Duurzamer opvang vluchtelingen

Bron foto spelende kinderen in vluchtelingenopvang: Orlok/Shutterstock.com

Wereldwijd groeit het aantal vluchtelingen. Daarmee groeit ook het aantal locaties voor vluchtelingenopvang en hun omvang. Soms worden deze plekken zo groot als steden met duizenden inwoners. Door in de opzet van deze tijdelijke, grootschalige opvang rekening te houden met klimaat, leefbaarheid en milieu, kunnen zowel de leefomstandigheden van vluchtelingen als van lokale bewoners verbeteren.

Maar hoe ontwerp je een duurzaam vluchtelingenkamp?

Wageningen heeft veel kennis in huis over verduurzaming van steden. Metropolitan Solutions worden die genoemd, oplossingen voor het ontstaan van grote steden, om ze toekomstbestendig en leefbaar te maken en houden. De verwachting is namelijk dat in 2050 wereldwijd zo’n 70 procent van de mensen in verstedelijkt gebied woont. Dat is een grote verandering ten opzichte van de vorige eeuw. Maar hoe houd je het leven in de stad voor al deze mensen gezond en leefbaar? Hoe richt je een stad zo in dat deze duurzaam en klimaatbestendig is?

Daarvoor zul je op stedelijk niveau circulair moeten gaan denken, kortweg: afval is grondstof. Hoe organiseer je zo’n circulaire stad? En hoe zorg je dat er voldoende, goed en veilig voedsel is voor iedereen? Het doet ook een beroep op governance. Instituten zoals gemeenten, ondernemers en organisaties moeten al deze maatregelen in goede banen zien te leiden en op elkaar afstemmen.

“Duurzame en tijdelijke huisvesting gaan goed samen”

Marian Stuiver, WUR

Deel deze quote:

De VN-vluchtelingenorganisatie UNHCR houdt bij het opzetten van vluchtelingenkampen vooral rekening met de bereikbaarheid, beschikbaarheid van water, drainage en mogelijkheden voor sanitaire voorzieningen. Het zo laag mogelijk houden van de milieu-impact, klimaatbestendigheid, werkgelegenheid en sociale interactie zijn daar nog geen vanzelfsprekend onderdeel van.

Duurzame huisvesting gaat echter heel goed samen met tijdelijke opvang. Als je grootschalige tijdelijke huisvesting voor vluchtelingen opzet met de kennis van duurzame steden als basis, heeft dat voordelen voor zowel de vluchtelingen als de mensen die al in het gebied wonen. Het vermindert ten eerste de impact op milieu en natuur. Ten tweede hebben de nieuwe bewoners last van gevoelens van isolatie, afhankelijkheid en uitzichtloosheid. Duurzame inrichting verbetert de weerbaarheid van mensen en geeft ze kracht om hun leven weer op te pakken, elders of, als de situatie het toelaat, waar ze vandaan kwamen. Dat vergroot ook het maatschappelijk draagvlak voor opvang en vluchtelingenkampen.

Wereldvluchtelingendag

Op Wereldvluchtelingendag, dinsdag 20 juni, organiseert Wageningen University & Research een conferentie in samenwerking met Deltares, Relief Base 31, Universiteit Twente en Planetary Security Initiative (PSI): Changing Routes 2017. Verduurzaming van opvanglocaties is daar een van de onderwerpen. Daarnaast komen onder meer aan bod: klimaatmigratie, veiligheid en zekerheid, en het stimuleren van innovatie en verbinding.

WUR heeft het initiatief voor deze eerste jaarlijkse conferentie genomen. “We merken dat er een nieuw paradigma aan het ontstaan is over migratie en grootschalige opvang”, zegt Marian Stuiver van WUR. Ze is programmaleider metropolitane oplossingen en mede-initiatiefnemer van de bijeenkomst. “De inzichten over hoe om te gaan met deze migratie ontwikkelen zich. Bovendien is de verwachting dat de migratiestromen door rampen, geweld en de gevolgen van klimaatverandering alleen maar toenemen. De vraag is hoe om te gaan met deze toename, en wat daar de geopolitieke gevolgen van zijn.”

“Nederland is een van de grote donoren als het gaat om humanitaire hulp”, vervolgt Stuiver. “We zullen alle kennis die we hebben in moeten zetten om de groei van het aantal vluchtelingen in goede banen te leiden. Inclusiviteit, rechtvaardigheid en duurzaamheid zijn thema’s waar wij goed in zijn. Ook de groei van krottenwijken, waar een deel van de migranten terechtkomt, is een maatschappelijk probleem. Alleen al vanuit de duurzame ontwikkelingsdoelen van de Verenigde Naties (SDG’s) moet je daar wat aan willen doen.”

Dat vraagt om nauwe samenwerking van maatschappelijke organisaties, kennisinstellingen, overheid en bedrijfsleven. Het doel van de bijeenkomst is dan ook om te werken aan gezamenlijke acties en het bouwen van nieuwe coalities.

Verder lezen

• Symposium Changing Routes op 20 juni in Wageningen
• Dossier Migratie met nieuws en publicaties
• Project Groene oplossingen voor vluchtelingenkampen
• Publicatie (pdf) Sustainable Design Principles for Refugee Camps (2016)