marvin Harris heeft een interessante mening over deze positie en het feit dat Westerse mensen (meestal) geen insecten eten. Hij betoogt: “The European and American rejection of insects as food has little to do with insects as disease carriers or their association with dirt and filth. The reason we don’t eat them is not that they are dirty and loathsome; rather they are dirty and loathsome because we don’t eat them”. Dus daaruit volgt – volgens mij – dat als we lekkere en misschien ‘traditionele’ insect-gerechten kunnen verzinnen, de negatieve culturele positie van insecten zal beginnen te verdwijnen.
Een paar jaar geleden in Siem Reap in Cambodja heb ik een onvergetelijke eetervaring gehad in het “Bugs Cafe”. Mieren in een muffin, schorpioen, geroosterde spinnen, en een heerlijke curry met meelwormen. Het werd culinair op de borden gepresenteerd. Het enige insect wat een beetje tegenviel was de kakkerlak, die zou ik niet direct aanbevelen!
Ik heb een filmpje gezien over dit restaurant, het lijkt me wel interessant. Eerlijk gezegd weet ik niet zeker of ik een kakkerlak zou eten! Maar ik ben heel benieuwd wat voor recepten ze gebruiken voor hun gerechten, en of het nieuwe of ‘traditionele’ recepten zijn.
Ik heb in China (Kunming, Yunnan) heerlijke gefrituurde sprinkhanen gegeten. Als snack.
Als je de vergelijking maakt met garnalen, zijn insecten volgens mij veel minder ‘yakkie’
Bedankt Erica, volgens mij zijn gefrituurde sprinkhanen een populaire keuze.
Wij hebben in de jaren 60 in de Asmat (Nieuw Guinea) gewoond en daar de meelwormen door de Papoea’s gekweekt in de omgehakte sagopalmen mogen eten. En later in Colombia geroosterde mieren. We vinden het erg interessant dat zulke gerechten wellicht in NL bereid gaan worden. Succes!
Voordat dit blog was gepubliceerd had ik nooit gehoord over de consumptie van meelwormen in de Asmat – het is heel interessant om te horen dat meelwormen buiten Europa gegeten werden (en worden). Dit is misschien een veelbelovende optie voor een nieuw culinair gebruik voor deze in Nederland gekweekte insecten.
Van de zomer waren wij in Namibie en daar zijn Mopane Worms (rupsen die leven op de Mopane boom) een delicatesse. Mijn vrouw vond ze er eng uitzien maar ik wilde ze wel proberen en ze smaken echt heel lekker. Ze schijnen ook heel gezond te zijn. Men frituurt ze daar. In de westerse restaurants waren ze meestal niet te krijgen. Wel in de Afrikaanse restaurants en op de markt. In Nederland heb ik ze tot nu toe niet kunnen vinden. Ik zou het helemaal super vinden als u deze wormen ook in de Nederlandse supermarkt kunt laten verschijnen.
Bedankt voor uw reactie Geert. Volgens mij zijn de mopane wormen heel erg moeilijk buiten hun natuurlijke habitat te kweken. Ik heb gehoord dat de mopanes een heel lekkere snack zijn, maar ik denk dat het aanbodprobleem zeer lastig op te lossen is voor de Europese markt. Echter heb ik eens een gedroogde versie in Engeland geprobeerd, dus dat is ook misschien een optie.
Maria 8-10
Waarom liggen insectenburgers toch tussen de vegetarische producten? Vega’s willen juist geen beesten eten, dus het lijkt mij commercieel heel onverstandig om dit te doen. Daarbij vind ik de insectenburgers zeker niet beter dan de vega’s nu zijn, maar wel duurder!
Na diverse proeverijen/ lezingen (oa via Artis en camping in Castricum) ben ik eindeloos op zoek geweest naar een adres om ingevroren sprinkhanen te krijgen maar niemand kan je verder helpen. Ik vind ze nl heel lekker in een roerbakschotel!
Dus: een betere marketing met adressen gekoppeld aan alle berichtgevingen, lijkt mij de eerste stap.
Volgens mij werden de insectenburgers naast de plantaardige vleesvervangers verkocht omdat het de meest passende categorie was (een soort ‘eiwit-alternatief’). Verder bleek tijdens mijn onderzoek dat sommige vegetariërs geen probleem hadden met het eten van insecten, omdat ze vooral gemotiveerd werden door milieu en klimaat (en dus principieel geen probleem hadden met het eten van dieren). Leuk om te horen dat u sprinkhanen zo lekker vindt! Helaas weet ik ook niet waar ze verkocht worden in Nederland – voor zover ik weet zijn ze alleen gevriesdroogd verkrijgbaar.
