Niet meteen starten met studeren?

Jim wou na zijn havo niet meteen starten met studeren. En hij is bepaald niet de enige. Merk je dat je kind niet te motiveren is voor studiekeuze? Praat dan ook eens over de alternatieven. Want die zijn er genoeg…

Na een tussenjaar (nog) niet starten met studeren? Veel ouders en ook sommige scholieren vrezen dit. Jim startte drie jaar na het behalen van zijn havo-diploma met studeren. Studente journalistiek Anne van Mill, die zelf één tussenjaar had, interviewde Jim over zijn ervaringen. Zij schreef dit artikel dat eerder werd gepubliceerd op www.tussenjaarkenniscentrum.nl

Jim: “Ik heb nog geen idee waar ik over 10 jaar sta, maar ik heb er nu al onwijs veel zin in!”

Niet meteen starten met studeren

Eigenlijk wilde Jim na de havo niet studeren. Nu is hij toch begonnen en dat maakt dat zijn drie schoolvrije jaren nu tussenjaren heten. Al gebruikt hij dat woord zelf liever niet. “Het waren mijn ontwikkelingsjaren”, zegt hij. Nog altijd staat hij relaxed in het leven en doet hij alles op intuïtie. “Kijken wat er op mijn pad komt en leren van anderen”, dat is zijn motto. Of zij huidige opleiding ook echt afgerond gaat worden, dat is nog maar de vraag.

Kan je een korte samenvatting geven van jouw drie jaar zonder opleiding?

Nadat ik op 18-jarige leeftijd mijn havodiploma haalde, stelde ik mezelf de vraag; wat is het leukste dat ik tot nu toe in mijn leven gedaan heb? Dat was snowboarden. Zo ben ik ski-en snowboardleraar geworden in Oostenrijk. Dar was heel leuk, maar die wereld was maar voor even leuk. Je bent eigenlijk gewoon aan het zuipen en verdient geen drol. Hier zag ik geen toekomst in, dus ik vond het wel mooi geweest. Thuis ben ik gaan werken voor mijn vader, hij is meubelmaker, en in een lunchroom. Ik was lekker bezig en ik verdiende geld waar ik vervolgend mee kon reizen. Ik heb een mooie reis door Zuid-Amerika gemaakt die eindigde in Chili. Toen ik terug kwam had ik nog 1000 euro over en kreeg ik de vraag of ik naar Frankrijk kwam. Daar heb ik een hele tijd gezeten om alleen maar te snowboarden. Ik maak mijn keuzes op een soort intuïtie.

Waarom heb je niet overwogen aan een studie te beginnen?

Ik wist niet wat ik wilde doen. Dan kon ik wel een studie kiezen, maar daar zou ik niet 100% achter staan en geen motivatie voor hebben. Op school ben je zo gefocust op wat je leert van leraren, maar je moet nog zo veel over jezelf leren en ontdekken voordat je weet wat je wil doen. Zo besloot ik niet te gaan studeren. Ik wilde reizen, leuke dingen doen en mijn leven beginnen. Wie weet zou ik zo een passie tegenkomen. Ik wilde eerst zoeken wat ik leuk vond en dan aan een studie beginnen.

Niet meteen starten met studeren? Kansen grijpen?

In de tijd dat ik werkte kon ik kansen grijpen die heel vet waren. Als ik achteraf kijk zijn het dingen waarvan je denkt: hoe kom jij zonder papiertje in die situatie. Als ik in gesprek ben, iemand inspireer en er is ook nog vertrouwen, dan is dat meer waard dan een papiertje.

Wat vond je omgeving van je keuze om niet te gaan studeren?

Mijn ouders vonden het prima. Ze hebben veel vertrouwen in mij en weten dat ik altijd een soort plan heb. Bij andere mensen was het wel vaak een strijd om het uit te leggen. Ze hebben een soort angst voor je. Er wordt gedacht dat het leven zo niet werkt en dat ik er zonder studie niet kom. Ze projecteren hun eigen angst op mij. Ik trek me er niets van aan. Zij hoeven het niet top te vinden wat ik doe. Dat papiertje is leuk, maar uit eindelijk kan je nooit bedenken hoe iets gaat lopen. Het is mijn grootste angst om aan dat papiertje vast te zitten.

Heb je momenten van verveling gekend?

Ik heb zeker momenten gehad dat ik lui was. Dat hoort erbij. Ik geloof heel erg dat het soms goed is om bepaalde verveling op te zoeken. Dan plande ik bewust niks in en ging ik me enorm vervelen. Eerst zat ik dan minder lekker in mijn vel, dat heb ik al na een week. Dan ga je opnieuw nadenken wat je nodig hebt. Ik ging bijvoorbeeld zes keer in de week mountainbiken, of kunstwerkjes maken. Je wordt heel creatief van verveling.

