Zelf ziek geworden nadat je in de buurt van een snotterige vogel was – een papegaaiachtige, duif, gans of wilde vogel – of met kippen hebt gewerkt? Denk dan aan psittacose, een infectieziekte. Ook wel bekend als de papegaaienziekte.
Het is nog een redelijk ongrijpbare zoönose, een ziekte die van dier op mens kan overgaan. Jaarlijks worden in Nederland nog geen vijftig patiënten geregistreerd. Maar de kans is groot dat de ziekte lang niet altijd als zodanig wordt herkend. Voor een adequate behandeling is dat juist wel belangrijk om te weten.
Symptomen
Besmette vogels worden vaak minder actief, hebben minder zin in eten en krijgen snotterige, waterige ogen. De bacterie komt met poep, snot en oogvocht mee naar buiten. De ingedroogde poep en snot kunnen als fijne stofdeeltjes door de lucht gaan zweven en die kun je inademen, net als ander fijnstof. Besmetting loopt dus via je longen. Het duurt daarna een tot vier weken voordat je na besmetting ziek wordt. Een onbehandelde vogel kan enkele maanden besmettelijk blijven.
Longontsteking
Mensen krijgen in de regel last van klachten als rillingen, koorts, hoesten, kortademigheid en zware hoofdpijnen. De verschijnselen lijken wat dat betreft op griep, en het verloopt vaak mild. Alleen wordt psittacose niet door een virus veroorzaakt, zoals griep, maar door een bacterie met de naam Chlamydia psittaci. En de ziekte kan zich ontwikkelen tot een longontsteking.
Een infectie met een bacterie is in de regel te behandelen met een antibioticum. Maar niet alle antibiotica werken tegen deze C. psittaci., waardoor de gekozen behandeling niet altijd aanslaat. Daarom is het belangrijk dat snel bekend wordt met welke bacterie een patiënt is of kan zijn besmet.
“Voor een gezonde vogel hoor je van de verkoper geen medicijnen mee te krijgen”
Meldingsplichtige ziekte
Omdat de ziekte ernstig kan verlopen bij vogels en mensen, en mensen dus ziek kunnen worden van vogels, geldt voor psittacose een meldingsplicht. Dat betekent dat als de ziekte bij mens of dier geconstateerd wordt, een arts dit verplicht moet melden bij GGD (in geval van een mensen) en de dierenarts bij de NVWA. Dit om te voorkomen dat meer mensen en dieren ziek worden.
Kippen
Aan recente uitbraken in Nederland zijn alleen een uitbraak onder bezoekers van een vogelshow in Weurt in 2007 en een in 2012 onder medewerkers van een vogelopvang in Rotterdam bekend. De afgelopen tien jaar is de bacterie echter ook op diverse kippenbedrijven in de wereld gerapporteerd, waaronder in België en Frankrijk. De ziekte is daarmee ook een potentiële bedreiging voor mensen die in de pluimveesector werken.
Onderzoek naar Psittacose
Daarnaast voert WBVR in opdracht van de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) testen uit om te zien of vogels inderdaad de bacterie C. psittaci bij zich dragen. Hiervoor zijn monsters van de cloaca (opening waar poep, vocht en het ei uit komt) of ontlasting nodig.
Wat kun je zelf doen
Huisartsen zien weinig patiënten met infectieziekten op hun spreekuur. Dus krijg je griepachtige klachten buiten het griepseizoen en heb je een vogel? Meldt dit dan bij de huisarts, ook als je niet zeker weet of je vogel ziek is geweest.