Hoe komt Ayoub aan een boerderij?

De 22-jarige Ayoub Louihrani kreeg in 2020 bekendheid als de eerste en enige Nederlandse boer van Marokkaanse afkomst. Tijdens de eerste lockdown begon hij uit verveling te vloggen over zijn werkzaamheden op de boerderij van Jan Wiedemeijer in Broekermeer, ten noorden van Amsterdam. En toen ging het snel, hij werd geïnterviewd door NH Nieuws en vervolgens mocht hij aanschuiven bij Jinek.

De grootste wens van Ayoub is een eigen boerderij in Nederland maar als dat niet lukt een eigen bedrijf in Marokko. Het zou jammer zijn om deze sympathieke Amsterdammer van Marokkaanse afkomst te zien verdwijnen naar het buitenland, dus hoe komt Ayoub aan een boerderij in Nederland?

Nieuwkomers

Dat is nog niet zo makkelijk. Niet alleen voor Ayoub maar voor veel nieuwkomers in de landbouw. Als je wieg niet al in een boerderij heeft gestaan, is het heel moeilijk om boer te worden. Om erachter te komen waar nieuwe intreders als Ayoub tegenaan lopen, werkt Wageningen University & Research met een aantal Europese partners samen in het project Newbie. Voor dit project zijn een flink aantal nieuwkomers geïnterviewd in negen Europese landen. Als grootste knelpunten worden genoemd toegang tot geld (financiering) en toegang tot land.

Geld lenen bij de bank voor de aankoop van een boerderij is niet makkelijk als je geen onderpand hebt of zelf geen (groot) bedrag inlegt. Gelukkig zijn er ook andere mogelijkheden, zogenaamde niet-bancaire financieringsvormen. Denk aan crowdfunding, een bedrijfsgebonden grondfonds, obligaties, ketenfinanciering maar ook het aantrekken van geld van vermogende particulieren.

Grondfonds

Irene van der Marel en Jan Dirk en Peter van de Voort kozen voor een bedrijfsgebonden grondfonds. Foto: Dick Boschloo.

Irene van der Marel en Jan Dirk en Peter van de Voort hebben gekozen voor een bedrijfsgebonden grondfonds. De veehouders van boerderij de Groote Voort in Lunteren zijn de drijvende krachten achter de Remeker Landcoöperatie. Deze coöperatie kocht 4,6 hectare grond die Irene, Jan Dirk en Peter van de Voort pachten van de coöperatie. De grond ligt aanliggend aan de gronden die in eigendom zijn van boerderij de Groote Voort. Met de landcoöperatie kunnen ze de kringlopen op het bedrijf verder sluiten. De Remeker Landcoöperatie geeft certificaten van 25 duizend euro uit aan inleggers, met die inleg wordt grond gekocht. Irene, Jan Dirk en zoon Peter trekken investeerders aan door de boerderij te laten zien, bijvoorbeeld met excursies. Voor wie is deze vorm geschikt? Irene: “Je moet een bedrijf hebben met een verhaal. En je moet betrouwbaar zijn. Een inlegger vertrouwt de coöperatie niet zomaar 25 duizend euro toe.” Jan Dirk vult aan: “Gelukkig is grond vrij waardevast en loopt de coöperatie daardoor nagenoeg geen risico.”

Jonge Boeren Erfpacht

Ook aan land komen is in Nederland niet makkelijk, de grondprijzen zijn heel hoog. Maar je hoeft niet altijd grond te kopen voor een boerderij. Je kunt ook grond pachten, er zijn stichtingen en coöperaties die agrarische grond ter beschikking stellen, je kunt gaan samenwerken met een al bestaand bedrijf of je kunt grond om niet krijgen van particulieren die zelf de grond niet nodig hebben.

Veehouder Rick Berends melkt in het Gelderse Warnsveld ruim 150 koeien. Bij de bedrijfsovername van zijn ouders en een grondaankoop maakte Rick gebruik van Jonge Boeren Erfpacht van ASR. Erfpachtfinanciering is een vorm van grond financieren zonder eigendom bij de boer. In 2010 bouwde de familie Berends een nieuwe, open ligboxenstal volgens de Maatlat Duurzame Veehouderij. Met die investering en de groei en overname van het bedrijf zijn ze flink gefinancierd. Nu de bedrijfsovername wordt afgerond en om een laatste stuk grond te financieren, klopte Rick aan bij ASR voor de Jonge Boeren Erfpacht. “Dat is nieuw. Je komt in aanmerking als je maximaal 40 jaar oud bent, ik was 39 toen ik het aanvroeg”, lacht Rick. “Je betaalt 10% aan plus de jaarlijkse canon. En dan krijg je een langlopend erfpachtcontract van 30 jaar.” De insteek, of aanbetaling zoals Rick het noemt, is bij Jonge Boeren Erfpacht 10% in plaats van de gebruikelijke 30% voor een erfpachtfinanciering. De canon of jaarlijkse ‘huur’ is dan wat hoger.

Bij de bedrijfsovername van zijn ouders en een grondaankoop maakte Rick gebruik van Jonge Boeren Erfpacht van ASR. Foto: Dick Boschloo.

Share farming

Ook in het buitenland zijn goede voorbeelden, zoals in Wales: share farming oftewel samen boeren. Op Coed Coch Farm vormen drie bedrijven een joint venture: het bedrijf van Harry Fetherstonhaugh, een landgoedeigenaar; de kennis en ervaring van Rhys Williams, een schapenhouder en de arbeid van Emyr Jones, de schaapsherder. Harry brengt het land in, Rhys levert kennis en het kapitaal voor de schapen en regelt de afzet en Emyr brengt zijn praktische arbeid in. Emyr is de enige die een salaris krijgt. De meer-opbrengst na kosten en Emyr’s salaris wordt verdeeld volgens de formule 50% voor Harry, 45% Rhys en 5% Emyr. Het is de bedoeling dat in de loop der jaren de verhouding 50:25:25 wordt.

Rhys Williams levert kennis en het kapitaal voor de schapen en regelt de afzet. Foto: Dick Boschloo.

Omdat ze alle drie hun eigen bedrijf hebben en er niet of nauwelijks gemeenschappelijke bezittingen zijn, is deze joint venture relatief makkelijk te starten of – indien nodig – weer te ontbinden. Ook nieuwe partners kunnen erin. De Welsh Land Matching Service hielp de mannen met het ontwerp van het nieuwe bedrijf en het opstellen van de contracten. Emyr, een jonge starter die schapenhouder wilde worden maar geen schapen en geen land had, kan nu als nieuwe intreder in de landbouw werken en gaandeweg een groter aandeel in het bedrijf verwerven. Rhys heeft de kans een bedrijf met voldoende omvang over te dragen aan zijn kinderen, misschien in samenwerking met Emyr of zijn opvolger. Dat was Rhys niet gelukt met het kleine schapenbedrijf van zijn ouders. En Harry is van eigenaar van een verliesgevend schapenbedrijf op zijn landgoed 50% deelnemer geworden in een winstgevend schapenbedrijf.

En zo zijn er verschillende mogelijkheden voor Ayoub om toch in Nederland te gaan boeren. Dat vraagt veel inventiviteit en je moet ook goed kunnen communiceren. Maar dat laatste lijkt voor de jonge vlogger geen probleem.

Meer voorbeelden zijn te vinden in de brochures Financiering voor duurzame landbouwbedrijven en Toegang tot land voor duurzame landbouwbedrijven.

Alle foto’s zijn gemaakt door Dick Boschloo.

Lees verder:

• Deel 2 van deze blog: toegang tot de markt