Kijk je naar je baankansen of kijk je naar welke studie je echt leuk vindt? Een lastige afweging voor studiekiezers. Mijn advies: ‘gebruik je verstand maar volg ook je hart’. Bij ‘verstand gebruiken’ horen voorspellingen over baankansen. Wat doet de arbeidsmarkt tot 2024?
Onderzoek naar de arbeidsmarkt tot 2024 door het ROA
Het ROA doet belangrijk wetenschappelijk onderzoek naar de arbeidsmarkt. De voorspellingen gaan tot 2024. Dat is niet lang. Maar niemand kan de arbeidsmarkt voor de komende vijftig jaar voorspellen. En de studiekiezer van nu moet er wel op rekenen dat hij tot +/- 2074 werkt. Wat voorspeld kan worden is de kans op een eerste baan.
Conclusie van het onderzoek naar de arbeidsmarkt tot 2024
Het is zinvol het rapport te bestuderen. Het ROA geeft een korte samenvatting die ik hier in mijn eigen woorden weergeef:
- Mensen met een diploma hebben goede baankansen
- Mensen met een bachelordiploma of een masterdiploma hebben de beste baankansen
- Er blijft vraag naar mensen in de techniek, de zorg en het onderwijs
- Mbo’ers met een diploma in de economische of administratieve richting hebben het lastig
- 75% van de vacatures ontstaan door het vertrek van mensen (pensioen, andere baan)
- De helft van de nieuwe banen vind je in de ICT, vooral op hbo niveau
- De grootste werkgelegenheidsgroei wordt verwacht in zorg & welzijn en de techniek
Arbeidsmarkt tot 2024 in beelden (copyright ROA)
- Op mbo 3 niveau is de meeste vraag naar mensen in de landbouw & natuur en zorg & dienstverlening. Maar deze vraag is matig
- Op mbo 4 niveau is er veel vraag naar mensen in de techniek & ICT en landbouw & natuur
- Op bachelorniveau is er veel vraag naar mensen in de techniek & ICT en ook landbouw & natuur
- Op masterniveau is er veel vraag naar techniek & ICT
Lees vooral de verklaring van de afbeeldingen in het rapport. Tip: Kijk naar tabel 2.1 aansluiting tussen onderwijs en arbeidsmarkt van mbo 2 t/m master per sector.
Goede baankansen
Tussen 2019 tot 2024 zullen er ongeveer 1,6 miljoen studenten afstuderen. Er zullen minder mbo 2 en mbo 3 afgestudeerden komen. Meer mensen zullen afstuderen met een mbo 4, een bacheloropleiding of en masteropleiding. Het ROA verwacht de beste kansen op werk voor mensen met de master werktuigbouwkunde, bachelor elektrotechniek. Voor afgestudeerden mbo 4 bouw en infra. Ook voor gediplomeerden mbo 4 tuinbouw en groenvoorziening en de bachelor werktuigbouwkunde zijn de kansen zeer goed.
Matige baankansen
De slechtste kansen verwacht het ROA voor voor mbo 4 mediavormgeving, mbo 3 detailhandel en groothandel, bachelor psychologie, sociale en maatschappijwetenschappen, master kunst en mbo 4 commerciële dienstverlening. Prof. dr. Fouarge, eindredacteur van het rapport: “Dit betekent niet dat gediplomeerden uit die richtingen werkloos zullen worden, maar wij verwachten dat zij meer moeite zullen hebben een passende baan te vinden en dat de arbeidsvoorwaarden zullen tegenvallen. De grote verschillen in verwachte kansen op werk tussen studierichtingen suggereren volgens Fouarge dat “het wenselijk is dat er meer aandacht komt voor de arbeidsmarktkansen van opleidingen in de loopbaanoriëntatie op school”.
Wat betekenen die begrippen?
In de tekst gaat het over mbo 2, 3 en 4. Het mbo bestaat uit vier niveaus. Niveau 4 is het hoogste en geeft ook toegang tot het hbo. Er zijn twee soorten hbo opleidingen: asscociate degree (wordt niet genoemd in het rapport) en bachelor. Op de universiteit is er ook een bachelor, maar die geeft officieel nog geen toegang tot de arbeidsmarkt. Een volledige universitaire studie bestaat uit een bacheloropleiding gevolgd door een masteropleiding. Daarna kan een afgestudeerde gaan werken.
Wat moet je hiermee als studiekiezer of ouder?
Kies je voor een studie met goede vooruitzichten of volg je je passie? Een lastige afweging. Ik merk aan afgestudeerden die geen werk kunnen vinden in de sector waar ze voor gekozen hebben, dat ze vaak zeer gefrustreerd zijn en spijt hebben van hun studiekeuze. Want na een paar jaar studeren wil je dat wat je geleerd hebt wél in de praktijk brengen. Zijn er ook studies die je ook interessant vindt en die nét wat betere vooruitzichten hebben?
Ik merk ook dat studenten die een richting kiezen puur om de baankansen of de financiële vooruitzichten regelmatig weinig succesvol zijn. Een studie afronden vereist motivatie en passie. Voel je die niet, dan wordt afstuderen lastig. En zul je als beroepsbeoefenaar ook minder succesvol zijn. En dat droomsalaris zul je dan vast ook niet verdienen.
‘Gebruik je verstand maar volg ook je hart’
Bovenstaande afweging bedoel ik met mijn tip in het begin van dit artikel: ‘gebruik je verstand, maar volg ook je hart’. Eerlijkheidshalve heb ik zelf zo niet gehandeld. Ik heb Nederlands gestudeerd en de baankansen waren toen heel slecht. Mijn vader heeft me ook gewaarschuwd toen ik mijn studiekeuze maakte. Maar ik heb het toch gedaan. En ik heb vrijwel altijd werk gehad. Daarna heb ik nog meerdere opleidingen gevolgd en veel verschillende beroepen gehad. Veel mensen zullen wisselen van beroep gedurende hun loopbaan. De eerste studie en de eerste baan zijn slechts een start. De meeste mensen blijven wel binnen het interessegebied van hun passie werken, maar veranderen nog vaak van baan. Blijven studeren is echt iets dat er bij hoort in de huidige arbeidsmarkt.
Ouder: praat over de zijstappen in uw loopbaan
Jongeren denken nog wel eens dat de studiekeuze ‘voor het leven’ is. Daar zien ze tegenop: ‘vind ik dit leuk genoeg voor mijn verdere leven’? Praat met uw kinderen over de zijstappen en zijsprongen die u maakte, soms noodgedwongen. Dan merken jongeren dat een CV ook vaak een ‘kronkelpad’ is. Banen en baankansen veranderen. Na 2024 zal de studiekiezer nog vele malen van baan veranderen. En zal de arbeidsmarkt ook veranderen. Wat vaak blijft is de passie voor een bepaald interessegebied. Kunst is mee te veranderen met de tijd en jezelf te blijven scholen zodat er levenslang bevredigend werk voor je is.