Mensen die het coronavirus bij zich dragen, kunnen besmettelijk zijn voordat symptomen als hoesten en koorts optreden. Veel van hen lijken al in een vroeger stadium verlies van reuk en smaak te ervaren. Wageningse wetenschappers werken wereldwijd samen en verzamelen gegevens over reuk- en smaakverlies bij coronapatiënten. Dit brede onderzoek draagt mogelijk bij aan een vroegere diagnose. Ook jij kunt helpen, door de online vragenlijst in te vullen als je recent corona-achtige verschijnselen hebt gehad.
Al in maart verschenen de eerste berichten over mensen die hun reuk en smaak verloren bij een besmetting met het coronavirus. Zo waren er koks die geen knoflook meer konden proeven en mensen die de stank van een poepluier of kattenbak, of de geur van shampoo niet meer roken. Britse artsen waarschuwden dat het verlies van geur en smaak mogelijk een signaal is voor coronabesmetting. Ook in andere landen, zoals China en Italië, zagen artsen dit fenomeen.
“ Er zijn aanwijzingen dat reuk- en smaakverlies vroegtijdige symptomen van COVID-19 zijn. Als mensen met deze klachten meteen in thuisisolatie gaan, is verdere verspreiding van het virus te beperken.”
Sanne Boesveldt, universitair hoofddocent Sensoriek en eetgedrag
Deel deze quote:
“Het wordt steeds duidelijker dat verlies van reuk en smaak tot de symptomen kunnen behoren wanneer mensen besmet zijn met het coronavirus. Er zijn nu zelfs gevallen bekend waarin dat het enige symptoom was”, zegt Sanne Boesveldt, universitair hoofddocent bij de Wageningse afdeling Humane Voeding & Gezondheid. Ze is gespecialiseerd in onderzoek naar reuk, smaak en eetgedrag.
Beter beeld
Er zijn al wat kleinere studies gedaan die uitwijzen dat dertig tot wel negentig procent van de coronapatiënten geur- en smaakverlies ervaren. Maar deze onderzoeken zijn onderling heel verschillend uitgevoerd. Om een beter beeld te krijgen zijn zeshonderd artsen en wetenschappers van het Global Consortium for Chemosensory Research (GCCR) inmiddels een groot internationaal onderzoek gestart. Boesveldt coördineert het onderzoek voor Nederland. Wageningen is uniek in ons land omdat de universiteit smaak, reuk en voeding in samenhang bestudeert en Boesveldt wordt gezien als dé expert op dit terrein.
Er zijn aanwijzingen dat reuk- en smaakverlies eerder optreden bijCOVID-19 dan symptomen als koorts en hoesten.
Vragenlijst
Met andere onderzoekers van GCCR heeft Boesveldt een vragenlijst samengesteld. Iedereen die de afgelopen veertien dagen corona-achtige verschijnselen heeft gehad, kan de vragenlijst invullen. Ook wanneer je positief getest bent op COVID-19, de ziekte veroorzaakt door het coronavirus, verzoekt Boesveldt je om mee te doen.
Waarom de beperkte termijn van twee weken? “We vragen specifiek naar de duur en volgorde van verschillende symptomen en hoe langer het geleden is, hoe minder gedetailleerd mensen zich het precieze verloop herinneren”, legt Boesveldt uit. De vragenlijst invullen kost ongeveer tien minuten en kan online of met de QR-code hiernaast op de smartphone.
In wel twintig talen wordt de vragenlijst aangeboden. Zo hopen de onderzoekers veel informatie te verkrijgen en het virus beter te leren begrijpen. Het is bijvoorbeeld nog niet duidelijk hoe vroeg het verlies van geur en smaak precies optreedt en hoe lang het aanhoudt. “Als mensen hersteld zijn, lijkt het wel terug te keren”, aldus Boesveldt.
Het coronavirus kan leiden tot geurverlies, waardoor de patiënt sterk geurende producten, zoals blauwe schimmelkaas, niet ruikt.
Verder kunnen grootschalige en dus statistisch betrouwbare gegevens mogelijk bijdragen aan een vroegere diagnose. “Er zijn aanwijzingen dat reuk- en smaakverlies eerder optreden dan symptomen als koorts en hoesten. Als mensen zodra ze hun reuk- of smaakvermogen verliezen meteen in thuisisolatie of quarantaine gaan, is verdere verspreiding van het virus te beperken.”
Aangetaste reukcellen
Verder is het onderzoek er vooral op gericht om het virus beter te begrijpen, zegt Boesveldt. Ze vermoedt dat een coronabesmetting alleen het reukvermogen aantast. In het algemeen berust smaakbeleving namelijk voor een groot deel op reuk. “Wanneer mensen bij het Reuk- en Smaakcentrum komen en zeggen: ‘Ik proef niks meer’, is bij 95 procent het smaaksysteem nog intact. Mensen ervaren verlies van smaak doordat de geur van voedsel wegvalt.”
Als we verkouden zijn en een verstopte neus hebben, ruiken we slecht. Maar bij COVID-19 lijkt er iets anders te gebeuren. Boesveldt: “Het lijkt erop dat het coronavirus zich aan een bepaald soort receptor bindt die veel in de neus voorkomt. Dat zijn speciale cellen die gevoelig zijn voor prikkels. We denken dat het virus het weefsel aantast waarin de reukreceptoren zitten die normaliter de hersenen een seintje geven dat er geuren kunnen worden waargenomen.”
Voor de geurtest willen onderzoekers zeep of shampoo gebruiken, want die geur blijft constant over de tijd.
Thuistest voor reuk en smaak
Momenteel werkt Boesveldt met andere onderzoekers aan een thuistest voor mensen die mogelijk COVID-19 hebben. “Daarmee kunnen mensen zelf testen of ze beter of slechter ruiken en proeven, en volgen hoe het zich ontwikkelt”, aldus Boesveldt. “Het is nog niet zo makkelijk om producten te vinden die iedereen overal ter wereld in de keukenkast of badkamer heeft staan. Suiker en zout wil nog wel. Maar iets zuurs en bitters, zoals azijn en koffie, is al lastiger. Voor de geurtest willen we bijvoorbeeld shampoo gebruiken. Ook al heeft iedereen andere shampoo, de geur blijft wel constant over de tijd.”
De thuistest komt vóór de zomer beschikbaar. Daarnaast gaan de onderzoekers door met gegevens verzamelen en analyseren. De vragenlijst blijft online voor langere tijd beschikbaar. Boesveldt: “Het is ook interessant om straks het verloop bij een eventuele tweede of derde virusgolf te volgen.”
De Universiteit van Nederland: Sanne Boesveldt legt in dit minicollege van 15 minuten uit welke invloed een verstopte neus heeft op het eten van versgebakken appeltaart
