Voor populaire studies zoals geneeskunde is de loting enige jaren geleden afgeschaft. Voor deze opleidingen geldt een ‘decentrale selectie’ procedure. Wat is dat, decentrale selectie? Hoe bereid je je daarop voor? Waarom is er decentrale selectie? En voor welke opleidingen geldt het?
Decentrale selectie, wat is dat?
Sinds een paar jaar moeten studenten die kiezen voor opleidingen als tandheelkunde, geneeskunde of mondzorgkunde meedoen aan een decentrale selectie. (Voor het complete overzicht opleidingen op hbo of universiteit kun je kijken op Studiekeuze123).
Bij de decentrale selectie kiest de opleiding de studenten uit waarvan ze denken dat die het beste passen bij hun opleiding. Studenten moeten zich voor 15 januari aanmelden voor de decentrale selectie. Voor 15 april krijgt de student de uitslag. Hij kan zich dan nog op tijd aanmelden voor een andere opleiding als hij afgewezen wordt. Er zijn ook regels waar de opleiding zich aan moet houden. Soms wordt een decentrale selectie ook wel ‘Numerus Fixus’ opleiding genoemd. Numerus Fixus betekent eigenlijk ‘beperkt aantal’.
Regels decentrale selectie
Voor de decentrale selectie gelden enkele landelijke regels. Zo mogen studenten in één jaar voor maximaal twee ‘decentrale selectieopleidingen’ meedoen met de selectieprocedure. Dat kan ook dezelfde opleiding zijn op twee verschillende instellingen. Voor geneeskunde, tandheelkunde, fysiotherapie en mondzorgkunde mag een student maar op één instelling meedoen met de selectieprocedure. Studenten mogen in totaal maximaal drie keer meedoen aan een selectieprocedure voor een opleiding. Maar soms mag je niet drie keer meedoen op dezelfde universiteit. Dat geldt bijvoorbeeld voor geneeskunde.
Hoe ziet de decentrale selectie eruit?
Bij de decentrale selectie wordt er soms ook gekeken naar eerdere onderwijsprestaties. Er wordt mogelijk gekeken naar de cijfers op 4 havo en 5 vwo. Soms is er ook een test. De opleiding kijkt of de student ‘intelligent’ genoeg is om de opleiding te halen. Belangrijk dat de student heel goed van te voren leest hoe de test eruit ziet en wat er van hem gevraagd wordt. Ook hier gaan opleidingen weer verschillend mee om. Een klusje dat je niet uit moet stellen tot het laatste moment. Vergelijk opleidingen ook op dit gebied.
Motivatie en persoonlijkheid
De opleiding kijkt ook naar persoonlijkheidskenmerken en motivatie. Een opleiding op het gebied van gezondheid kan het bijvoorbeeld belangrijk vinden dat de student als vrijwilliger gewerkt heeft in de zorg. Zo heeft de student laten zien dat hij echt geeft om het helpen van zieke mensen. Ook kan een opleiding het belangrijk vinden dat de student dingen buiten de studie om doet. Doet de student aan sport? Zit hij op een toneelvereniging? Heeft hij interessante vakantiebaantjes gehad? Kan hij zich goed in anderen verplaatsen? Kan hij in een team werken?
Opleidingen bepalen zelf hun criteria
Opleidingen bepalen zelf wat ze belangrijk vinden. In Maastricht moet je bijvoorbeeld voor geneeskunde een heel CV inleveren met de bijbehorende bewijsstukken inleveren. In Nijmegen wordt er naar motivatie gekeken o.a. door het maken van een huiswerkopdracht waarin je feedback vraagt aan mensen in je omgeving en daarop reageert. Je moet ook een test maken waarmee je laat zien dat je je kunt verplaatsen in verschillende situaties. Kies je voor geneeskunde? Op sommige universiteiten heb je iets meer kans geselecteerd te worden dan andere.
Er wordt gekeken naar je ‘hoofd’ en je ‘hart’.
Googelen en doorvragen
Het gaat niet alleen om intellectuele kwaliteiten, de hele persoonlijkheid en de motivatie van de student spelen een rol. Denk je goed na over jezelf en kun je van je fouten leren? Ben je goed in organiseren? Kun je makkelijk beslissingen nemen en verantwoordelijkheid dragen? Allemaal zaken die opleidingen belangrijk kunnen vinden.
Advies aan studenten: Vraag goed naar de selectiecriteria bij de verschillende opleidingen. Dat kan bijvoorbeeld op een Open Dag. Die selectiecriteria moeten opleidingen helder communiceren. Flink googelen helpt ook. En kent de scholier studenten die al eerder deze selectieprocedure hebben doorlopen? Daar kun je natuurlijk veel van leren. Op een meeloopdag ontmoet je bijvoorbeeld veel studenten van een opleiding.
Reactie van Christine: Een website die mij erg heeft geholpen in mijn keuze voor welke selectie ik moest gaan is http://www.decentraleselectiehulp.nl daar werden alle (geneeskunde) selecties naast elkaar uitgelicht en hoefde ik zelf niet alle informatie te googelen.
Waarom decentrale selectie?
In het ‘oude’ lotingssysteem werd een student met gemiddeld een 8 op het eindexamen altijd aangenomen. De anderen moesten loten. Dat is natuurlijk willekeur. Een studie volgen is iets anders dan naar een casino gaan. Het is ook maar de vraag of op deze manier de beste studenten worden geselecteerd. Daarom mag iedere opleiding nu zelf bepalen welke studenten ze aannemen. Ze kiezen de studenten die in hun visie het beste bij ze passen. Maar er is ook veel kritiek op de huidige manier van selecteren.
