Pim Boute is PhD-er. Al vanaf zijn vijfde is hij gefascineerd door vissen. Nu doet hij onderzoek naar de effecten van elektrische pulsen op vissen en andere zeedieren bij de pulskorvisserij. Wat is dat? Promoveren, oftewel een PhD doen? Meer hierover in dit artikel: ‘promoveren als basis voor wetenschappelijke carrière’.
Pim Boute
Het hoger onderwijs
Ik zal eerst kort het systeem van het hoger onderwijs uitleggen. Dat maakt het makkelijker om te begrijpen wat een PhD doen inhoudt. En wat Pim precies doet.
In Nederland zijn er twee soorten bacheloropleidingen, een hbo bachelor (4 jaar) en een wetenschappelijke bachelor (3 jaar) op de universiteit. Doe je een hbo bachelor, dan kun je daarna gaan werken of doorstromen naar een master (hbo of wo).
Doe je een wo bachelor, dan moet je in principe daarna een wo master gaan doen. Bijna iedereen doet dit ook, omdat je dan pas een volledige universitaire studie hebt afgerond.
De duur van de masteropleiding is afhankelijk van het onderwerp dat je kiest. Je kunt je master doen op hetzelfde instituut als je bachelor, maar ook voor een heel andere instelling kiezen. Na een master (meestal wo) kun je promoveren (PhD). Je kunt ook gewoon gaan werken zonder te promoveren.
Meer over Pim
Ik wil graag weten hoe Pim op het idee is gekomen om te promoveren en wat hij daarmee wil bereiken. Pim aan het woord:
‘Op mijn vijfde kreeg ik een aquarium. Dat was het begin van mijn fascinatie voor vissen. En die passie ging niet over. Tijdens mijn middelbare schooltijd had ik een super bijbaan in een aquariumwinkel. Al die tijd hield ik interesse voor het leven op aarde. Ik zat op het vwo en twijfelde tussen geneeskunde of biologie. Ik besloot mee te doen met de loting voor geneeskunde maar werd uitgeloot’. (red. tegenwoordig is er een ander selectiesysteem).
Verder kijken
‘Achteraf gezien was het goed om ook wat dieper naar mijn werkelijke interesses te kijken. Mijn interesses lagen toch vooral bij levende wezens in de breedste zin. En dan vooral het zeeleven. Ik ging biologie studeren aan de Universiteit Utrecht. Daarna ging ik mijn master in Groningen doen (mariene biologie). Pas tijdens mijn master kreeg ik een concreter idee wat ik ‘later’ wilde gaan doen. En toen ging ik mij ook pas verdiepen in wat promoveren eigenlijk is’.
Visserijonderzoek
‘Een aantal vakken die ik tijdens mijn master volgde, gingen over visserij. Ik deed deze vakken als ‘bijvakstudent’ aan de WUR. Over ‘visserij’ heb ik toen ook een scriptie geschreven. (kleinschalige tonijnvisserij in Indonesië). Daarnaast ben ik tijdens mijn master samen met een studiegenoot een week gaan varen met een conventionele boomkorkotter. Door dit alles kreeg ik steeds meer interesse in visserijonderzoek’.
Promoveren als basis voor wetenschappelijke carrière
‘Een van mijn professoren wees me op de vacature van PhD-er op het gebied van pulskorvisserij. Ik heb gesolliciteerd en ben het geworden. De vacature was bij Wageningen University. Ik wist helemaal niet dat pulskorvisserij zo controversieel zou worden. Ik was gewoon heel erg geïnteresseerd in het onderwerp’.
Experimentele Dierkunde
‘Ik werk bij de vakgroep Experimentele Dierkunde en onderzoek de effecten van elektriciteit op zeedieren. Het komt het erop neer dat de (platvissoort) tong, door een elektrische stimulus tijdelijk verkrampt. Zo kun je ze makkelijker vangen met minder omwoeling van de zeebodem. Dat is beter voor het zeeleven en kost ook minder brandstof. Dit alles zorgt ervoor dat deze manier van vissen milieuvriendelijker is. Tong is echter niet de enige diersoort die in contact komt met het vistuig. Ook andere zeedieren hebben ermee te maken. Dit roept vragen en zorgen op. Daar gaan we in ons onderzoek nader op in.
