Hoe zorg je dat er in een gebied iets verandert waardoor een nieuwe, duurzame toekomst mogelijk wordt? Door de mensen die er wonen, werken en bij betrokken zijn te laten samenwerken en samen te laten leren en innoveren, en dat deskundig te begeleiden.
Wageningen University & Research doet dat bijvoorbeeld in Midden-Delfland, een open groen gebied tussen Rotterdam, Delft en Den Haag. Op 21 juni laten boeren zien welke stappen er afgelopen jaar zijn gezet met het innovatienetwerk Midden IN Delfland (MinD).
Veenweidegebied Midden-Delfland
In Midden-Delfland ligt een open en eeuwenoud veenweidelandschap: weides, koeien en sloten met kleine dorpen. Sinds 2015 loopt er een stuk snelweg doorheen waar ruim zestig jaar discussie aan vooraf is gegaan, de A4 van Delft naar Schiedam. Het illustreert de druk op de bufferzone, zoals dat vroeger heette.
Hoe zie je de toekomst
De onderzoekers begonnen daarom in 2017 met stad- en landgesprekken. Ze brachten mensen bij elkaar, boeren en omwonenden, om ze te laten nadenken over de betekenis van Midden-Delfland en wat ze belangrijk vinden aan het gebied. Boeren vroegen ze bijvoorbeeld: wat zou je willen innoveren en hoe zie je de toekomst van je bedrijf? ‘De stad wil en vindt veel van het gebied, maar er is geen vanzelfsprekend contact tussen stad en land. Vanuit onze sociaalwetenschappelijke inzichten organiseerden we dat contact om zo andere kennis binnen te brengen om boeren uit te dagen en vernieuwingen aan te jagen. Werelden die elkaar niet vaak tegenkomen konden zo samen de problemen bespreken, elkaar inspireren en kansen ontdekken.’
“
We proberen met kennis bij te dragen aan gedragsverandering. Dit moet leiden tot meer innovatie, duurzaamheid en samenwerking.”
Experimenten
In kleine groepen experimenteren boeren en stedelingen nu samen met nieuwe technologie, nieuwe verdienmodellen en nieuwe producten en diensten, passend bij het gebied en de bedrijven. ‘Iedere boer is anders. De bedoeling is dat teams ideeën concreet maken en van elkaar en het experiment willen leren.’
Zo wordt onder meer gewerkt aan een natuurinclusieve boerderij, een maatschappelijke bokashi-keten (fermentatie van bermmaaisel met ruwe mest als hoogwaardige meststof voor openbaar groen, volkstuinen en het boerenbedrijf), een nieuwe generatie jongvee (gezond buiten lopend), meer contact van boeren met de stad, een energieneutrale boerderij, een mobiele zuivelinstallatie die lokale kaas en yoghurt kan maken, en een Herenboereninitiatief (consumenten die als coöperatie een boer in dienst hebben).
De teams krijgen zo nodig begeleiding uit het netwerk en kunnen via de onderzoekers bijvoorbeeld studenten inzetten voor onderzoek. ‘Het uiteindelijke doel is dat innoveren en samenwerken om dat voor elkaar te krijgen, normaal wordt, de standaardmodus ofwel de MinD-set’, legt Westerink uit.