Hoe hebben je ontwikkelingsjaren jou veranderd?

Ik weet beter wie ik ben en waar ik voor sta. Dat wist ik op mijn 18^e ook al, maar nu kan ik het beter verwoorden. Ik weet nog steeds niet wat ik de rest van mijn leven wil doen, en ik wil dat dat zo blijft. Hoe kan ik nou weten waar ik over een jaar sta? Ik weet niet wie ik op mijn weg tegenkom. Ik kan lichte sturingen geven, maar verder weet je het nooit. Als ik denk aan waar ik over tien jaar sta, heb ik geen idee. Ik weet alleen dat ik er heel veel zin in heb! In die drie jaar heb ik het zelfvertrouwen gekregen dat ik het allemaal wel op kan lossen. Ik ben slim genoeg. Ik ga het allemaal aan, heb er zin in en waar ik dan eindig maakt me niet uit.

Met welke instelling zit je nu terug in de schoolbanken?­­­­­­

Het was best moeilijk om weer te gaan studeren. In het begin had ik alles strak gepland en werkte ik als een soort robot. Toen ben ik gas terug gaan geven en merkte ik dat ik soms geen zin had om achter mijn bureau te zitten. Ik vind andere dingen dan nuttiger om te doen. Soms heb ik het gevoel dat het me tegenhoud, maar ik heb ook tijden dat ik het wel fijn vind om iets vast te hebben. Dat is een beetje op en af. Ik heb wel al veel van mijn studie geleerd, maar niet de standaard dingen die ze van je verwachten. In mijn tussenjaren heb ik al een bepaalde zelfontwikkeling doorgemaakt en ik merk dat ik hierin voor loop op klasgenoten. Ik wilde vaak meteen aan de slag gaan terwijl zij een bepaalde onzekerheid hebben. Ik heb geleerd hiermee om te gaan.

Niet meteen starten met studeren maar wel de studie afmaken?

Ik weet nog niet of ik de studie af maak. Ik laat het gewoon op me afkomen. Als er iets anders op mijn pad komt ga ik dat doen. Puur door mijn contacten uit mijn tussenjaar zou ik ook een restaurant in Frankrijk kunnen beginnen, of in Egypte kunnen werken. Je hebt echt geen studie nodig om de juiste mensen tegen te komen. Je moet wel zelf bereid zijn uit je bed te komen. Je moet doen en durven. Behalve als jij een kantoorbaantje wil, of arts wil worden. Dan moet je natuurlijk een studie volgen.

Raad je het andere aan om zo lang uit je studieritme te geraken?

Ik kan het iedereen aanraden. Als je nog niet weet wat je wil of onzeker bent; ga dan reizen, ga dat avontuur aan! Uiteindelijk moet je het allemaal zelf doen. Als je straks klaar bent en een papiertje hebt weet je nog steeds niks. Na je studie begint er opnieuw een leerproces. Met dat papiertje zit je niet safe, dan begint het pas. Je kan beter voor je studie een tussenjaar doen, omdat je dan zo veel kan leren en ontdekken, hierdoor kan je een betere studiekeuze maken.

Hoe sta je dankzij je tussenjaar in het leven?

Normen en waarden. Die moet je hoog hebben staan, maar kunnen voor iedereen anders zijn. Ook vind ik dat je iemands normen en waarden altijd moet respecteren. Van iedereen kan je iets leren. Het kan dat je het ergens niet mee eens bent, of dat je ergens wel iets voor voelt. Maar je moet iedereen een kans geven. Je kan beter luisteren, dan vertellen. En vervolgens doe je met die informatie wat goed voor jou voelt.

Niet meteen starten met studeren? Oriënteren op een tussenjaar?

Daniëlle Vogels: Voor jongeren die zich willen oriënteren op een tussenjaar en ouders kunnen nu gratis inschrijven voor de online Tussenjaarbeurs op woensdag- en donderdagavond 18 en 26 januari 2023. Hier geef ik voorlichting  over hoe een tussenjaar bijdraagt aan een goede studiekeuze. Daarnaast zijn hier live infosessies met gelegenheid voor vragen over tientallen mogelijke activiteiten in een tussenjaar. In binnen- en buitenland, ook zonder hoge kosten.

Tien tips voor een tussenjaar gericht op studiekeuze

Tussenjaar tip 1: Spring niet in het diepe
Tussenjaar tip 2: Echt wel studeren?
Tussenjaar tip 3: Focus
Tussenjaar tip 4: Meelopen
Tussenjaar tip 5: Iets bijzonders?
Tussenjaar tip 6: Begeleiding nodig?
Tussenjaar tip 7: Chillen
Tussenjaar tip 8: ‘Zomaar’ een baantje?
Tussenjaar tip 9: Studie voor het leven?
Tussenjaar tip 10: Zelfreflectie