Werkgelegenheid en kwaliteit van de opleiding
Opleidingen mogen niet altijd zelf bepalen hoeveel opleidingsplaatsen er zijn. Voor geneeskunde bijvoorbeeld krijgt een opleiding een bepaald aantal plekken toegewezen.
Hierbij spelen twee zaken: werkgelegenheid en kwaliteit van de opleiding.
Het is niet zo handig veel mensen in een bepaalde richting op te leiden als er niet voldoende banen zijn. Dat is een teleurstelling voor de student maar ook een verspilling van overheidsgeld. Want het grootste deel van de kosten voor een opleiding wordt door de overheid betaald.
Er zijn ook opleidingen die een maximum aantal studenten willen omdat ze anders de kwaliteit van de opleiding niet kunnen garanderen. Deze opleidingen willen vooral voldoende aandacht aan de student blijven geven.
Welke opleiding hebben een decentrale selectieprocedure?
De meeste opleidingen kennen geen decentrale selectie. Het is verstandig als een student die kiest voor een decentrale selectie opleiding, ook een alternatief heeft. Is de student geïnteresseerd in gezondheid? Er zijn 269 opleidingen die over ‘gezondheid’ gaan. Kijk hier ook zorgvuldig naar. En misschien zijn er ook opleidingen buiten het vakgebied ‘gezondheid’ die net zo interessant zijn… Zorg dan ook voor een ‘plan B’. Voor de opleidingen waarvoor geen decentrale selectie is, moet de student zich voor 1 mei opgeven. Deze mensen krijgen een studiekeuzecheck.
En misschien valt het mee…
Overigens komt het ook wel voor dat de belangstelling voor een bepaalde opleiding toch niet zo groot was als verwacht. Ook zijn er altijd studenten die alsnog afhaken. Dus… krijgt een student half april te horen dat hij het helaas niet geworden is… Het kan best zijn dat er nog studenten afvallen omdat ze bijvoorbeeld hun eindexamen niet hebben gehaald of zich terug hebben getrokken. Dan krijgt de scholier bijvoorbeeld in juni bericht dat hij toch kan beginnen aan de studie van je eerste keuze. Wel zaak dat je dan meteen bevestigt dat je begint aan de studie. Want anders wordt deze plek gegeven aan de volgende in de wachtrij.
Je inhoudelijk voorbereiden op decentrale selectie
Het is belangrijk dat studenten zich goed voorbereiden op de decentrale selectieprocedure.
Wat wordt er precies gevraagd? Moet je proeftentamen doen? Moet je teksten samenvatten? Hoe wordt er naar je motivatie gekeken? Hoe kijken ze naar je persoonlijkheidskenmerken? Dit verschilt van opleiding tot opleiding. Alle hbo’s en universiteiten gaan hier weer anders mee om.
Denk aan de regels en deadlines
De procedures van de decentrale selectie zijn soms ingewikkeld. De aanstaande student moet die heel goed doorlezen. De student moet ook echt goed naar de deadlines kijken. Die zijn onverbiddelijk. Ben je te laat met je aanmelden via Studielink, al is het een uur, dan is er al niets meer aan te doen. De deadlines zijn harde gegevens,
Denk ook goed na
Ik vind het belangrijk dat de student in de gaten houdt dat het niet alleen gaat om de decentrale selectie ‘halen’. Decentrale selectie is ook voor de student zelf een belangrijke stap in het studiekeuzeproces. Is deze opleiding echt de juiste voor mij? Ik ken meerdere studenten die na de decentrale selectieprocedure toch de conclusie trokken dat dit niet de goede opleiding voor hem of haar was. Dat is eigenlijk heel goed, er zijn immers genoeg andere mogelijkheden…
Aanvullende eisen
Er zijn ook opleidingen met ‘aanvullende eisen’. Dat gaat dan over opleidingen waarvan het aantal studieplaatsen niet vaststaat en/of waar je bijzondere vaardigheden voor moet hebben. Denk bijvoorbeeld aan een opleiding tot docent dans of muziek. De toelatingstesten worden vanaf januari georganiseerd. Goed in de gaten houden. De aanmelddata verschillen per opleiding.
Stress
Natuurlijk is het stressvol als je niet weet of je aangenomen wordt voor de studie van je keuze. Het hele proces van decentrale selectie is ook niet makkelijk. De decentrale selectie valt ook nog samen met de periode van je eindexamen. Kies je voor een decentrale selectieopleiding? Begin dat extra vroeg met je studiekeuzeproces en bezoek verschillende meeloopdagen. Weet je zeker dat deze opleiding echt je droomstudie is?
Decentrale selectie… hebben ‘witte meisjes’ meer kans?
Op dit moment is er een discussie over de decentrale selectie. Heeft iedereen wel evenveel kans om een studieplek te krijgen? Dit alles naar aanleiding van een onderzoek van Researchned. Er zijn kamervragen over gesteld en de minister ziet ook dat er meer kansongelijkheid ontstaat door de huidige decentrale selectie door universiteiten. Op de Facebookgroep voor ouders vindt u hierover interessante artikelen.
Meer informatie: Webinar over Decentrale selectie
https://youtu.be/e5Sh2ek0jyI?t=6