Uitgelicht

Lekker eten met minder suiker

30 november 2018 | Categorie: Geen categorie

In veel eten zit te veel suiker, vet of zout. Daarom kijken Wageningse wetenschappers hoe ze voedingsmiddelen gezonder kunnen maken. Ze hebben bijvoorbeeld ontbijtkoek en hagelslag helpen ontwikkelen met minder suiker. Welke andere producten kunnen ook gezonder?

Minder suiker in eten stoppen klinkt eenvoudig. “Smaak is gewenning”, zegt Joost Blankestijn, programmamanager Innovations for responsible food choices in Wageningen. “Als je stapje voor stapje minder suiker in je koffie doet, wen je daaraan. Wanneer je dan na jaren ineens weer koffie met suiker drinkt, denk je: bah, wat is dat zoet.” Maar als je de suiker in een product opeens sterk vermindert, vinden mensen het minder lekker en gaan ze naar de concurrent die nog wel zoete broodjes bakt.

Overgewicht tegengaan

Toch is het belangrijk dat we minder suiker eten. Steeds meer mensen lijden aan welvaartsziekten als obesitas of diabetes type 2. Eind november 2018 hebben tientallen organisaties en bedrijven hun handtekening gezet onder het preventieakkoord dat onder meer overgewicht moet tegengaan. In Nederland heeft 49 procent van de volwassenen overgewicht en het RIVM wil dit terugdringen naar minder dan 38 procent in 2040. De maatregelen voorzien onder meer in gezondere bedrijfs- en schoolkantines en in de vermindering van suiker en calorieën in zuivel en frisdranken.

“ We vervangen suiker door ingrediënten die gunstig zijn voor de gezondheid. We gebruiken bijvoorbeeld natuurlijke zoetstoffen met minder calorieën, of vezels met een positief effect op de darmflora. 

Joost Blankestijn, programmamanager bij Wageningen University & Research

Ontbijtkoek

Wageningse onderzoekers helpen voedingsmiddelenfabrikanten om hun producten gezonder te maken en toch lekker te houden. Zo hebben onderzoekers in drie jaar tijd de ideale combinatie van suikervervangers ontwikkeld voor de bekende ontbijtkoek van Peijnenburg. Dat was een complex proces, legt Joost Blankestijn uit. “Suiker geeft het product niet alleen een zoete smaak, maar ook een smeuïge structuur. Daardoor geeft het een prettig mondgevoel. Door suiker wordt cake niet te nat en blijft het langer houdbaar. Verder zorgt het voor volume, zodat het product betaalbaar blijft.”

Textuur behouden

Lekker eten met minder suikerDe onderzoekers hebben de eigenschappen van de verschillende suikervervangers zoals vezels en zoetstoffen, in kaart gebracht. Uiteindelijk vonden ze een mix van suikervervangers waarmee ontbijtkoek de textuur en spijsachtige smaak behoudt die consumenten waarderen. Voor elk product moet worden gekeken welke combinatie van welke suikervervangers het beste werkt. Alle ingrediënten én de bereiding van een voedingsmiddel hebben immers invloed op elkaar.

Extra gezond

Bovendien kijken de onderzoekers naar ingrediënten die een positief effect op de gezondheid hebben, aldus Blankestijn. “Een natuurlijke zoetstof als xylitol dat uit berkenbast wordt gewonnen, heeft bijvoorbeeld minder calorieën dan suiker. En vezels als inuline, uit de wortels van de cichorei-plant, zorgen net als suiker voor volume en hebben daarnaast een positief effect op de darmflora.” De onderzoekers werken ook aan het fermenteren van sinaasappelsap, om zo suiker om te zetten in zoetstoffen. De sap behoudt dan de smaak, maar bevat stukken minder calorieën. Een soortgelijke methode kan ook worden toegepast om bijvoorbeeld suiker in tomatenketchup te verminderen.

Welke andere producten kunnen ook gezonder? Heb je andere vragen of opmerkingen over suikervermindering? Ga hieronder in gesprek.