Van binnenuit nieuwsgierig
‘Als je verder wilt in de wetenschap moet je echt van binnenuit nieuwsgierig zijn. Daarnaast moet je het leuk vinden om te zoeken naar antwoorden op nog onbeantwoorde vragen. Er zijn nog best veel dingen in de natuur waar we nog niet zoveel over weten. Over het leven op aarde, en dus ook in de zee, is best veel onbekend. Er valt nog veel te ontdekken.
Bezig zijn met dingen die nog niet bekend zijn roept vanzelfsprekend ook onzekerheid op. En daar moet je wel mee om kunnen gaan. In het begin van mijn studie vond ik dat best verwarrend. Maar uiteindelijk raak je hieraan gewend en leer je de onzekerheid en twijfel te accepteren. Bezig zijn met dingen die we nog niet weten is een essentieel onderdeel van de wetenschap’.
Promoveren als basis voor wetenschappelijke carrière is ook tijdrovend
‘Wetenschappelijke antwoorden vinden op dingen waar we nog niet veel van weten, is een tijdrovend proces. Wetenschap is over het algemeen een traag proces. Er is meestal niet zo’n ‘eureka’ moment. Je ziet ook vaak niet direct de maatschappelijke veranderingen die je werk misschien brengen. Toch moet je promoveren als verder wilt in de wetenschap en als je bijvoorbeeld professor zou willen worden’.
Promoveren als basis voor wetenschappelijke carrière: Volwaardige baan maar ook een leerproces
‘Promoveren is een volwaardige baan. Maar je wordt daarnaast ook heel goed begeleid. Daardoor leer je veel tijdens zo’n promotietraject. Promoveren is, net als in principe iedere baan, een leerproces. Ik heb een dagelijkse begeleider. Ik krijg daarnaast begeleiding van mijn hoogleraar die ook mijn promotor is. Op papier zijn mijn begeleiders natuurlijk verantwoordelijk voor het wetenschappelijke eindresultaat. Maar tijdens het promotietraject voel je jezelf ook volledig verantwoordelijk voor de gang van zaken en de resultaten. Het is immers je eigen project. En uiteindelijk word je zelf de specialist op je promotieonderwerp. Je leert veel over de wetenschap en de academische wereld maar ook over projectmanagement.
Promoveren als basis voor wetenschappelijke carrière: een onafhankelijk onderzoeker worden
‘Je wordt in vier jaar opgeleid tot een onafhankelijk onderzoeker. Je leert eigen verantwoordelijkheid te dragen voor de voortgang van je project. Je leert hoe je inhoudelijk moet werken op een wetenschappelijk verantwoorde manier. Als wetenschapper is kritisch kunnen denken belangrijk. Hierin word je ook gestimuleerd tijdens je promotieonderzoek. Daarnaast moet je ook bijvoorbeeld je budget en planning in de gaten houden’.
Volg je passie
‘Ik ben nu 28 en ga mijn promotieonderzoek nu bijna afronden. Tegen jongeren die nog aan het begin van hun studiekeuze staan zou ik willen zeggen: Volg je passie. Dat kan helpen bij keuzes maken. Een opleiding in het hoger onderwijs geeft je veel vrijheid. Maar dat betekent ook dat het fijn is als je weet wat je echt interesseert. Het kan ook zijn dat je dat nog niet goed voor ogen hebt. Dat is ook helemaal niet erg. Met de tijd weet je vaak beter wat je wilt en waarvan je energie krijgt. Ik krijg energie van mijn passie en interesses volgen. Daardoor doe ik mijn studie en baan met plezier. En dat vind ik uiteindelijk het belangrijkste’.