Wekelijks hoor ik ouders op een ouderavond zeggen: “Mijn kind moet te vroeg kiezen. Hoe kun je nou verwachten dat iemand die 16-17 jaar is, in staat is een goede keuze te maken?” Een heel begrijpelijke opmerking. Maar wat te doen als ouder? Wat doe je als je kind echt nog niet aan studiekeuze toe is? Want aan dat moeten kiezen op jonge leeftijd.. daar is niet veel aan te veranderen… helaas.
Jong geleerd…
Jong geleerd is oud gedaan. Kiezen is een vak. Een vak dat je niet zomaar beheerst. Veel mensen maken hun keuzes onbewust. Voor minder belangrijke keuzes is dat ook geen punt, natuurlijk. Maar als de keuzes ingewikkelder worden, dat moet je ook meer zaken tegen elkaar afwegen. Hoe doe je dat?
Ook uw zoon of dochter maakt veel keuzes. Bespreek dat eens. Waarom ga je op voetbal en niet op zwemmen? Hoe komt het dat je spel x speelt en niet spel y? Waarom heb je dit baantje en niet een ander? Kortom… uw tiener heeft al veel keuzes gemaakt. Is hij zich ervan bewust op basis waarvan hij kiest? Denkt u : “mijn kind moet te vroeg kiezen?”, inventariseer dan eens de keuzes die al gemaakt zijn. En bespreek die eens…
Eerste oefening.. profielkeuze
Een van de eerste grotere keuzes die een tiener maakt is zijn profielkeuze. Inhoudelijk is dit een belangrijke keuze. Maar ook ‘in het proces’, als ‘leerweg’ is de profielkeuze belangrijk. Het is een goede ‘vingeroefening’ voor de latere studiekeuze. Probeer goed met uw zoon of dochter te analyseren waarom hij bepaalde keuzes maakt? Kiest hij vakken omdat die makkelijk zijn? Omdat de vakken interessant zijn? Is het omdat hij dit profiel aankan? Omdat deze richting en dit profiel bij hem passen? Door deze en veel andere vragen te stellen, ‘oefent’ u beiden al een beetje met de gesprekken die later komen, tijdens het studiekeuzeproces. Misschien hebt u iets aan de vijf wezenlijke keuzevragen uit het plaatje. “Mijn kind moet te vroeg kiezen”… ja, er moeten op jonge leeftijd al veel keuzes gemaakt worden. De kunst is dit op een goede manier te leren…
Vijf wezenlijke studiekeuzevragen op basis van onderzoek van Marinka Kuijpers
Demonstraties en practica
Op scholen geven studenten soms workshops en practica om ‘spelenderwijs’ meer te leren over bepaalde aandachtsgebieden. Het gaat dan niet altijd concreet over opleidingen, maar wel over thema’s. Hierover kunt u als ouder geïnteresseerde vragen stellen. Stap voor stap kan een scholier ontdekken wat hij interessant vindt en waarom… En dat kan natuurlijk ook bij alle niet-schoolse activiteiten. Ik hoor studenten vaak zeggen dat ze de inspiratie voor hun studie al vroeg hebben ontdekt door de leuke dingen die ze met u of hun grootouders hebben gedaan. Vraag eens wat die herinneringen nou zo leuk maakte… Het lijken kleine stappen.. Maar die helpen wel.
Toen ik thuis zei dat ik ‘landschapsarchitect’ wou worden waren mijn ouders niet verbaasd. Ja, vroeger was je ook altijd al bezig met kanalen en dijken te graven en je legde overal kleine parkjes aan. Ilona
Open dag, ook voor jonge leerlingen
Zelfs heel jonge leerlingen worden door hun ouders meegenomen om eens rond te snuffelen op een Open Dag. We zien op Open Dagen ook niet alleen leerlingen uit de vierde of de vijfde klas. Open Dagen bezoeken helpt leerlingen een idee te krijgen van ‘wat er allemaal te koop is’. Op een Open Dag zijn ook vaak demonstraties die enig inzicht geven in de studie en het werkveld. Hele presentaties bijwonen is misschien nog te ‘ver van mijn bed’. Maar rondlopen op een informatiemarkt geeft ook al een indruk.
Studiekeuze, bespreek het vooral in het voor-eindexamenjaar
Studiekeuze kan niet uitgesteld worden tot het examenjaar. In het vooreindexamenjaar moet er al veel werk verzet worden op het gebied van studiekeuze. Probeer regelmatig kleine gesprekken te hebben met uw zoon of dochter. Dat is zeker belangrijk als u denkt: “mijn kind moet te vroeg kiezen”… Een klein gesprek in de auto of aan de keukentafel is goud waard. Misschien hebt u iets aan onderstaande ‘place-to-be’ mat.
Mijn kind is er echt niet aan toe, mijn kind moet te vroeg kiezen!
Sommige jongeren zijn inderdaad echt niet aan studiekeuze toe als ze klaar zijn met havo of vwo. Een ‘last minute’ studiekeuze forceren heeft dan echt geen zin. Wat doe je dan als ouder? Er zijn dan volgens mij minimaal twee mogelijkheden: een brede studie kiezen of kiezen voor een tussenjaar gericht op ‘toekomstdenken’.
Ik kan écht niet kiezen
Ik hoor vaak jongeren zeggen: “Ik kan niet kiezen want ik weet niet wat ik écht leuk vind. En ik weet ook niet waar ik echt goed in ben…”
Een andere groep zegt: “Ik vind heel veel interessant, en kan ook een heleboel.. maar uit die veelheid kan ik niet kiezen.” Die laatste groep zou ook kunnen kiezen voor een ‘brede opleiding.’ Er zijn verschillende opleidingen die heel breed beginnen en zich later meer richten op een bepaald beroep of aandachtsgebied. Bij de omschrijvingen van de opleidingen wordt dat ook vermeld. Ook zijn er University Colleges die een heel brede bacheloropleiding aanbieden. Soms kan een student ook een ‘vrije bachelor’ doen.
Ik weet niet wat ik interessant vind
Geeft uw kind aan dat hij echt niets interessant vindt, dan is het mogelijk beter een tussenjaar met hem af te spreken. Tijdens een tussenjaar kan een jongere een programma volgen gericht op zelfontdekking. Een jongere kan er ook voor kiezen te werken en zo te ontdekken wat wel of niet bij hem past. Het is belangrijk dat u goede afspraken maakt over zo’n tussenjaar. Een tussenjaar moet wel gericht zijn op ‘toekomstdenken.’
Meer weten over hulp geven aan uw kind bij studiekeuze?
Wij geven regelmatig weblezingen over studiekeuze en studeren. Die kunt u volgen op uw eigen PC. Er zijn geen verplichtingen aan verbonden. U moet zich wel opgeven. Dat kan via onderstaand invulformulier of door een mailtje te sturen naar hermien.miltenburg@wur.nl
- 30 mei, over studiekeuzecheck. Wat is het en waar moet een student zich op voorbereiden?
- 20 juni, over kamers zoeken. Waar moet u als ouder op letten? Wat is ‘hospiteren?’
- 23 augustus, beginnen aan de studie. Hoe kunt u uw zoon of dochter ondersteunen?
Nieuws over studiekeuze en studeren volgen? Vul uw e-mail adres in (rechtsonder) en u ontvangt telkens de nieuwste blogartikelen.