Stapje voor stapje

Niet alleen vanwege de uitdagingen in de productie worstelen fabrikanten met de reductie van het suiker-, vet- en zoutgehalte in hun producten. Concurrentieoverwegingen spelen eveneens mee. Campbell Soup uit de VS verlaagde zeven jaar geleden het zoutgehalte in al hun soepen. Consumenten lieten het merk vervolgens massaal vallen en Campbell zag zich gedwongen weer meer zout toe te voegen. Blankestijn: “Wanneer fabrikanten samen optrekken en gelijktijdig kleine stappen zetten, kan de consument geleidelijk wennen.” Om de producten gezamenlijk gezonder te maken hebben het ministerie van VWS en de voedingsmiddelenindustrie afspraken gemaakt per categorie, bijvoorbeeld zuivel, toetjes, zoetwaren, vleeswaren en kant- en klare pizza’s.

Natte hagelslag

Niet alleen in lange onderzoekstrajecten maar ook met één-dag-adviezen kunnen Wageningse experts de voedingsmiddelenbedrijven op weg helpen. Tot nu toe kregen twintig mkb-bedrijven zo’n advies, waaronder hagelslagfabrikant Delicia in Tilburg. Suikervermindering gaf te natte hagelslag, maar dat is nu opgelost. Door meer cacao te gebruiken, kan Delicia met twintig tot dertig procent minder suiker toe. Verder kreeg onder meer een snoepfabrikant tips. Ook in de toetjes kan nog veel winst worden behaald, meent Blankestijn.

Kinderen

Een volgende stap is het volledig uitbannen van suiker uit sommige producten, denkt Blankestijn. “Ik denk dat mensen steeds beter op de hoeveelheid calorieën in hun voedsel gaan letten, dus niet alleen op suiker maar ook op vet en koolhydraten.” Inmiddels is hij al twaalf jaar betrokken bij onderzoek naar suikerreductie. Is hij er zelf anders door gaan eten? “Niet echt, maar ik drink bijna geen frisdrank meer. En ik let er vooral op dat mijn kinderen minder suiker krijgen en genoeg volkorenproducten, groente en fruit eten.”

 

Meer lezen:

Heb je vragen of opmerkingen? Ga hieronder in gesprek.

Plaats een reactie »


Joost Blankestijn

Joost Blankestijn · Programmamanager bij Wageningen University & Research

Joost Blankestijn is programmamanager ‘Innovations for responsible food choices’ bij Wageningen Food & Biobased Research (WFBR) en werkte voorheen bij TNO. “Het is heel interessant om een kijkje in de keuken te mogen nemen bij bedrijven over de hele wereld.”

Er zijn 44 reacties.

  1. Door: Gerjo · 01-12-2018 om 10:01

    Ik las eens dat een appeltaartrecept van 100 jaar geleden minder suiker bevat dan een recept van nu. Ik heb nooit kunnen kiezen voor meer suiker.

    Frisdranken drink ik niet graag, omdat ze te zoet zijn. Vervangers van suiker maken het net zo zoet. Gewoon minder zoet wat mij betreft. Meer met gember, peper, kaneel, mimt etc. Maar vooral minder zoet.

    Kant en klare toetjes en koekjes inderdaad veel te zoet. Ik liever de smaak van de kruiden, vruchten, koek dan van de suiker.

    En dan al die fristi yoghurtdrankjes. TE ZOET. Ik gaf ze zelden aan mijn kinderen.

  2. Door: Gerjo · 01-12-2018 om 10:09

    Nog een verlate reactie. Suiker en zout worden natuurlijk ook gebruikt om het product langer goed te kunnen houden.

    Maar ik wil helemaal geen koekjes, toetjes, frisdrank die een jaar lang goed blijven! Het idee alleen al is eigenlijk beangstigend.

  3. Door: Tom · 01-12-2018 om 10:52

    Waar is die hagelslag van Delicia verkrijgbaar?

  4. Door: Linda Kint · 01-12-2018 om 11:05

    Wanneer je een tijd lang volledig suikervrij eet, vind je daarna alles te zoet. Het is een kwestie van gewenning. Van mij mogen dus heel veel producten minder zoet. Zelfs in sommige merken conserven zit suiker. Net als in sommige merken pindakaas, chips, etc. Ik lees dus altijd de lijst met ingredienten.

