Aardbei

Ook de aardbeien die je op de markt en in de supermarkt vindt, zijn vaak rassen die ‘Made in Wageningen’ zijn. Denk aan de Elsanta en Lambada. Aardbeien zijn gevoelig voor ziektes en kwetsbaar bij transport. Ook bij dit fruit deden de nieuwe rassen het op beide fronten beter. Met het rekenmodel voor de smaak van aardbeien en andere vruchten, dat WUR-onderzoekers ontwikkelden, is bijvoorbeeld de ontwikkeling van nieuwe rassen te versnellen.

En zo kunnen we ook de rest van de fruitschaal en groentelade aflopen. Van banaan (oplossing zoeken voor bedreigende ziekte) tot spinazie (milieuvriendelijker teelt door minder behoefte aan stikstofmest); en van oesterzwammen (ontwikkeling van sporenloze variant die de werkomgeving van telers een stuk gezonder maakte) tot ui (om dit wereldwijd belangrijke gewas ook op arme gronden te kunnen telen).

Toekomst

Ook bij wat er over tien jaar op de markt en in de supermarkt ligt, spelen Wageningse onderzoekers een rol. De belangrijkste vraagstukken waar ze nu aan werken zijn onderwerpen die minder zichtbaar zijn voor de consument, vertelt Visser. ‘Het gaat over gewassen die minder water of mest nodig hebben, die kunnen omgaan met periodes van droogte of in zoutere omstandigheden kunnen groeien bijvoorbeeld.’

“De belangrijkste doorbraken zijn te verwachten bij gewassen die toe kunnen met minder water of mest”

Richard Visser, hoogleraar Plantenveredeling bij Wageningen University & Research

Een andere ontwikkeling is dat er door het gebruik van genomica ruimte ontstaat voor nicheproducten en -markten; zeg maar veredeling op maat. Door hogere efficiëntie gepaard aan relatief lagere kosten zijn investeringen sneller terugverdiend en wordt het relatief gemakkelijk om rendabel te veredelen voor specifieke markten of consumenten.

De rol van Wageningen zal groot blijven. Bij gewassen waar commerciële veredelingsbedrijven niet of nog niet actief zijn, ontwikkelt WUR net als vroeger nieuwe rassen. Zo komt vrijwel alle quinoa die in Europa wordt geproduceerd, van rassen die Wageningen heeft ontwikkeld.

Voedselzekerheid

Om de ontwikkelkosten terug te kunnen verdienen, is bescherming van nieuwe rassen via het kwekersrecht of patenten nodig. Dit belemmert het gebruik van die gewassen in principe niet, legt Visser uit. ‘We vragen dat kwekersrecht of die patenten juist aan om er zeggenschap over te houden en te voorkomen dat anderen het gaan claimen en afschermen. We kunnen zo bepalen wie het gratis mag gebruiken, bijvoorbeeld omdat het belangrijk is voor de voedselzekerheid, en wie ervoor moet betalen.’

Bij gewassen als tomaat, aardappel en komkommer ligt de situatie iets anders. Bij die gewassen zijn sterke, veelal Nederlandse bedrijven actief en leveren Wageningse onderzoekers iets af wat je een halffabricaat kunt noemen. ‘Maar bij moeilijke plantenziektes, of bij ziektes die bedrijven veel te riskant vinden om binnen de poorten te hebben voor onderzoek, wordt toch aan ons gevraagd om het voortouw te nemen. Dan kruisen wij bijvoorbeeld resistenties in uit wilde rassen, waar de bedrijven dan mee verder kunnen werken.’

Duurzame groente en fruit

Veredelen op resistenties tegen ziekten en plagen om ze zo het hoofd te kunnen bieden, is een elegante manier om te verduurzamen. Maar helemaal zonder bestrijdingsmiddelen telen wordt lastig, zegt Visser. ‘Als je de middelen verstandig gebruikt, helpt het ook de resistentie langer in de benen te houden. En als je van 14 tot 16 keer per seizoen naar 1 tot 3 keer spuiten toe gaat, is dat toch echt een forse verbetering.’

Maak kennis op de markt

In het kader van het honderdjarig bestaan heeft WUR een gevarieerde groep kunstenaars en theatermakers gevraagd om het verhaal achter die tas met groente en fruit te verbeelden. Ze laten met hun acts mensen nadenken over de wereld achter hun boodschappen en verbinden de werelden van telers, onderzoekers en consumenten. De eerste series minivoorstellingen zijn op 12 en 19 mei op de markt in Wageningen, rond de Grote Kerk. Lees hier meer over deze activiteit.

Verder lezen en kijken:

No related posts.