Het noorden van Botswana bestaat vooral uit nationale parken en bosreservaten. Chobe en Savuti nationaal park, de Okavango Delta, de Zambezi rivier en Victoria Watervallen liggen binnen een paar uur reizen van elkaar, en vormen een populaire bestemming voor mensen die op safari in Afrika willen.
Wageningse onderzoekers ontwikkelden met collega’s van de Universiteit van Botswana, lokale experts en betrokkenen een landgebruiksplan voor het Chobe District in Noord-Botswana, om ontwikkelingen in goede banen te leiden – duurzaam op de langere termijn – en bewoners meer te laten profiteren van het ecotoerisme.
“De bevolking moet niet alleen de lasten van het vele wild ondervinden maar ook de lusten van het toerisme”
De meeste mensen wonen rond Kasane, de hoofdplaats van Chobe District langs de Zambezi rivier. Kasane ontwikkelt zich snel als transitplaats op de grens met Zimbabwe, Namibië en Botswana, met de bouw van een brug over de Zambezi. Verder woont de bevolking verspreid in een aantal kleinere dorpen. De meeste mensen zijn werkzaam in de akkerbouw.
Big Five in Botswana
Vrijwel alle grote Afrikaanse dieren zijn in deze regio te vinden, waaronder de big five: leeuwen, luipaarden, neushoorns, olifanten en buffels.
Luxe accommodaties
Naast de landbouw is er weinig ander werk: het toerisme biedt bewoners nog te weinig werkgelegenheid en inkomsten. Er zijn nu vooral luxe accommodaties, waaronder lodges. De keus voor het luxe segment en niet voor massatoerisme is goed geweest voor de natuur en de inkomsten uit toerisme in Botswana. Maar er zijn daardoor vooral buitenlandse bedrijven in het toerisme actief en ook het meeste personeel komt van elders. Verder komen er inmiddels op sommige plekken zoveel toeristen dat dit de natuur en de unieke wildernisbeleving bedreigt.
Landgebruiksplan
De deskundigen ontwikkelden samen met de lokale betrokkenen een integraal landgebruiksplan voor het Chobe District. Dit is een overkoepelend plan voor het hele gebied waarin het landschap in samenhang met het landgebruik wordt bekeken, met als doel om conflicten zoals die er nu zijn tussen wild en mens en andere ruimtevragen op te lossen.
Duurzaam toerisme pijler van de economie
Voor het plan is in kaart gebracht wat het huidige landgebruik is, wat er aan natuurlijke hulpbronnen is (bodem, water, bossen, wild) en bij welk landgebruik zich vooral conflicten en problemen voordoen. Ook keken de onderzoekers naar de doelstellingen van de overheid en de relevante wetgeving en beleid. Duurzaam toerisme is bijvoorbeeld al jaren een belangrijke pijler van de economie in Botswana.
Het onderzoek liet zien dat de aanwezige bodems en klimaat weinig potentieel voor landbouw, veeteelt en bosbouw bieden. Een voor Botswana belangrijk commercieel akkerbouwgebied, Pandamatenga, wil men al jaren uitbreiden naar het noorden. Het onderzoek toonde echter aan dat uitbreiden het beste in westelijke richting kan. Dan zijn er geen conflicten met de wildtrek naar Zimbabwe en voorkom je dat de waterhuishouding in het gebied onherstelbaar verstoord wordt.
Kleinschalig overnachten
In diverse delen van het Chobe District zijn wel kansen voor ecotoerisme, concluderen de onderzoekers. Het gaat dan vooral om kleinschalige, goedkope overnachtingsmogelijkheden in minder kwetsbare gebieden. Deze simpeler accommodaties kunnen de lokale gemeenschappen ook zelf runnen. Deze uitbreiding zorgt naast lokale inkomsten bovendien voor de gewenste spreiding van de toeristen.
Lees ook:
- Het artikel ‘De lusten en de lasten’ uit Wageningen World
- Samenvatting van het onderzoek (Engelstalig): Integrated Land Use Planning. Combining Communities, Wildlife and Tourism
- Rapport (Engelstalig): Chobe District Integrated Land Use Plan.
- De door Wageningen Environmental Research gemaakte kaarten van het Chobe District.