  5. Door: Marchinus Hofkamp · 01-12-2018 om 12:16

    Echt lovenswaardig om calorierijk zoet te vervangen door producten die minder calorierijk zijn. Maar voor zoetekauwen blijven de verleidingen gigantisch.
    Er is een omslag in denken, in cultuur nodig om wérkelijk minder suiker (en minder vet) te gaan gebruiken. Want waarom zou alles elke dag ‘extra lekker’ moeten zijn – Is ‘elke dag feest’ wel zo feestelijk?
    Op de niet-commerciële website is dit uitgewerkt.
    Zie http://www.ismijnkindwelgezond.nl/te-dik.html

  6. Door: Joke Hol · 01-12-2018 om 12:18

    Tomatenketchup graag zonder suiker.
    Toen ik dat op een frietje nam ipv vette
    mayo, wist ik nog niet van de hoeveelheid suiker in de ketchup.
    Kale friet dus? Want een beetje zout als smaakmaker is ook niet ok.

  7. Door: Piet Barendse · 01-12-2018 om 12:33

    Waarom in vredesnaam is jam zo zoet? En als je dan kan kiezen voor een minder zoete variant moet je er veel meer voor betalen!

  8. Door: M. de Bier · 01-12-2018 om 14:09

    Tonijnsalade met suiker: dat verzin je toch niet. Toch ligt het in de winkel. Overigens vind ik alle readymade sauzen, soepen en salades te zoet. Wellicht is het ook een oplossing om kinderen te weren uit smaakpannels?

  9. Door: Diatomella · 01-12-2018 om 15:43

    Al jaren is het mij een doorn in het oog dat in (bijna) alle kant en klare producten suiker is toegevoegd. Dat is nergens voor nodig! Stoppen daarmee! En niet vervangen door kunstmatige zoetstoffen; als het dan nodig is beperkt suiker dan wel natuurlijke zoetmakers (diksap, ahornsiroop bijvoorbeeld) toevoegen.

  10. Door: Kokkin lekkerbek · 01-12-2018 om 16:30

    De laatste jaren viel mij de smaakverandering van veel producten op, waarbij vooral veel zout in zaken als bijv. braadworst vervangen lijkt door suiker en nootmuskaat. Brr..De lust en lol vergaat me. Bouillonblokjes waren vroeger geschikt voor een halve liter en nu voor een hele. Pakjes soep eet ik nooit meer, wat een laffe smaak.
    Ik hou erg van suiker, maar niet in bv. mayo, dan kies ik de koolhydraatarme, volvette belgische. Sinds ik etiketten lees sta ik veel langer in de keuken met pure etenswaren. Maar er is weinig echt smakelijk zoets voor mensen met diabetes mellitus 2. Dus waar een suikervervanger aan een heerlijk suikervrij roomboterkoekje is gekoppeld.
    Een goed suikervrij ijs is er ook nog niet .Hou de room er dan wel in: als ik een keer zoiets eet, wil ik wel genieten!
    Verheugend dat er zo veel kan!

  11. Door: A.E.Eekels-Timmermans · 01-12-2018 om 18:37

    Met name het gebruik van suiker in z.g. hartige producten mag voor mij vandaag nog stoppen. Ik ben altijd naarstig op zoek naar mayonaise met het minste percentage suiker. Tomatenketchup koop ik al helemaal niet meer: het bevat suiker en ook nog veel te veel. Dus mijn verzoek aan producenten: stop aub met het overbodige gebruik van suiker in uw producten waarin dit helemaal niet thuishoort!

  12. Door: GR Westerhof · 01-12-2018 om 21:41

    Eens met vele voorgangers dat suiker in veel producten niet thuishoort. Suiker in salami, kaas of mayonaise. Wat mij betreft is dat totaal overbodig. Weg ermee! Ook uit veel kant-en-klaar producten kan het worden geweerd. Niet nodig voor de smaak. Idem frisdranken. Buurlanden laten zien dat grote stappen terug probleemloos genomen kunnen worden. Prima dat dit alles veel meer aandacht krijgt!

