Voedingsvezels dragen bij aan een goede gezondheid. Het is daarom ook belangrijk om voldoende vezelrijke producten te eten. Dit weten de meeste mensen wel, maar wist u dat elke vezel ook zo zijn eigen gezondheidsvoordelen biedt?
“Vezels zijn eigenlijk een hele diverse groep van verbindingen waarbij we nog moeten uitzoeken welke vezels welke effecten hebben. Het is net als vitamines waarbij de ene goed is voor je ogen en de ander de aanmaak van bloedcellen ondersteunt”
Wat zijn voedingsvezels?
Voedingsvezels (kortweg vezels) zitten vooral in de celwand van planten. Het zijn belangrijke stoffen voor een gezonde spijsvertering. Het merendeel wordt niet in de dunne darm verteerd, maar verderop, in de dikke darm, of verlaat onafgebroken het lichaam weer. Ze leveren nauwelijks energie, maar hebben een andere rol. Vezels houden de massa in de darm soepel en zorgen voor een goede doorstroom, wat de stoelgang bevordert. In wat we eten zit een mengsel van verschillende soorten vezels.
Waar zitten vezels in?
Belangrijke bronnen van vezels zijn groente, peulvruchten, fruit en volkorenproducten. Zo zit in volkorenmeel de hele graankorrel, inclusief de voedingsvezels in de buitenste laag van de korrel. In wit meel zit alleen het binnenste deel van de graankorrel. Hetzelfde geldt bij rijst. Witte rijst is gepeld, en ook van het vezelrijke vlies ontdaan. Het Voedingscentrum beveelt 30 tot 40 gram vezels per dag aan. Ter vergelijking: In een snee volkorenbrood zit 2,3 gram aan vezels, in een snee witbrood 0,9 gram.
Gezondheidseffect vezels
Dat je door voldoende vezels te eten makkelijker blijft poepen is niet het enige effect van vezels. Ze zorgen er ook voor dat stoffen die darmbacteriën produceren – waar ook ongezonde stofjes tussen kunnen zitten – niet te lang in je darmen blijven hangen. Als dat wel gebeurt, vergroot dat de kans op darmproblemen. Niet voor niets heeft epidemiologisch onderzoek aangetoond dat er een relatie is tussen hoge vezelinname en de lagere kans op darmkanker.
Jurriaan Mes vertelt over de gezondheidsvoordelen van voedingsvezels:
Verschillende soorten vezels
Bij vitamines is de ene goed voor je ogen en ondersteunt de ander de aanmaak van bloedcellen. Bij vezels is iets vergelijkbaars aan de hand. Niet elke vezel heeft dezelfde effecten. Vezels zijn een heel diverse groep van verbindingen waarbij we nog moeten uitzoeken welke vezels welke effecten precies hebben.
- Van sommige vezels is aangetoond dat ze het cholesterolniveau kunnen verlagen of helpen op een gezond peil te houden, wat het risico op hart- en vaatziekten verlaagt.
- Andere vezels helpen bij het reguleren van een gezonde bloedsuikerspiegel.
- Weer andere geven een verzadigend effect, wat helpt om op een gezond gewicht te komen of blijven.
- Ook zijn er vezels die gunstige effecten hebben op darmbacteriën en de stofjes (metabolieten) die ze produceren.
- En er zijn vezels waarbij aanwijzingen zijn gevonden dat ze het immuunsysteem (je afweer) kunnen ondersteunen en daarmee bijvoorbeeld verkoudheden kunnen helpen voorkomen of de duur daarvan verkorten. Niet zo gek als je bedenkt dat een belangrijk deel van je immuunsysteem in je darmen zit.
Dit soort effecten zijn al wel via klinische trials bij mensen vast te stellen. Dit heeft al tot diverse gezondheidsclaims voor vezels geleid.
Bij Wageningen University & Research doen we onderzoek naar de gezondheidseffecten van verschillende vezels. Naar hoe ze het immuunsysteem ondersteunen bij de behandeling van tumoren; naar hun werking bij het verminderen van klachten bij het prikkelbaredarmsyndroom (PDS) of colon irritabile; en bijvoorbeeld bij onderzoek naar de stoelgang van gezonde mensen. Binnenkort hopen we van start te gaan met onderzoek om de inname van vezels te verhogen door mensen te adviseren en de best practices in praktijk te brengen.
We toonden ook al aan dat bij de behandeling van hart- en vaatziekten, diabetes, nierziekten en diverse darmaandoeningen met een blijvende verandering van voeding en leefstijl veel gezondheid te winnen is voor patiënten. Verandering van leefstijl kan soms zelfs medicatie overbodig maken.
Meer lezen?
- Meer artikelen van Jurriaan Mes
- Blog: Voeding als medicijn
- Project: Voeding voor een betere kwaliteit van leven voor patiënten met het prikkelbare darm syndroom
- Project: Voeding ter versterking van T-celtherapie
- Nieuwsbericht: Een vol gevoel met een lege maag
- Artikel: Alleen al het aanbieden van volkorenbrood in plaats van wit brood lijkt voldoende om de consumptie van volkorenbrood te verhogen