De weg naar Mars loopt via ‘Het Klokhuis’

“Ik ga je hiervoor kandideren, tenzij je tegensputtert vanmiddag;).” Deze korte mail van een van onze persvoorlichters vond ik op een ochtend in mijn mailbox. Gelukkig had ik mijn mailbox net geleegd anders was het bericht niet aangekomen. Een lastige opgave volgde, in een paar regels drie jaar onderzoek opschrijven over het kweken van planten op Mars en maanbodem. En wel zo dat de kinderjury van het kinder-tv-programma Het Klokhuis het zou waarderen.

Longlist

Het op tijd inleveren van het stukje lukte gelukkig en het onderzoek kwam op de longlist te staan samen met 34 andere onderzoeken uitgevoerd aan Nederlandse universiteiten en onderzoeksinstellingen. Hieronder een ander onderzoek uit Wageningen, van Gert-Jan Steeneveld en Bert Heusinkveld, over de meest gezonde route om naar school te fietsen in Den Haag. Kansrijker dan ons onderzoek dacht ik, want uitgevoerd samen met kinderen en dat zou een kinderjury moeten aanspreken. Daarnaast heel leuk en interessant onderzoek naar robots in de klas, wetten die kinderen beschermen op internet, waarom huilen we en de menselijke computer.

De tekst voor de Klokhuis wetenschapsprijs

Groente van Mars

Wat kun je eten als je naar Mars reist en daar gaat wonen? Er is geen plantengroei dus moet je eten voor jezelf meenemen. Beter is om zaadjes in een broeikas op Mars te zaaien en de worteltjes, bladeren en zaadjes die je oogst op te eten. Maar is de grond van Mars wel vruchtbaar genoeg en is je eten dan ook veilig, zodat je niet ziek wordt?

Het eerste wat we onderzocht hebben is of plantjes op de Marsbodem kunnen groeien, wij dachten van niet. Maar we hadden het fout, het groeide heel goed; op 5 mei ging de eerste tuinkers zelfs bloeien en daarna zaadjes vormen. Daarna hebben we geprobeerd om tien groenten te kweken die we ook echt zouden kunnen eten. Dat is gelukt, we hebben radijsjes, aardappelen, rogge, peentjes en tomaten gekweekt. Alleen de spinazie wil niet goed groeien. Toen bleek dat het eten niet giftig was hebben we dit jaar een diner gegeven met op Marsgrond gekweekte groenten.

Bloeiende tuinkers op Mars bodem simulant op 5-5-2013

Wat kun je eten als je naar Mars reist en daar gaat wonen?

De planeet lijkt op de aarde, maar er is geen plantengroei; dus moet je eten zelf meenemen. Beter nog is om zaadjes in een broeikas op Mars te zaaien en de worteltjes, bladeren en zaadjes die je oogst op te eten. Maar is de grond van Mars wel vruchtbaar genoeg en is je eten ook veilig, zodat je niet ziek wordt? Met proeven in namaakgrond van Mars, gekregen van NASA in Amerika, hebben we het antwoord weten te vinden.

Motivatie?

Als we naar Mars gaan en daar wonen moet je eten. We gaan waarschijnlijk pas over tien jaar of meer, maar daarvoor moet je nu alvast onderzoek doen, anders is het te laat. Omdat niemand dat nog heeft uitgezocht is het heel nieuw en spannend onderzoek om te doen. Dat maakt het leuk, ook omdat we de eerste tomaten, radijsjes en aardappelen ooit hebben geoogst op een grond die lijkt op Marsgrond.

Shortlist en..

Het moeilijkste moest toen nog komen, namelijk niet vertellen dat je hebt gewonnen.

Een week voor de, geheime, bekendmaking van de winnaar kwam de mail dat ons onderzoek op de short-list stond, samen met vijf andere genomineerden. Omdat er een gedeelde vijfde plaats was, waren er zes in plaats vijf kanshebbers. Waren wij die gedeelde vijfde of stonden we hoger op de lijst? Het begon toch wel spannend te worden, want wie weet. Een paar dagen later werd ik gebeld door iemand van de NTR over het InScience filmfestival in Nijmegen, waar de prijs zou worden uitgereikt. Die hadden mij inmiddels gestrikt om tijdens het festival elke ochtend een kindercollege te geven en een inleiding te houden bij de Nederlandse première van de film Indune. En daar begon het gesprek ook mee, dus ik had nog niet door wat er daarna zou komen, namelijk dat we de prijs hadden gewonnen! Dat betekende nog een extra college maar dan in de grote zaal voor een hele grote groep kinderen en ouders. Het moeilijkste moest toen nog komen, namelijk niet vertellen dat je hebt gewonnen. Zelfs mijn neefje en nichtjes die ik graag wilde uitnodigen mochten nog niets weten. Dus die moesten op slinkse wijze erheen gelokt worden, ook zonder dat hun ouders het wisten, want voor je het weet staat het op twitter of in een blog.

Uitreiking de Klokhuis wetenschapsprijs 2016 tijdens InScience met Eva (links), Joep (midden) en kinderen van de jury

Prijsuitreiking

De prijsuitreiking zelf was keigaaf, supercool en chill. Het Klokhuis kwam met hun nieuwe aanstormende talent uit Wageningen, Eva Cleven, en uiteraard was er de Klokhuis appelstoel voor foto’s en selfies. Tijdens het kinder-college dat we (Joep en ik) hebben gegeven over ons onderzoek mochten de kinderen tussendoor vragen stellen met een microfoon dobbelsteen die we de zaal ingooiden. Wie de dobbelsteen had mocht een vraag stellen. Dat was een groot succes en maakt het geheel een stuk luchtiger. Wellicht is het ook wat voor de meestal wat saaie en serieuze wetenschappelijke symposia? Aan het einde heb ik zelfs wat handtekeningen mogen geven al had Eva het daarmee veel drukker .

De Klokhuis wetenschaps prijs met Smurf met een vergelijkbare appel

Klokhuis opnamen

Rest me om de Plusklas van het Maaswaal College nogmaals te bedanken voor deze grote eer en een fantastische uitreiking. Een van de quotes over ons voedsel voor Mars en maan onderzoek uit het juryrapport: “als wij straks groot zijn willen we dat dit geregeld is”. En aan de prijs, behalve het prachtige beeldje, zit een mooi beloning vast. Een aflevering van het Klokhuis gaat gewijd worden aan ons onderzoek; de opnamen vinden waarschijnlijk plaats in maart. De uitzending zal in première gaan tijdens het volgende InScience festival in november 2017. Nu nog geld regelen om een experiment op poten te zetten.

Meer informatie

Eerste Klokhuis Wetenschapsprijs – http://www.ntr.nl/site/nieuws/Eerste-Klokhuis-Wetenschapsprijs-uitgereikt/243/

Q&A met Wieger Wamelink –  http://www.wur.nl/nl/artikel/QA-met-Wieger-Wamelink.htm

Crowdfunding: Planten kweken op mars? – https://crowdfunding.wur.nl/project/planten-kweken-op-mars?locale=nl