  13. Door: Leo Huijsen, arts, n.p. · 02-12-2018 om 08:40

    Goed werk van uw afdeling, maar neemt u zo de taak van de voedingsmiddelenindustrie over?
    Laat de WUR hen betalen voor hun adviezen?

  14. Door: Kristin Dekkers · 02-12-2018 om 09:40

    Als ik recepten gebruik, voor bijvoorbeeld taarten en toetjes, neem ik altijd de helft van de hoeveelheid suiker die wordt opgegeven. Dat werkt prima. Soms wordt de structuur iets minder ideaal, maar meestal merkt niemand het.

  15. Door: Leo de Jonvg · 02-12-2018 om 10:45

    Yoghurt met wat Cruesli is mijn favoriete toetje. Helaas stoppen de fabrikanten er een onnodige hoeveelheid suiker in. Jammer dat er geen cruesli is met veel minder suiker.

    1. Door: Janneke · 24-11-2019 om 02:52

      Dat heet granola. Cruesli is nou eenmaal met veel suiker.

  16. Door: andrea · 02-12-2018 om 13:32

    graag ontbijtgranen zonder suiker!! Cruesli zonder suiker is niet te vinden. Cornflakes zonder suiker is alleen te vinden in de biowinkel en is (natuurlijk) een stuk duurder. Allerlei mueslimengsels: altijd toegevoegde suiker. Alle gepofte granenknabbels: alleen met heel veel suiker.
    Laat het aan ieder zelf over om er honing of suiker aan toe te voegen, als men dat echt wil. Waarom mag ik niet zelf kiezen hoe zoet/niet zoet ik het hebben wil?
    Met alleen wat granen en noten kom ik nu ook wel aan een gezond ontbijt, maar het zou best lekker zijn af en toe wat te kunnen variëren.

  17. Door: P. Beekman · 02-12-2018 om 14:12

    Hartige producten, zoetigheden, kant en klare producten, sauzen, vleeswaren en ga zo maar door zouden minder suiker moeten bevatten en dan zodanig dat het voldoende verzadigend is en niet een insuline piek heeft, waardoor je na 2-3 uur alweer heel veel trek krijgt.

    1. Dank voor je reactie! In de productcategorieën die je benoemd is zeker werk aan de winkel. Ik weet dat veel producenten van dit soort producten hier druk mee aan de slag zijn. Echter bijvoorbeeld voor kant-en-klare producten en sauzen wordt suiker vaak als vulmiddel toegevoegd omdat het zo’n goedkoop ingrediënt is. Gemak staat bij deze producten natuurlijk voorop, maar willen we voor een suiker verlaagd product meer betalen??? Wat denk jij?

  18. Door: Emma · 02-12-2018 om 14:43

    In een advertentie op de voorpagina van NRC stond de vraag: Waarin mag wat u betreft minder suiker? Dan verwacht je toch een gemakkelijke manier om producten aan te geven, niet een algemeen reactieformulier.
    Mijn productvraag, ook in de ontbijtsfeer: hoe suikerrijk zijn ontbijtdranken? Welke zijn verantwoord qua suikerinname?

    1. Fijn dat je toch de moeite hebt genomen om een reactie te geven Emma. Ik ben even in de wereld van de ontbijtdranken gedoken. Wat me opvalt is dat er behoorlijke spreiding zit in de hoeveelheid suiker in de verschillende ontbijtdranken. Je kunt nu dus al kiezen voor een versie met wat minder suiker. Dit soort producten is natuurlijk erg gemakkelijk om te consumeren en om goed te functioneren heb je een goed ontbijt nodig. Wanneer je haast hebt is dit dus een prima alternatief maar er gaat weinig boven een lekkere bruine boterham als ontbijt.

  19. Door: Jantien · 02-12-2018 om 16:45

    Van mij mag er minder suiker in vleeswaren, chips, limonade, sap. Eigenlijk in alles.

  20. Door: D. Westerveld · 02-12-2018 om 20:00

    Ik zou in de supermarkt graag de volgende artikelen zonder suiker/dextrose/maltodextrine willen kopen: bouillonblokjes, gerookte zalm, pesto en tapenade.