Ik heb bevroren, niet gevriesdroogde insecten wel in de vriezer gezien bij de Hanos (halfwas formaat). Ik meen dat het van Belgische productie was. Gewoon bevroren vind ik absoluut veel smaakvoller dan gevriesdroogd 🙂
In Ivoorkust in de jaren 70 vingen we ‘vliegende mieren’ met een lamp boven een emmer water. Even bakken in een droge koekenpan, de eraf gevallen vleugeltjes en pootjes wegblazen en voila een heerlijke snack met een kazige smaak’.
Hier heb ik al eens meelwormen gegeten (smaakt inderdaad naar meel) en sprinkhanen (wel te pruimen), als de insecten hier nu niet zo belachelijk duur zouden zijn zou ik het vaker eten.
Bedankt Joop, ik denk dat de vliegende mieren ook een goed voorbeeld zijn van iets dat ergens een delicatesse is, maar die moeilijk in Europa te kweken zijn. U bent zeker niet de eerste persoon die de huidige prijs van Europese insecten wat hoog vindt – hopelijk zal toekomstige schaalvergroting de prijs doen dalen.
Wij reizen al vele jaren met onze kinderen naar Azië. Toen de meisjes 2 en 3 jaar waren zijn we naar Cambodja gegaan ( nu 12 jr geleden) en daar hebben we de kinderen het lokale eten voorgezet en ze laten kiezen uit: meelwormen, gefrituurde vogelspin, kakkerlakken, watertorretjes etc etc. We hadden bij deze locale lekkernij de kids verder nika uitgelegd maar zijn met ze aan tafel gaan zitten. Nieuwsgierig als ze zijn waren ze al snel alles aan het proeven. De vogelspin was toen veruit het meest populair en daarna de krekels en wormpjes. Na deze locale proeverij kozen de kinderen in gewone restaurants waar we gingen eten vaak voor vogelspin in plaats van kip. Nog steeds als we naar Azië reizen nemen de kinderen een zakje gefrituurde insecten, gewoon omdat ze het lekker vinden.
We zijn dan ook van mening dat het leren eten van insecten aangeleerd kan worden. Wat ons betreft is het een goede aanvulling op de eetgewoontes in nederland. Maar ik vermoed dat het nog wel even zal duren voor het zover is. Maar onze zoon (10) zou het heel fijn vinden als hij gewoon in nederland de meelwormen en sprinkhanen zou kunnen kopen en eten, ook bijvoorbeeld als 10 uurtje op school.
Afgelopen weekend had hij een kamp en nam naast een zak snoep ook een zakje meelwormpjes mee, voor hen de normaalste zaak van de wereld.
Bedankt Marleen, wat een leuk verhaal. Het is heel interessant om te horen over de verschillende soorten insecten die u en uw familie in Cambodja hebben gegeten, en ook dat uw kinderen helemaal geen probleem hebben met het eten van insecten. Dit is een heel goed voorbeeld van hoe onze eetpatronen best fluide zijn als we jong zijn. Als we een vast en ruim aanbod van eetbare insecten in Nederland zouden hebben, voor een wat lagere prijs, zou het misschien makkelijker zijn om de jongere generatie te interesseren in het eten van insecten.
Beste Jonas,
een aantal jaren terug heb ik in Cambodja gefrituurde vogelspin gegeten: heerlijk, met bacon smaak, als snack. Aan reacties uit de omgeving maak ik op, dat het eten van insecten vooral een psychologische kwestie is: men denkt met afschuw aan kruipende dieren, terwijl het eten van een koe of lam ingeburgerd is. Overigens eet ik lokaal alles wat ter plekke wordt gegeten: als het daar wordt gegeten is het prima, kan alleen jouw smaak niet zijn…
Beste Wim, bedankt voor uw reactie. Ik had geen idee dat vogelspinnen naar bacon smaakten! Het is zeker een psychologische kwestie, maar ook een sociale. Zoals u zegt, eten lokale mensen in sommige buitenlandse regios graag insecten. Naast psycholgische aspecten van consumenten, moeten we nadenken over de sociale, praktische, en contextuele aspecten van keukens (waar insecten onderdeel van zijn).
Insecten als delicatesse? De gevriesdroogde wormen en sprinkhanen zijn dat zeker niet. Die moet je lekker maken met een sausje.
Ik weet wel wat met name de populariteit van insecten belemmert. Ze zijn niet te betalen.
Bij Albert Heijn kostte een doosje sprinkhanen negen euro. Negen euro! Wie wil dat betalen voor een klein doosje sprinkhanen? Ze zijn er nu niet meer te koop, geloof ik.
Ik heb ze soms wel eens gekocht als ik eters kreeg. Gewoon voor de lol. Maar zolang ze zo duur zijn, worden insecten in ons land geen gemeengoed.
