Een studiekeuzecoach? Wat is dat voor iemand? Uw zoon of dochter zal op school begeleiding krijgen van een decaan al dan niet ondersteund door mentoren. Soms gaan ouders en leerlingen daarnaast ook nog advies vragen aan een studiekeuzecoach.
Wat is een studiekeuzecoach?
Een studiekeuzecoach is een professional die soms een opleiding heeft als loopbaanadviseur. Er zijn ook bijvoorbeeld psychologen die zich hebben gespecialiseerd in studiekeuzecoaching. Vaak werken deze professionals als ZZP’er of bij een zelfstandig bureau. De decaan van de school van uw zoon of dochter kent vast verschillende studiekeuzecoaches. Hij kan ook de kwaliteit van de studiekeuzecoach beoordelen en kijken of deze studiekeuzecoach bij uw kind past en hem of haar verder kan helpen.
Omdat studiekiezers en hun ouders deze aanvullende hulp soms nodig hebben stel ik het op prijs als zij een bijdrage leveren aan het blog voor ouders. Heleen Barkema is een studiekeuzecoach. Een artikel van haar hand vindt u hieronder.
Help mijn kind moet kiezen. Ouders als partners in het studiekeuzeproces.
Ik ben Heleen Barkema, werkzaam als studiekeuzecoach. Ik krijg regelmatig vragen van ouders hoe zij hun kinderen kunnen helpen bij het maken van een studiekeuze. Dat is een logische vraag want veel ouders vinden dat een onderdeel van de opvoeding. Het uitgangspunt van elke ouder is tenslotte zijn of haar kind gelukkig te zien. Hij wil dat het kind zijn of haar interesses volgt en gemotiveerd een leuke studie gaat volgen. Hij hoopt dat zijn kind daarna goede kansen heeft op de arbeidsmarkt. Toch? Maar hoe help je als ouder je kind hierbij?
De rol van ouders
Uit onderzoek blijkt dat meer dan de helft van de jongeren vindt dat hun ouders de belangrijkste rol hebben gespeeld bij de keuze voor een bepaalde opleiding. De rol van de ouders bij het keuzeproces is dus groot. Veel gehoorde kreet van ouders is daarbij ‘als ze maar gelukkig worden’. En toch zijn, ondanks deze insteek zijn de gesprekken over studiekeuzes soms zo ontzettend lastig. Als ouder kun je, en moet je misschien wel, verschillende rollen vervullen. De ene keer is het goed om te motiveren of te inspireren. Soms moet je misschien zelfs sturend optreden als het kind niet in actie komt. Soms is coachen en luisteren alleen al genoeg.
Begeleiding bij studiekeuze is meer
Begeleiding bij een studiekeuze is meer dan het uitzoeken van een studie en waar die opleiding gevolgd kan worden. Dat is eigenlijk de laatste fase bij het maken van de studiekeuze. Aan het maken van de keuze gaat een proces vooraf. De studiekiezer moet zichzelf leren kennen. Hij moet antwoord kunnen geven op de vragen wie ze zijn, wat ze kunnen en wat ze graag zouden willen.
Je kind ondersteunen kan voor een ouder een leerzaam proces zijn en zelfs verrijkend voor de relatie. Er is echter geen handleiding hoe het ideale gesprek of begeleiding eruit ziet. Het belangrijkste is dat de ouder uit gaat van zijn of haar kind. De ouder moet niet sturen door eigen ervaringen, verwachtingen, waarden en ideeën uit te storten over het kind. Daarnaast loopt elk gesprek toch anders afhankelijk van stemming en situatie.
Enkele tips:
De jongere leeft in het NU
Een jongere leeft in het NU. Om in actie te komen is voor de jongere het Nut belangrijk. Ook moet de Urgentie gevoeld worden. Dit komt niet altijd overeen met de visie van ouders. Die denken vaak meer toekomstgericht en aan ‘later’. Probeer aan te haken aan bij de beleving van uw kind maar benoem ook de consequenties van kiezen op het laatste moment.
Overzicht
Een jongere is lang niet altijd in staat om overzicht te krijgen. Het is lastig conclusies te trekken en de consequenties te overzien van sommige keuzes. Dit kan leiden tot uitstelgedrag omdat de jongere zich verantwoordelijk voelt. Maar hij mist het overzicht en voelt de druk van de omgeving. De volwassen omgeving is dan nodig om het uitstelgedrag te (h)erkennen, te begrijpen en de jongere daarin te begeleiden.
Ratio en gevoel
Ouders hebben vaak de neiging om veel rationeler om te gaan met het keuzeproces dan jongeren. Als uw kind nog in het ‘gevoels’ moment zit (‘het lijkt me gewoon leuk’) zal het dicht slaan als ze op de vele rationele vragen van de ouder geen antwoord weten. Herkenbare kreten zijn dan “laat ook maar” of “dan doe ik het wel niet”.
Valkuil voor ouders
Een veel voorkomende valkuil voor ouders is om zelf in actie te komen en allemaal ideeën aan te dragen en de verantwoordelijkheid van de keuze over te nemen. Zeker als het de manier is waarop ze zelf in dagelijkse leven of op het werk omgaan met keuzes en problemen. De kans is echter groot dat de jongere zich gaat terugtrekken, onzeker wordt en om er vanaf te zijn overal ‘ja’ op zegt.
Neem het serieus
Als uw kind wil praten, op welk moment dan ook, is het verstandig van de ouder om dit serieus te nemen en interesse te tonen ook al komt het soms heel onhandig uit. Het is dan belangrijk om alleen vragen te stellen en te luisteren, en niet te oordelen. Zo kun je helpen om eigen zelfkennis, gevoelens en voorkeuren helder te krijgen.
Stilstaan bij interesses
Ga samen eerst eens stil staan bij interesses, waar wordt je kind enthousiast van, wat kost je kind geen moeite en doet het uit zichzelf. Als ouder kan je je kind helpen door belangstelling te tonen, door met ze te praten over wat ze leuk vinden, en wat ze belangrijk, eng of spannend vinden. Welke waarden vindt uw zoon of dochter belangrijk (bv bijdrage aan milieu leveren, of creatief bezig zijn, voor anderen zorgen, anderen begrijpen, maatschappelijke betrokkenheid, nuttig zijn), wat kan uw kind allemaal en wat zou het graag willen leren.
Loslaten
Het moeilijkste in dit proces is om jezelf als ouder los te laten. Uw kind staat centraal. Dat betekent dat het dus niet gaat om uw waarden, (onbewuste) verwachtingen en, wellicht negatieve?, ervaringen en misschien wel eigen angsten.
Hulp vragen
Als u als ouder, met alle goede intensies, er toch niet uit komt? Ga dan nog eens naar de decaan of mentor. Wilt u graag dat een objectief persoon uw kind helpt bij de studiekeuze? Neem dan contact op met een studiekeuzecoach.
Heleen Barkema
Meer studiekeuzecoaches?
Hartelijk dank voor je verhaal Heleen. Zijn er meer studiekeuzecoaches die een bijdrage aan het blog willen leveren? Dat zou ik op prijs stellen.