    1. Ik werd vooral getriggerd door de gerookte zalm. Waarom zou daar suiker in moeten zitten?? Lijkt me niet logisch. Ik heb op de website van een supermarkt diverse producten gevonden waar alleen zalm in zit en wat conserveermiddelen. Dus dat moet al mogelijk zijn.

  21. Door: D. Westerveld · 02-12-2018 om 20:11

    Geef alle producten die suiker bevatten een duidelijk zichtbare waarschuwing op het etiket.

    1. Verwacht je dat we er dan minder van gaan consumeren? Het suikergehalte staat immers al op de verpakking! En zoals in een aantal reacties al aangegeven is er op zich niets mis met suiker zolang je er maar niet te veel van eet.

  22. Door: Martin Lenferink · 02-12-2018 om 20:24

    Ik zie graag geen toegevoegde suikers in brood en beschuit.
    Verder, zoals eerder gezegd, zit er in muesli en cruesli (bv de vier noten versie) veel te veel suiker. Dat moet minder kunnen.

    Gelukkig drink ik thee en koffie zonder suiker, lust ik alleen volle witte yoghurt en eet ik pure 98% chocola. Mijn geluk, ik houd van bitter en niet zo heel erg van heel zoet.

    Nb. Melkchocolade en matig pure chocolade vond ik vies worden toen ik echt pure chocolade (98%) leerde waarderen. Hetzelfde geldt voor koffie en thee, koffie met suiker is goor nadat ik het zonder suiker leerde drinken. Dus een kwestie van conditionering denk ik. Leren andere smaken waarderen en dan er achter komen ‘dat wat je at,’ helemaal niet zo lekker was.

    1. Dank voor je reactie Martin! Smaak is inderdaad gewenning, we kunnen dus echt wel wennen aan een minder zoete smaak, maar dat kost wel even tijd.

  23. Door: Jos Vermue · 02-12-2018 om 21:19

    Zuiver biologisch fruit eten en /of verwerken .Dit proclameren wij met onze Blickvelt boomgaard.De goede suikers en aroma zitten tot in de schil.Dus met schil en al eten of koken(indien het stooffruit betreft).Wel het fruit consumptierijp plukken.Zoo doen wij dat en bieden dit aan bij mensen die van lekker en gezond houden.

    1. Ik krijg zin in je stooffruit Jos! Mooi initiatief !

  24. Door: C.A. Boon · 02-12-2018 om 23:08

    Al jaren maak ik zelf mijn muesli, drink koffie en thee zonder suiker en nooit frisdrank, maak zelf soep van alles wat overblijft aan groente enz. Geen enkel probleem en je hebt zo zowel de suikerinname als die van zout geheel in eigen hand. Alleen bouillonblokjes zijn een probleem, nl nog steeds met te veel zout en kennelijk suiker. Ik denk dat de consument veel actiever en bewuster moet worden en meer zelf moeten maken. Dan gaan producenten wel produceren wat het publiek kiest. En eigenlijk valt de zelfwerkzaamheid qua tijd best mee.

  25. Door: Lily · 03-12-2018 om 09:37

    Wat een gedoe om te wachten op fabrikanten die via allerlei ingewikkelde procedures moeten proberen de hoeveelheid suiker te verminderen. Wat is er mis met zelf koken en bakken? Ga voor natuurlijk, onbewerkt eten en je maakt zelf uit hoeveel suiker je binnenkrijgt. Zoals iemand al schreef: het is niet normaal dat koekjes een jaar houdbaar zijn. Een ouderwetse cake, zoals oma die nog bakte, bevat precies 4 ingrediënten. De fabrikant heeft er zo’n 20 nodig, in de vorm van allerlei e-nummers. En was het maar suiker dat de levensmiddelenfabrikanten aan allerlei voedsel toevoegen. Meestal is het glucose-fructose stroop, wat nog veel slechter voor de gezondheid is. Lees hier meer:
    http://www.suikerbom.nl/2017/12/18/word-je-dik-van-suiker/

    1. Mooi Lily! Zoals eerder benoemd: er is helemaal niets mis met zelf koken en bakken! Maar weet zeker dat er de nodige mensen zijn die graag een lekkere cake willen kopen die al afgebakken is. Hoe mooi zou het zijn als we een kant-en-klaar product kunnen ontwikkelen welke zo dicht mogelijk bij jouw versie komt zonder dat hier allerlei ingewikkelde procedures voor nodig zijn??