Hallo Hans, volgens mij bent u niet alleen in uw mening dat de prijs van Nederlandse eetbare insecten wat hoog is. Voor veel mensen die hebben deelgenomen aan mijn onderzoek, was de prijs ook en zeer negatief punt. Na de groei tot grootschalige productie zal de prijs waarschijnlijk afnemen: maar zo’n opschaling hangt grotendeels af van de stijging van de vraag van de consument. Dus we hebben momenteel een moeilijke situatie, een catch 22 zogezegd. Dit is waarom ik heb betoogd dat we naar een andere manier van het culinaire bereiding van insecten moeten zoeken, iets met een ‘authentieke’ culinaire twist.
De eerder genoemde gefrituurde sprinkhanen uit Kunming heb ik ook gegeten, heerlijk maar de gefrituurde dragonfly larvae uit de omgeving Dali vond ik nog vele malen lekkerder! De gedroogde(/gezouten?) zwarte mieren in de buurt van Fugong aan de andere kant waren niet bepaald smakelijk (allen worden als deelgerecht aan de chinese eettafel gebruikt, vergelijkbaar met tapas). Voor mij is verder de enige barriere dat ik geen insecten in Nederland eet de prijs, in restaurants zou ik er echter graag een paar euro’s meer voor betalen!
Bedankt Michiel, wat een divers assortiment insecten hebt u gegeten! Vooral interessant is uw voorbeeld van zwarte mieren in de Chinese keuken – misschien kan dat een inspiratie zijn voor de introductie van eetbare insecten in Nederland. Maar ik weet niet hoe makkelijk het is om hier mieren te kweken of te importeren…
Niet alleen smakelijk, maar ook “onderhoudsvrij” en talrijk! Wat is er makkelijker dan insecten eten? Helaas spelen alleen de groothandels en (mondjesmaat) de grotere supermarkten als AH daarop in.
Terwijl met het vraagstuk over de invloed van de veestapel op de klimaatverandering, er toch ook behoefte zijn moeten ontstaan aan alternatieven.
Misschien een zaak van de politiek? Laten we er eens woorden als “duurzaam” of “milieu verantwoord” tegenaan gooien, misschien dat dat helpt?
Bedankt voor uw reactie Cees – leuk om te horen dat uw best positief over het eten van insecten bent. Volgens mij zijn duurzaamheid en het milieu de voornaamste redenen voor de suggestie dat we in Europa insecten zouden moeten eten, en ook voor de interesse van wetenschappers in het gebied. (De Nederlandse overheid heeft inderdaad relatief veel geld beschikbaar gesteld voor het ontwikkelen van duurzame eiwitbronnen.) Maar milieu redenen zijn blijkbaar nog niet genoeg om een verandering in onze eetpatroonen te realiseren. Volgens een aantal wetenschappelijke studies, moeten duurzame en milieuvriendlijke voedingsmiddelen concurerend zijn met ‘gewone’ producten. Aspecten zoals prijs, smaak en verkrijgbaarheid zijn heel erg belangrijk in alternatieve eiwitbronnen, net zoals met ‘normale’ producten.
In Thailand vond ik de zijdelarven het lekkerst, sprinkhanen wat minder, maar wel knapperig. Die kocht ik daar op de markt. Tijdens een jungletocht serveerde mijn gids een salade met rauwe mieren eieren uit het wild. ‘In de stad koken de mensen ze, maar dat doen wij niet’, vertelde hij er bij. In Cambodja vond ik de grote zwarte spinnen interessant eten, eigenlijk net als kikkerpootjes, smaakt als kip, maar het is heel weinig vlees. Overal waar ik kwam zag ik dat insecten eigenlijk voedsel voor arme mensen is en ik denk dat dit een deel van de afkeer verklaart. Hetzelfde speelt ook in Nederland bij het eten van orgaanvlees. Als je rijk bent eet je de spieren van dieren. Welbeschouwd is een dode biefstuk net zo eng als een dode spin.
Hallo,
N.a.v. de advertentie in het NRC zaterdag 6 oktober 2018 hierbij een reactie. Ik heb in het buitenland geen insecten gegeten, maar ik sta wel open voor het eten van insecten.
Kunnen jullie geen Insectenbox starten waar je je op kunt abonneren? Dus een recept voor een maaltijd met insecten en de insecten meeleveren?
Ter info, ik frituur eigenlijk niet.
Hey allen, en Jonas!
Wij bij de Krekerij zijn bezig met de meest smaakvolle krekel en sprinkhanen producten op het menu te krijgen en het gaat lekker! Mocht je het wel eens willen proeven en weten bij welke restaurants onze producten te proeven zijn kun je me een mailtje sturen op info@dekrekerij.nl
Groetjes!!