Een vitaminetest bekijkt aan de hand van je bloedwaardes of je als beginnende of gevorderde sporter een vitaminetekort hebt of niet. Als de labtest een tekort aantoont, blijft echter de vraag waar dat aan ligt. Komt het door wat je eet, of speelt er wat anders? En als het aan je voeding ligt, wat kan de arts die je bloedtest aanvroeg je dan het beste adviseren? Want artsen weten veel van ziekten en preventie, maar zijn geen sportvoedingsspecialisten.
Voedingsonderzoekers van Wageningen University & Research (WUR) hebben daarom de handen ineengeslagen met laboratoriumspecialisten van Ziekenhuis Gelderse Vallei (ZGV) in Ede, binnen de Alliantie Voeding in de Zorg. Zij ontwikkelden samen een systeem dat bloedwaardes voor de vitamine B6, B12, D en foliumzuur wordt dat gekoppeld aan je eetpatroon, dus van de gewone consument of de sporter. NutriProfiel hebben ze dat genoemd. Naast dat je bloed laat prikken vul je een door WUR speciaal ontwikkelde vragenlijst in (Eetscore), die wetenschappelijk is getest. De bloedwaardes kunnen zo worden vergeleken met wat je eet.
“De koppeling tussen inname voeding en bloedwaardes maakt NutriProfiel uniek”
Vitaminetekort
‘Stel, je bloedwaardes laten een vitaminetekort laten zien’, schetst Michiel Balvers, die zowel bij WUR als ZGV werkt als onderzoeker. “Maar het kan zijn dat als we kijken naar wat je eet, we dat tekort niet zouden verwachten. Dan is er misschien iets anders aan de hand. Misschien kan je lichaam de vitamines niet goed opnemen door problemen in je darmen, bijvoorbeeld. Deze extra informatie over het tekort kan een (sport)arts dan verder helpen bij het bepalen van een eventuele vervolgstap. Of stel, we zien een tekort maar ook dat je niet genoeg voedingsstoffen binnenkrijgt. Dan is het misschien goed eerst te kijken waarom iemand niet genoeg eet.”
Naast de analyse geeft het onderzoeksteam ook een persoonlijk voedingsadvies: wat kan deze consument of sportman of -vrouw doen om het vitaminetekort te verhelpen en voorkomen dat het in de toekomst weer optreedt. “In sommige gevallen kan het tijdelijk slikken van een vitaminesupplement nodig zijn om het tekort op te heffen”, zegt Balvers. “Maar daarna is goede voeding echt de basis.” Het voedingsadvies sluit aan op de richtlijnen gezonde voeding.
Waar test doen
Voor de huis- en sportarts of een ander zorgprofessional heeft het aanvragen van een NutriProfiel als voordeel dat hij of zij de patiënt makkelijk op weg kan helpen met een voedingsadvies. De testuitslag kan ook automatisch in het elektronisch patiëntendossier worden opgeslagen. Aan een vitaminetest met NutriProfiel zijn voor de patiënt geen extra kosten verbonden, alleen de eventuele normale kosten voor het bloedonderzoek. Je kunt ook zonder tussenkomst van een arts zelf de test aanvragen, en deze zelf betalen.
Gezonde keuze voor sporters
NutriProfiel kan sporters dus helpen de goede keuzes te maken. Onderzoekers van WUR en ZGV optimaliseren nu de vragenlijst over het eetpatroon, om hen naast consumenten zo specifiek mogelijk te kunnen ondersteunen. De bij sporters populaire tussendoortjes als een flinke bak kwark met fruit worden nu aan de lijst toegevoegd. De extra vragen geven inzicht in bijvoorbeeld de aanmaak van rode bloedcellen waarvoor B-vitamines belangrijk zijn. De belangrijkste functie van rode bloedcellen is het opnemen van zuurstof in de longen, en zo je spieren en organen van de broodnodige zuurstof voorzien. En zo vergroot een chronisch tekort aan vitamine D op termijn het risico op botbreuken.
Te veel vitamines
Een enkele keer laat de bloedanalyse zien dat er sprake is van een vitamine-overschot of een overdosis. “In ons ziekenhuis zien we dat bijvoorbeeld een paar keer per jaar bij vitamine B6”, vertelt Balvers. “Het gaat niet altijd bewust. In supplementen zitten soms hogere doseringen dan er op het etiket staat. Bij te hoge doseringen B6 kan zogeheten neurologische schade ontstaan.” De Consumentenbond publiceerde in 2014 een onderzoek over verschillen tussen etiket en gemeten gehaltes.
