8 maart, de internationale vrouwendag. Iets om te vieren, ook in de wereld van studiekeuze en studeren. Zelf je toekomst kiezen en vormgeven is haast vanzelfsprekend in Nederland anno nu. Je kunt jezelf zijn en worden wie je wilt. Natuurlijk zijn er ook nu nog beperkingen, maar dat is niets in vergelijking met zeg pakweg 50 jaar geleden. Toen waren de mogelijkheden van jongeren lang niet zo groot. Zeker niet voor de meisjes en vrouwen. De meesten van hen gingen immers toch trouwen en voor een gezin zorgen… En ook voor jongens uit de minder welvarende gezinnen lag de toekomst in grote lijnen vast. Hulde aan de moeders die hebben geknokt voor een vrije toekomst voor hun kinderen. Een toekomst met kansen voor iedereen die daarvoor wil werken. Er is nu vrije studiekeuze… de moeders krijgen complimenten (ook van mij). Maar ook nu nog zijn het vaak de moeders die een rol spelen bij studiekeuze. Je hoeft niet meer te knokken voor het recht op studeren, maar wel om de goede studie te vinden. Studiekeuze… de moeders krijgen complimenten (ook van de studiekiezer)
Moeder en zoon praten op een open dag met een student
Wat is er veel veranderd
Hoe anders was de positie van meisjes en vrouwen in mijn jeugd. Een enkel meisje kon wel studeren, maar van mijn lagereschoolklas, ik zat natuurlijk op een meisjesschool, gingen de meesten naar de huishoudschool. En daarna trouwen. Nu kunnen jonge vrouwen (en mannen) kiezen uit een wereld van studies en beroepen. Zoveel zelfs dat, meisjes én jongens, uit de veelheid maar moeilijk een keuze kunnen maken. En wie helpt ze het beste? Ja, de vrouwen, de moeders. Met de vaders ongetwijfeld op een goede tweede plaats. En wat zeggen de jongeren over hun studiekeuze… de moeders krijgen complimenten (en vaders ook, hoor). Met de internationale vrouwendag in het verschiet… Studiekeuze… de moeders krijgen complimenten (en de vaders ook).
1972: Mijn eigen ouders een rol geven bij studiekeuze? Dat nooit!
Toen ik studeerde waren mijn ouders denk ik zowat de laatsten die ik uitnodigde op mijn instituut. Niet dat de relatie slecht was… maar je deed dat gewoon niet. We hadden net de zestiger jaren achter de rug. Jongeren, ik ook, waren massaal op zoek naar nieuwe waarden. Je noemde dat toen ‘de generatiekloof’. Na het eindexamen was je blij zo snel mogelijk aan je toekomst te beginnen. Ik kon en mocht gaan studeren. Ik kon niet wachten tot ik op kamers kon. Mijn ouders zijn maar één keer op mijn instituut geweest, dat was bij mijn afstuderen. Ze kwamen toen een wasmachine brengen. Omdat ik geslaagd was.
2018: De helft van de jongvolwassenen noemt hun ouders hun beste adviseur
Hoe anders is de situatie nu. De helft van de scholieren noemt hun ouders hun beste studiekeuzeadviseur. Studenten die na hun bacheloropleiding een masterstudie gaan doen, noemen opnieuw hun ouders een belangrijke adviseur bij masterkeuze. Op een Open Dag op een hbo of universiteit vragen de meeste aanstaande studenten aan hun ouders of ze meegaan. (5 tips voor ouders die een open dag bezoeken). Zelfs op een master Open Dag, vragen heel wat studenten, die dan toch al 20-23 jaar zijn, hun ouders mee te gaan. Vrijwel alle eerstejaars nodigen hun ouders uit op de welkomsdag voor ouders op de universiteit.
Steeds meer studenten blijven nog 1 of 2 jaar bij hun ouders wonen, om langzaam te wennen aan het studeren en het leven als student. Ook bespaar je zo kamerhuur, belangrijk sinds de invoering van het leenstelsel…
Hoe ondersteunen ouders de studiekiezer?
Ik vraag vaak aan studenten hoe ze terugkijken op hun studiekeuzeproces. Ik vraag dan ook naar de rol van hun ouders. Het meest gehoorde antwoord: ‘mijn ouders bemoeiden zich niet met de uiteindelijke keuze. Ik mocht alles doen wat ik wou. Maar ze vroegen me wel van alles en nog wat voordat ik tot een keuze kwam.‘
De studiekiezers zijn hier heel tevreden over. Het LAKS, de scholierenorganisatie, die geregeld aandacht vraagt voor studiekeuze, heeft de rol van ouders onderzocht. In het LAKS rapport over studiekeuze, geven scholieren hun ouders bijna een 8. Bijna de helft van de scholieren vindt hun ouders hun beste studiekeuzeadviseur.
De studenten die ik spreek zijn vooral tevreden over de gesprekken over het studiekeuzeproces. En wat me echt opvalt is dat deze gesprekken meestal tussen moeders en kinderen worden gehouden. Studiekeuze… de moeders krijgen complimenten (ook van mij!)
Wat zeggen studenten over hun moeder?
Ik heb er niet echt onderzoek naar gedaan. Maar ik spreek veel studenten. Ik hoor opvallend vaak dat vaders en moeders een soort taakverdeling hebben gemaakt. Meestal gaan ze wel samen naar een ouderavond over studiekeuze. Ook gaan ze beiden naar een Open Dag. De moeders bereiden die Open Dag vaak heel degelijk voor met hun kind. ‘Waar ga je naar kijken?‘ ‘Wat ga je vragen?’… en ook achteraf; ‘Wat vond je van de presentatie?’ ‘Wat vond je van de sfeer?’ Ik hoor van studenten ook dat hun moeder ze een spiegel voorhoudt: ‘Toen je dat verhaal hoorde zat je helemaal te stralen…’ Goed hoor, zo’n houding. Studiekiezers zijn hier hier blij mee. Studiekeuze… de moeders krijgen complimenten (ook van mij!).