  26. Door: Anne Schonewille · 03-12-2018 om 11:46

    Valt me tegen dat de WUR voor diabetici nog over minder suiker en vet praat terwijl er inmiddels wetenschappelijke onderbouwing is dat ze juist geen/weinig koolhydraten zouden moeten eten. LCHF – low carbohydrate – high fat. @virtahealth laat zien hoe 60% T2D patiënten binnen een jaar weer gezond zijn en kunnen stoppen met insuline spuiten als ze LCHF gaan eten. Welke waardevolle voedingsstoffen zitten er in ontbijtkoek, dat jullie het zo belangrijk vinden om dat ‘gezonder’ te maken in plaats van echt, gezond voedsel aan te bevelen?

    1. Beste Anne, dank voor je reactie. Dit is slechts 1 onderwerp waar we aan werken. We helpen de industrie met het gezonder maken van hun huidige productaanbod, zoals de ontbijtkoek. Daarnaast doen wij ook onderzoek naar voeding voor specifieke doelgroepen als diabetici waarin we ook zeker aanbevelingen doen te kiezen voor een gezond voedingspatroon. Neem bijvoorbeeld eens een kijkje op deze website: https://www.personalisednutritionandhealth.com/en/personalisednutritionandhealth.htm

  27. Door: Jan uit Almere · 03-12-2018 om 17:02

    Mooi artikel. Ga de koek snel uitproberen, en ben benieuwd hoe de hagelslag smaakt. Denk dat het echt belangrijk is dat ik dan geen andere hagelslag ga kopen die ik dan toch weer lekkerder vindt.

    1. Dank je Jan. Ik zou zeggen eetsmakelijk!

  28. Door: anne van Zwieten · 04-12-2018 om 16:04

    Graag minder suiker in vruchtensappen drinkyoghurt en toetjes met een smaakje. Zó vreselijk zoet, ernstig dat kinderen er zo aan wennen!

    1. Ik ben vader van twee jongens van 4 en 8. Wat me opvalt is dat er veel (fris/fruit)dranken zijn waar de hoeveelheid suiker is gereduceerd. En als ouders zijn we er natuurlijk zelf bij wat we onze kinderen geven.

  29. Door: Elisabeth · 06-12-2018 om 13:30

    Ontbijtkoek met xylitol kan voor honden dodelijk zijn, er zijn al heel wat honden aan overleden.
    Kan er geen waarschuwing op de verpakking komen?

    1. Peijnenburg vermeld dit ondertussen op hun verpakking.
      http://www.peijnenburgzero.nl/rens/

  30. Door: Elisabeth · 06-12-2018 om 19:02

    Bedankt voor de snelle info! Ik zal er toch maar weer eens aandacht aan schenken tot het algemeen bekend is.

  31. Door: Fer van Campen, huisarts · 11-12-2018 om 20:39

    Erg de moeite waard te zien wat er mogelijk is om verdere suiker beperking in voedingsmiddelen te realiseren.

    Wel valt mij als huisarts op dat ik nogal wat mensen zie met onduidelijke voedingsgerelateerde buikklachten waarbij ik mij afvraag in hoeverre suikervervangers als bijv. aspertaam een rol bij spelen.

  32. Door: Janneke · 24-11-2019 om 03:00

    Vind apfelstrudel zonder suiker en dan met slagroom met een ietsje rietsuiker erin, die ik bij de Ekoplaza at, heerlijk. Momenteel hebben ze die niet, vandaar dat ‘at’. Vind het elders vaak zo mierzoet en dan veel te zoete slagroom.
    Ook zou ik allerlei bakkersproducten als appelflappen en slagroomsoesjes liever zonder suikerlaag zien. Kleine moeite, lijkt het me, om de poedersuiker er los bij te geven voor de liefhebber.

Laat een reactie achter

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *