Studiekeuzeproces, de decaan

Ik ga op reis, en neem mee…..U kent dit denkspelletje vast nog wel. Als journalist en vader van mijn 18-jarige zoon, die druk bezig is met zijn studiekeuzeproces, stap ik dit jaar op de trein en ga op reis. Onderweg stap ik uit en ontmoet bij de eerste halte van het studiekeuzeproces, de decaan. Later spreek ik met onderwijsspecialisten, ouders en andere ervaringsdeskundigen op het gebied van studiekeuze. Gaat u met mij mee?

Studiekeuzeproces, de decaan is de reisleider

Eerst de reden voor de reis. Het begon voor mij en mijn zoon Ivo vorig studieseizoen allemaal nog zo mooi. Met zijn havodiploma op zak, trok hij een beetje wit om de neus naar de Hogeschool. Zijn studiekeuze: Civiele Techniek. Waarom deze keuze? Hij was naar welgeteld één open dag geweest. En ja hoor, tijdens de introductieperiode kwam hij al eerder thuis. Een voorteken? Ja dus! Na drie weken hield hij het helemaal voor gezien. Dit was het niet, mompelde hij nuchter. Aan de ene kant wel een heel erg snelle conclusie, aan de andere kant gaf het snel duidelijkheid. Dus mijn vrouw en ik zeiden: “Okay, gebruik de tijd dan om je nu wel goed voor te bereiden op wat je dan wél wilt met je leven. “

Studiekeuzeproces, de decaan is de eerste halte voor uw kind

De eerste halte is in Doorwerth. De oude school van Ivo, het Dorenweerd College. Hier ga ik op bezoek bij expert in het studiekeuzeproces, de decaan, mentor en docent lichamelijke opvoeding van het Dorenweerd College: Els Klop.
Els kent het klappen van de zweep inmiddels in onderwijsland. Toch blijft het voortdurend ‘werken’ om het studiekeuzeproces bij de leerlingen van mavo, havo en vwo en hun ouders tussen de oren te krijgen. Elk jaar weer, merkt Els: “Veel leerlingen en ouders gaan zich in het examenjaar pas oriënteren. Dat is eigenlijk te laat.

Begin op tijd aan het studiekeuzeproces, de decaan is de wekker

Vaak is er een houding van ‘het komt wel’. Ik snap dat wel. Je bent een puber en leeft van dag tot dag. De toekomst is nog heeeeel erg ver weg. Toch zeg ik: begin je al eerder te oriënteren. De aanmelddatum voor een aantal studies al 15 januari. Door op tijd te beginnen met oriënteren en vervolgens je te verdiepen in studies, kom je tot een betere, bij jouw interesse en niveau passende, studiekeuze.”

Studiekeuzeproces, de decaan thuis

Denk nou niet dat het bij Els thuis zelf allemaal op rolletjes loopt omdat ‘mama’ decaan is, of zelf in het onderwijs werkt. Els heeft twee kinderen en ook zij worden geconfronteerd met hun studiekeuzeproces. De oudste is een zoon van 17, de jongste een zoon van 14 jaar. “Ik heb alle zeilen bij moeten zetten om met mijn oudste zoon naar open dagen te gaan”, blikt Els lachend terug. Toch is het gelukt. Hij zit nu op de Metal Factory in Eindhoven, een muzikantenopleiding. Dat vindt hij helemaal te gek.”

Speels studiekeuzeproces, de decaan vertelt

Bijkomende moeilijkheid in het voortraject is de rol van de ouders, weet Els inmiddels. Kinderen denken het zelf allemaal wel te weten, en slaan goedbedoelde adviezen in de wind, of zeggen dat ze er zelf achteraangaan. “Je loopt als vader en moeder soms op eieren. Je moet het evenwicht zoeken. Aan de ene kant moet je niet teveel sturen en coachen, aan de andere kant moet je het ook niet laten versloffen. Wat vaak het beste werkt, zijn de ‘toevallige’ informele gesprekjes tussen ouder en kind.”

Keukentafelgesprek

Els laat in dat verband een placemat zien: Your place-to-be-mat, uitgegeven door de VO-raad. Terwijl je geniet van een lekkere maaltijd, samen met je ouders, bespreek je het ‘reflectie recept’. Warm het gesprek op met een compliment, meng vervolgens uw zoon of dochter’s kwaliteiten met een paar eetlepels vertrouwen, stel een handje open vragen en luister goed naar de antwoorden van je kind, maak het gesprek af met een snufje informatie over eventuele vervolgstappen, serveer met een glimlach.

“Soms werkt een gesprek in de auto ook. Kies in ieder geval een los, ontspannen moment.” Toch blijft het studiekeuzeproces lastig, uitstel ligt op de loer, ervaart Els dagelijks. “Ook ouders weten vaak niet hoe ze het precies moeten aanpakken.”

Profielkeuze

Eigenlijk begint het studiekeuzeproces al met de profielkeuze. Er zijn verschillende methodes voor leerlingen mavo, havo en vwo die helpen bij het maken van de keuze voor een profiel. Via zo’n methode maak je ook kennis met beroepen en opleidingen. ‘Spelenderwijs’ gaan de kinderen digitaal aan de slag met opdrachten en tests. “Mijn ervaring is dat de methode die ik gebruik een goed hulpmiddel is bij het kiezen van het profiel en het maken van je studiekeuze. Je komt onder andere meer te weten over je karaktereigenschappen en competenties. Deze eigenschappen zijn belangrijk voor het maken van een passende studiekeuze.” Maar de sleutel in het studiekeuzeproces, de decaan, blijft toch de voornaamstee vraagbaak.

Plannen

Els wijst er ook op om leerlingen tijdens het schooljaar de tijd te geven. “Spreek bijvoorbeeld af: in maart moet het af zijn. Geef ze structuur, maar ook de ruimte” O ja, Els heeft tot slot nog meer praktische tips, bevlogen als ze is. “Begin aan het begin van het schooljaar met het maken van een plan. Plan tijdig meeloopdagen in, om teleurstellingen te voorkomen. Voor meeloopdagen kan uw kind altijd vrij krijgen, maar vallen die toevallig in de periode van de schoolexamens, dan kan dat natuurlijk niet. Daarnaast is de opkomst tijdens de ‘terugkomdag’ in maart op het Dorenweerd College altijd hoog. Dan wisselen de jongens en meisjes die net begonnen zijn aan hun studie hun ervaringen uit. Wat veel leerlingen en ouders niet weten: ook al zijn de geslaagden ‘uitgevlogen’. De deur van mijn kantoor staat altijd open. Ik zeg altijd, studie is een cadeautje, dat je zelf mag kiezen, daarom is verdiepen zo belangrijk.”

Feike Klomp, vader van Ivo.

De reis van Feike Klomp

Als vader van een eerstejaars die net is gestopt met de opleiding zit je wel een beetje met de handen in het haar. Feike maakt een reis langs alle mensen die hem en vooral zijn zoon, die nu weer studiekiezer is, kunnen helpen. In het studiekeuzeproces is voor de decaan een centrale persoon. Lees meer over het werk van een decaan. Studiekeuzeproces, de decaan is de wegwijzer.

Elke twee maanden ontmoet Feike een andere professional. Op 1 mei vindt u hier een verhaal van een schoolmanager. Hoe denkt hij over het studiekeuzeproces?