Helpt goede voeding mijn immuunsysteem?

Bent u ook zo blij dat de winter weer voorbij is en we weer minder last hebben van de griepjes en verkoudheden? Of baalt u dat de bomen en bloemen weer zijn gaan bloeien waardoor allergieën weer in alle hevigheid toenemen? Het heeft allemaal te maken met ons immuunsysteem, een ingewikkeld afweersysteem waar we nog dagelijkse nieuwe dingen over leren. Welke rol speelt voeding in ons immuunsysteem? En kan het eten van bepaalde producten voorkomen dat ik ziek word?

Het immuunsysteem en vaccinaties

Het immuunsysteem is cruciaal voor onze gezondheid. Mensen met een afwijking van hun immuunsysteem kunnen daar grote gevolgen van ondervinden. Bijvoorbeeld als het immuunsysteem minder optimaal werkt, waardoor iemand vatbaar is voor elk ziektekiempje waar ze mee in aanraking komen. Maar ook als het ‘te strak’ staat afgesteld en het tegen onschuldige of lichaamseigen stoffen begint te reageren. Een gedeelte van ons immuunsysteem (het adaptieve immuunsysteem) is betrokken bij het herkennen van eerdere ziekteverwekkers en het versnellen en versterken van de afweerreactie. Van dit systeem wordt al lange tijd gebruik gemaakt bij vaccinatie. Het vaccin bestaat uit een verzwakte ziektekiem, of een onderdeel van een ziektekiem. Dat vaccin wordt in je lichaam gespoten. Daar worden de deeltjes herkend en in het geheugen van het immuunsysteem opgeslagen voor wanneer de werkelijke ziekteverwerker wil binnendringen.

Nu blijkt dat er ook een soort kruisreactie kan optreden: een vaccinatie tegen een bepaalde ziekteverwerker kan ook tegen andere infecties bescherming geven.

Kan voeding mijn immuunsysteem versterken?

Kortom, hoe beter ik mijn immuunsysteem kan laten oefenen en functioneren hoe beter ik bestand ben tegen ziekteverwekkers. Voeding kan daar ook aan bijdragen. Van een gebrek aan sommige voedingsstoffen kan het immuunsysteem verzwakt raken, zoals bij een gebrek aan zink of selenium. Ook vitaminegebrek kan het immuunsysteem verzwakken (bijvoorbeeld bij te kort aan vitamine A, C en D). Ook in onze westerse samenleving kan deze verzwakking voorkomen. Bijvoorbeeld door ongezond eten of door darmen die niet optimaal werken door een genetische afwijkingen of medicijngebruik.  Vooral bij ouderen blijkt de werking van het immuunsysteem verminderd, waardoor vaccinaties zoals de griepprik minder goed het immuungeheugen trainen.

Wagenings onderzoek

Binnen het Wageningen Global One Health programma werken we daarom aan onderzoek naar onderdelen van voeding, en producten die kunnen bijdragen aan het verbeteren van het immuunsysteem. Dat kan zijn door vanuit een persoonlijke oogpunt naar bepaalde voedingsstoffen te kijken. Bijvoorbeeld de opname van stoffen waarvan we weten dat ze een positief effect hebben op het immuunsysteem. Of door te zoeken naar bestanddelen waarvan we vermoeden dat ze een positief effect kunnen hebben.

Eén van de voedingsbestanddelen waarvan wij denken dat het een positief effect op het immuunsysteem heeft komt uit schimmels zoals paddenstoelen en gist. Ons immuunsysteem is namelijk getraind om ons te beschermen tegen schimmels. Er bleek een vaccinatie tegen tuberculose ook een verhoogde bescherming tegen de schimmel Candida te geven (onderzoek van de Nijmeegse Spinozawinnaar Netea). We kunnen het dan ook andersom voorstellen, namelijk dat een inname van gisten- en schimmelcomponenten ook bescherming kan bieden tegen andere ziekteverwekkers. Net als bij vaccins hoeven daarvoor niet altijd hele levende cellen gebruikt worden maar zouden bepaalde onderdelen kunnen volstaan, bijvoorbeeld delen van de schimmel waaraan ze specifiek herkend kunnen worden.

Met onderzoek naar dergelijk voedingsbestanddelen hopen we wetenschappelijk bewijs te vinden voor de ondersteunende werking van het immuunsysteem. Dit kan zowel bij de mens als bij dieren een belangrijke bijdrage leveren aan de gezondheid. Voeding kan helpen bij het verbeteren van het immuunsysteem en het verbeteren van het immuungeheugen bij vaccinaties. Daardoor kan voeding helpen ziekten te verminderen, de duur van infectieziekten te verkorten en verspreiding van ziektekiemen tegen te gaan. Zo kan ook voeding bijdragen aan de Global One Health gedachte.

Lees verder:

• Wat is Global One Health, en waarom een Global One Health blog? Lees het hier.
• Meer informatie over Wageningen Food & Biobased Research