Meten is weten

Zwarte kreukelige sokken die naar oude mosselen smaken – in Papoea worden gedroogde zeekomkommers het ‘goud van de zee’ genoemd. De Papoeanen eten ze zelf niet, maar verkopen ze voor goed geld aan de Chinezen, die ze gebruiken als medicijn. Om deze geldmachine te beschermen, bestaat er in Papoea een speciaal systeem van ongeschreven regels.

Blogauteurs: Awaludinnoer Ahmad (marien bioloog en natuurfotograaf, werkt bij The Nature Conservancy) en Eva van den Broek (gedragseconoom en oprichter van Behavioural Insights Nederland)

Om te horen hoe dat werkt voeren we naar Folley, een dorpje in het zuiden van Raja Ampat. Ons schip werd verwelkomd door een kano die ons naar de kust bracht. Daar stonden zo’n zeventig mensen en kinderen op ons te wachten. Door een boog van palmbladeren werden we naar een tafel geleid met scheepsladingen vissoep, mais, zoete aardappels en cassave. Groepjes giechelende kinderen stonden naar ons te gluren.

Foto: Erik Meesters

De dorpsleiders vertelden dat ze vroeger een beheersysteem hadden om de oogst zeker te stellen. Voor zo’n Sasi stelde de gemeenschap gezamenlijk regels op, zoals “geen zeekomkomers oogsten tot april volgend jaar”. Alle aanwezigen waren verplicht zich daaraan te houden tot het oogstfeest. Soortgelijke regels bestonden voor kreeften, kokosnoten en andere oogst. Maar echt effectief waren ze niet: ze beschermden een verkeerd seizoen, de verkeerde plaats, en bovendien was er geen monitoring. Daardoor verwaterde de Sasi.

Perfecte testlocatie

In 2014 kwamen de religieuze leider, de dorpsleider en de stamhouders bijeen. Ze wilden meer geld voor het dorp verdienen. Toevallig waren ngo’s op zoek naar dorpen waar ze lokale ervaring met wetenschappelijke kennis konden combineren. Daarvoor was Folley de perfecte testlocatie. De ngo’s hielpen het juiste seizoen en plaats voor de Sasi vast te stellen en trainden mensen om het resultaat te monitoren. Nog datzelfde jaar werd de nieuwe Sasi geïmplementeerd. De hele vangst werd verzameld en gemeten.

Foto: Awaludinnour Ahmad

Dat eerste jaar was de lengte van de gemiddelde zeekomkommer toegenomen van 17 naar 20 centimeter. Waarom werkte het nu wel? Om te beginnen was de Sasi-denkwijze nog aanwezig en bleek makkelijk aan te passen aan wetenschappelijke inzichten. Bovendien stonden de lokale leiders erachter. Ten slotte zorgde de monitoring ervoor dat de dorpsbewoners feedback kregen op hun gedrag en een beloning voor hun geduld. Bij de volgende dorpsmeeting besloten ze om de regels te laten doorlopen.

Reden voor een feestje

Sasi is een goedkoop en effectief systeem en kan op veel verschillende voedselproducten worden toegepast. En belangrijker: het is een prima reden voor een feestje. Bij het openen van de Sasi hielpen alle dorpsbewoners, zelfs de kinderen, om de oogst te verzamelen. De saamhorigheid maakte dat we dit dorp zo’n gastvrije en vrolijke plek vonden. Toen we wegvoeren, deden de kinderen op het strand een wave voor ons.

Leadfoto: Awaludinnoer Ahmad