Van groen worden we gezonder

Groen in de stad verbetert het milieu, zorgt voor meer biodiversiteit, vermindert luchtvervuiling, zorgt voor waterberging, dempt geluidshinder en verkoelt in een warme periode. Kortom, groen is essentieel voor een klimaatbestendige en duurzame omgeving. Daarnaast heeft het een positief effect op de gezondheid van mensen en draagt het bij aan de leefbaarheid van een wijk.

Er zijn steeds meer aanwijzingen dat groen in de woonomgeving goed is voor de gezondheid. Wageningen University & Research (WUR) doet daar al ruime tijd onderzoek naar. Vooral het rustgevende en herstellende vermogen van contact met groen lijkt van belang. Dat maakt groen een belangrijk middel om het welzijn van de mens te verbeteren.

Groen en ouderen

Een consortium van twaalf partners doet, onder leiding van WUR, onderzoek naar de effecten van een kwalitatief hoogwaardige, groene leefomgeving op kwetsbare ouderen. Meer specifiek: ouderen die kunnen lijden aan dementie, depressie of eenzaamheid Ook wordt gekeken naar het effect op hun mantelzorgers. Ze kijken ook naar de besparingen die dat de maatschappij kan opleveren, in het kader van de vergrijzing en de bezuinigingen in de zorg.

“Wij onderzoeken het effect van een groene interventie, de aanleg van belevingsgericht groen en het gebruik ervan”,

zegt projectleider Jana Verboom. “Dat doen we door in verschillende fases in kaart te brengen wat de kwaliteit van leven is van de kwetsbare omwonende ouderen, hoe de belasting is van hun mantelzorgers en hoe hun aanspraak op professionele zorg en voorzieningen is. We verwachten de eerste resultaten in 2017.”

Groen en re-integratie

In een ander onderzoeksproject van WUR staat groene re-integratie centraal.
Gemeenten zijn sinds 2015 verantwoordelijk voor de re-integratie van mensen met een grote afstand tot de arbeidsmarkt. Daar onder vallen mensen met psychische problemen en jongeren zonder startkwalificatie. Vaak worstelen gemeenten met deze opgave en zijn ze op zoek naar interventies waarmee deze inwoners geholpen kunnen worden. Groene re-integratie interventies zijn veelbelovend. Groen biedt concreet en zinvol werk dat aan te passen is aan ieders mogelijkheden. De groene omgeving is relatief prikkelarm, mensen komen buiten en ervaren verbondenheid met de natuur en met andere inwoners die betrokken zijn bij groene re-integratiepraktijken.

Voorbeelden van groene re-integratie praktijken zijn stadslandbouwbedrijven, wijktuinen, zorgboerderijen en tuinderijen, maar ook het reguliere groenonderhoud door gemeenten en hoveniers. Onderzoekers kijken in het project naar het beter inzichtelijk maken van de werkzame principes van groene re-integratie en het verder inbedden in het beleid.

Groen en kenniswerkers

Nu er steeds meer mensen in de stad wonen, en dat aantal blijft groeien, is de leefbaarheid van die steden steeds belangrijker. Groen speelt ook hierin een belangrijke rol. Stedelijk groen bevordert sociale samenhang, integratie en burgerparticipatie. Daarnaast zijn er steeds meer aanwijzingen dat groen rondom de stad van toenemend belang is voor het aantrekken en vasthouden van hoogopgeleide, creatieve kenniswerkers. In de competitie tussen metropolitane regio’s wordt de uitdaging steeds meer om deze groep aan je regio te binden: dat zorgt voor economische groei.

Landschap lijkt in toenemende mate van belang als vestigingsfactor. Zo worden de landschappen langs de as Amsterdam-Utrecht (Noordvleugel) vaak beter gewaardeerd dan landschappen tussen Rotterdam en Den Haag (Zuidvleugel). Tegelijkertijd ziet WUR een ‘braindrain’ optreden van de Zuidvleugel richting de Noordvleugel. Dit is het fenomeen waarbij hoog opgeleide personen na hun opleiding uit de regio vertrekken om elders een baan te zoeken. Mede op basis van (internationaal) onderzoek hebben onderzoekers het vermoeden dat landschap daar een factor in is.

Groen en kinderen

Uit onderzoek blijkt dat een groenere woonomgeving gepaard gaat met een lagere kans op ADHD bij kinderen. Die conclusie valt indirect te trekken uit het feit dat kinderen die in een groenere omgeving wonen, minder vaak een ADHD-middel gebruiken, zoals Ritalin. Opvallend is dat deze samenhang het sterkst is in minder welgestelde buurten. In meer welgestelde buurten ligt het gebruik van ADHD-middelen sowieso lager, ongeacht hoe groen de buurt is. Sjerp de Vries, onderzoeker bij WUR:

“En juist in buurten waar het groen wel eens het meest effectief zou kunnen zijn, is er momenteel het minst van.”

Er zijn meer voorbeelden van de invloed die een groene omgeving heeft op het welzijn van kinderen. Er zijn namelijk positieve effecten gevonden van groene schoolpleinen op het sociale klimaat. Een groene herinrichting betekende doorgaans niet alleen meer ‘gebruiks’groen op het plein, maar ook meer variatie in speelmogelijkheden. Als een plein door de groene herinrichting aantrekkelijker werd gevonden door de kinderen, waren ze aardiger voor elkaar en werd er minder ruzie gemaakt. Op termijn gingen de succesvolle groene herinrichtingen ook gepaard met een verbetering van het welzijn van leerlingen.
Dit is onder andere interessant in het licht van de huidige maatschappelijke belangstelling voor het (tegengaan van) pesten. In vervolgonderzoek wordt ook gekeken naar het vergroten van de lichamelijke activiteit op de pleinen.

Kijk voor meer voorbeelden van voordelen van groen in de dossiers Effect van natuur op gezondheid en Groen in de stad.

Eens of oneens?

Door te investeren in openbaar groen dalen de zorgkosten.

Wat vind jij? Mee eens of niet? Zouden investeringen in openbaar groen kunnen opwegen tegen een daling in de zorgkosten? Laat onder dit artikel jouw mening hierover achter. Onze wetenschappers gaan hierover graag met je in gesprek. Vragen kun je uiteraard ook stellen.

Metropolitan Solutions

In 2050 zal 70% van de mensheid in steden wonen. Daardoor worden vraagstukken rond duurzaamheid en kwaliteit van leven voor die steden steeds dringender. In sept-okt 2016 verschenen er 8 artikelen van Wageningen University & Research op nrc.nl over verschillende oplossingen voor deze uitdagingen. We werken daarbij o.a. aan hitte-eilanden, wateroverlast, voedselvoorziening, luchtkwaliteit, stadslandbouw, leefbaarheid maar ook beleidsplannen en de inrichting van steden. Kijk voor meer informatie over Wagenings onderzoek hiernaar op de themapagina Metropolitan Solutions.

Dit artikel is geschreven door verschillende wetenschappers van Wageningen University & Research, onder eindredactie van NRC.