Overleven wormen Mars- en maangrond?
Door Wieger Wamelink
Een van de basisvereisten voor de inzet van wormen op Mars of op de maan is dat ze kunnen leven in de Mars- en maanbodem. Niet buiten in het (nagenoeg) luchtledige, met lage temperaturen en een door straling gegeselt oppervlak, maar binnen veilig onder de grond in een dome. Toch loert er nog een belangrijk gevaar voor de wormen, namelijk de scherpe kantjes van het zand. De eerste van twee pilotexperimenten, proefexperimenten voor het ‘echte’ grote experiment, had als enige doel om te kijken of die scherpe zanddeeltjes een probleem zouden vormen. Wormen eten immers de dode plantendelen gemengd met de bodem.
Scherp zand
Vooral het maanzand, en in mindere mate het Marszand, is ongepolijst. Dat heeft te maken met de ontstaanswijze van het maanzand; het is ontstaan door de inslag van (micro)meteorieten en de verpulverende werking van de kosmische straling. Omdat er geen weer is op de maan, geen erosie en geen verwering door water, gebeurt er verder niets met de uiteengevallen stenen. De ‘zandkorrels’ bewegen dus niet en daardoor blijven alle scherpe hoeken na het uiteenvallen intact. Op Mars speelt dit veel minder, ook daar zorgen kosmische straling en meteorieten voor de vorming van ‘zand’. Ook de stofstormen die over de hele planeet razen zorgen voor verwering en kunnen de scherpe kantjes eraf slijpen. En vroeger, best wel lang geleden, stroomde er volop water op Mars, wat voor veel verwering zorgt. Je zou daarom ook klei en leemachtige bodems op Mars mogen verwachten. De simulanten die wij gebruiken hebben dezelfde eigenschappen als de echte bodems en zowel de maan als de Marsbodem simulanten hebben die scherpe randen. Als worm wordt van je verwacht dat je dat inslikt, en gemengd met organisch materiaal weer uitpoept.
Scherpe pyroxene mineralen in NWA 7034 (foto Line Schug)
De wormentest
Om te testen of de wormen tegen het zand kunnen en of ze hun werk dan ook nog doen hebben we drie accubakken gevuld met Mars-, maan- en potgrond. Aan elke pot hebben we vijf wormen toegevoegd. Omdat het een pilot was en geen echt experiment hebben we maar één accubak per grondsoort. Boven op de grond hebben we wat oogst uit het experiment van vorig jaar gelegd; voer voor de wormen. De pilot is begin april gestart en de wormen leven half juli nog en kruipen vrolijk rond in de bodems. Soms zien we ze dagen niet en dan zie je ze ineens weer langs het glas kruipen. Ze doen het dus in alle bodems bijzonder goed en maken ook gangen. Af en toe bijvoeren en regelmatig water geven is wel van belang. Als het droger wordt gaan ze dieper in de bodem zitten en ze gingen ook al een paar maal in rust. Water geven wekt ze dan weer. Gelukkig kunnen we daarom zeggen ‘no living animals’ were hurt during the (the filming of this) experiment.
Wormen in Aardse potgrond als controle
Wormen op Marsgrond simulant JSC 1A