We staan langs de reling van het schip en turen naar een kleine groene stip in het midden van een blauwe oceaan. Met het groter worden van de stip kunnen we steeds meer details waarnemen. We worden steeds nieuwsgieriger. We zijn aangekomen in Arborek, een eilandje van 0.1 vierkante kilometer (inclusief voetbalveld) met een populatie van 300 mensen die het toerisme geadopteerd hebben.
Als we aankomen bij de kleurrijk geschilderde steiger worden we vrolijk begroet en toegelachen door spelende kinderen in de lagune. Een welkomstcomité nodigt ons uit om het gastenboek te tekenen. Snel probeer ik meer feiten te bemachtigen: Toerisme is gestart in 2009 toen Conservation International de lokale gemeenschap probeerde te overtuigen om te stoppen met vissen in de mariene beschermde gebieden rondom het eiland en toerisme te ontwikkelen als een alternatieve bron van inkomsten. Het eiland heeft nu 13 home stays (hostels) en 70% van de bevolking verdient nu aan toeristen in plaats van de visserij.
Community-based toerisme
De straten van het dorp zijn net geveegd; ongebruikelijk in Indonesië. Overal zien we afbeeldingen van manta’s. Naast het eiland ligt Manta Sandy, een plek in de oceaan waar deze fantastische dieren graag samenkomen om zich te laten schoonmaken door kleine vissen. Vrouwen zitten in de schaduw en vlechten mantahoeden voor de toeristen.
Gevlochten mantahoed
Mijn sociologische brein kraakt. Hoe is dit mogelijk? Waarom is iedereen zo blij met duizenden toeristen die door hun straten lopen en kijken in hun huizen? Mijn eigen onderzoek naar community-based toerisme, net als honderden andere studies, gaan allemaal over de uitdagingen. Toerisme leidt vaak tot verschillen in de gemeenschap en een verlies van sociale cohesie.
Eiland van geluk?
Terwijl ik door de straten loop met Wawan, een van onze Indonesische collega’s, probeer ik meer aanwijzingen te vinden. Is het de geografie? Arborek is natuurlijk een heel klein eiland, bewoond door slechts twee families. Zijn het de manta’s die scheepsladingen toeristen brengen en zorgen dat de cake groot genoeg is voor iedereen? Is het de invloed van de kerk op het eiland?
Het eiland heeft nu 13 homestays (hostels).
We ontmoeten een Deense vrijwilligster. Ze benadrukt de sterke en gastvrije cultuur van de Papua’s en hun collectieve besluitvorming. Een hosteleigenaar vertelt ons dat hij het niet doet voor het geld; zijn onderneming is een manier om een goed leven te leiden, in God’s genade, met zijn familieleden. Helemaal zen. Als we terugkeren naar het schip zijn we nog steeds in dubio. Hebben we het eiland van geluk ontdekt? Hebben we 300 acteurs een nieuw toeristisch meesterwerk zien opvoeren? Een combinatie van beiden?