Wat zeggen studenten over hun vader
Het is natuurlijk niet zo zwart – wit als ik het nu zeg. Maar ik hoor toch wel tamelijk vaak dat vaders een andere rol aannemen. Ook vaders hebben een belangrijke inbreng. Heel vaak zijn zij de chauffeur naar de hogeschool of universiteit. Onderschat dit niet. Zo’n Open Dag is vaak heel massaal.. hoe moet je je weg vinden? Waar zijn al die gebouwen… Als je je daar als studiekiezer niet druk over hoeft te maken is dat een hele opluchting. Ik hoor dat opvallend vaak…
Waar studiekiezers niet zo op zitten te wachten, maar wat natuurlijk toch heel belangrijk is… vaders vragen vaak door over studiekosten. en studiefinanciering. Ook vragen vaders vaak naar werkgelegenheid. Vaders vergelijken opleidingen en opleidingsinstituten. Studiekiezers maken zich daar meestal niet zo druk over. Maar vaders… u zorgt voor belangrijke informatie voor uw zoon of dochter. Studiekeuze… de moeders krijgen complimenten (ook van mij!) en de vaders zeker ook.
Niet overhaasten
Doen alle ouders het altijd goed? Nou nee, natuurlijk niet. Het gaat om de toekomst van je kind, het kostbaarste dat je ‘hebt’. Uit bezorgdheid heb je soms net niet de goede toon, druk je soms net wat te lang door.
Als studiekiezers moeite hebben interesse op te brengen voor hun studiekeuze… dan worden ouders soms echt wel een beetje ‘pusherig’. Dat helpt helemaal niks, dat weet je als ouders natuurlijk ook wel, maar toch blijf je als ouders soms teveel doorzeuren over studiekeuze, al is je kind er nog niet aan toe. Ik heb dat zelf ook gedaan toen mijn kinderen studiekiezer waren. Het brengt de studiekeuze echt niet dichterbij als je teveel dwang uitoefent.
Niet je eigen idee er door drukken
Als ouder moet je oppassen niet teveel je eigen ideeën erdoor te drukken. Ook dat heb ik zelf gedaan, inderdertijd toen mijn kinderen studiekiezer waren, en ook dat helpt niks.
Ik doe een greep uit wat ik vaak hoor:
- ‘Kies voor het hoogst haalbare, dat is goed voor je toekomst…’ (O ja?, is dat echt zo? Kun je dit niveau aan en maakt het je gelukkig?).
- ‘Kies voor ICT, dan ben je zeker van een baan’ (O ja? 50 jaar een baan in een sector waar je eigenlijk niets voor voelt?)
- ‘Kies voor universiteit x, dat is de beste universiteit van Nederland?‘ (O ja? Is dit ook de beste universiteit voor je kind?)
- ‘Doe iets met dieren past echt bij je, dat zeg je je hele leven al’ En zo kan ik nog wel even doorgaan…
Tip: Ouders… luister naar je kind. Studiekiezer:… Luister niet altijd naar je ouders.
Ik laat mijn kind helemaal vrij
Ook dit hoor ik ouders vaker vol trots zeggen… Maar wil de studiekiezer écht helemaal vrijgelaten worden? Ik hoor studenten vaak zeggen dat ze in hun puberteit vaak stuurs reageerden op hun ouders, maar achteraf toch heel blij waren als ouders ze begeleidden.
‘Je kind vrij laten’ is op zich een nobel streven. Maar jongeren vragen ook om coaching, al laten ze dat niet altijd duidelijk zien. Bemoei je als ouder niet met de inhoud van de keuze, laat de jongere die zelf maken, maar wijzen op het belang van een goed studiekeuzeproces en daarin een rol nemen wordt gewaardeerd. In elk geval later, achteraf, als ze student zijn. Ik hoor dat écht!!! U bent belangrijk.
Ook moeders met een andere culturele achtergrond
Het valt me op dat juist moeders met een niet-Nederlandse culturele achtergrond, heel aandachtig luisteren naar de info die ze krijgen op een ouderavond. Juist deze moeders doen extra hun best om te begrijpen wat studenten, de decaan en ik als oudervoorlichter zeggen over het studiekeuzeproces. Een extra compliment aan deze moeders op internationale vrouwendag.
Studiekeuze… de moeders krijgen complimenten (en vaders ook)
Ik hoor heel vaak en duidelijk om me heen dat studenten vooral heel blij zijn met de steun van hun ouders. Vooral ouders die zich concentreren op het begeleiden van het proces krijgen een pluim.
Jongeren willen zelf een uiteindelijke beslssing nemen, en dat is ook terecht. Het is hún leven, hún toekomst, zíj moeten het doen.
Mooi dat zoveel ouders dit goed aanvoelen, en zich echt opstellen als een studiekeuzecoach.
Kiezen moet je leren
Het is ook een slimme houding. Jongeren moeten leren hoe je goede keuzes maakt. Daar hebben ze hulp bij nodig. leren kiezen blijft een leven lang belangrijk. Straks tijdens de studie om de beste specialisatie te kiezen, welke master ga je eventueel doen? Hoe geef je vorm aan je loopbaan… Fijn als je ouders je leren hoe je moet kiezen.
Studiekeuze… moeders krijgen complimenten (en vaders ook). 8 maart, internationale vrouwendag… door deze houding van moeders en vaders kunnen meisjes en jongens werken aan een succesvolle en gelukkige toekomst.
