‘Op de eerste plaats kijk je als student natuurlijk naar wát je gaat studeren’, zegt Daniëlle Vogels, studiekeuzevoorlichter van WUR. ‘Maar daarnaast moet je ook kijken naar welke studieroute het best bij je past… Hbo of wo… welke richting ?
Daniëlle Vogels
Hbo of wo… welke richting?
Daniëlle Vogels geeft studiekeuzevoorlichting op middelbare scholen en ook geeft ze deskundige webinars over het studiekeuzeproces en studeren. Ik vraag haar waarom ze de vraag ‘hbo of universiteit?’ zo belangrijk vindt. ‘Beide onderwijsvormen zijn belangrijk. En afgestudeerden van beide niveaus hebben we in Nederland, en in het buitenland, hard nodig. Er zijn veel overeenkomsten, maar er zijn ook duidelijk verschillen.’
Overeenkomsten en verschillen tussen hbo en universiteit
‘Er zijn veel overeenkomsten tussen hbo en universiteit. Beide onderwijsvormen hebben een bacheloropleiding. De bacheloropleiding op het hbo (4 jaar) omvat pittige theorie. Dat is ook zo op de universiteit. Ook een universitaire bacheloropleiding (3 jaar) is pittig. Er is één belangrijk verschil. Op de hbo bacheloropleiding word je opgeleid tot hoog-opgeleide professional. De theorie die je (kind) krijgt, is ook gericht op je toekomstige beroep. Op de universiteit word je in principe opgeleid tot wetenschapper of onderzoeker. Niet iedereen met een universitaire opleiding wordt dat ook daadwerkelijk. Maar het is wel een belangrijk uitgangspunt dat je leert hoe je wetenschappelijk onderzoek doet. Werken kun je in principe nog niet na de wo bachelor. Je moet dan nog een master (meestal 1 of 2 jaar) doen, om een volledige universitaire opleiding af te ronden. Op de site van Radboud zie je de globale verschillen.’
Niet alleen naar de globale verschillen kijken
‘Ik vind het echter belangrijk dat je niet alleen naar de globale kenmerken kijkt. En ook moet je niet afgaan op de beeldvorming of het ‘image’ van de instellingen. Studiekeuze is iets dat je met je hart doet, maar waar je ook je verstand bij moet gebruiken.
Ik vind het heel belangrijk dat je verder kijkt dan de globale kenmerken van het een of het ander. Krijg je echt meer begeleiding op het hbo? Is het echt zo duidelijk wat je kunt doen na een hbo opleiding? Is de universitaire opleiding werkelijk zo theoretisch? Ik vind het belangrijk om altijd goed te onderzoeken waar je precies gaat studeren. Er zijn best grote verschillen’
Hbo of wo… welke richting? Feiten en cijfers
‘Op studiekeuze123 en in de Keuzegids kun je veel opzoeken over alle hbo en wo opleidingen. Hoe zit het nu op deze instelling met de begeleiding? Hoeveel theorie krijg je bij deze opleiding? Ik adviseer te kijken naar feiten en cijfers. Maar ook naar open dagen te gaan en te meeloopdagen bezoeken.’
Hbo of wo… welke richting? De decaan helpt
‘Samen met onderwijsprofessionals uit het hbo gaan we vanuit Wageningen University & Research workshops voor schooldecanen geven. Schooldecanen zijn de eerste vraagbaak voor leerlingen. Het is dus echt belangrijk dat zij goed weten wat de verschillen en overeenkomsten zijn tussen hbo en wo en hun leerlingen goed kunnen begeleiden bij deze keuze. Dit project wordt betaald door de Rijksoverheid. Het is namelijk zo dat er veel uitval is in het hoger onderwijs. Veel studenten ontdekken, vooral in het eerste jaar, dat hun studiekeuze toch niet goed was. Dat willen wij, en ook de overheid voorkomen. Goede voorlichting aan decanen is dan het eerste begin. Wij doen dit samen met hogeschool Van Hall-Larenstein, Aeres Hogeschool en de Christelijke Hogeschool Ede. Overigens valt de uitval bij WUR erg mee, maar we doen dit natuurlijk niet alleen voor studenten met interesse in WUR opleidingen. De workshop is breed voor decanen waarvan de leerlingen naar het hoger onderwijs willen.’
Voor haast elke opleiding is er een ander niveau
‘In het begin zei ik dat het logisch is dat een leerling eerst kijkt naar de inhoud. Maar haast elke opleiding kun je op wo (universitair) niveau, op hbo niveau én op mbo niveau doen. Het is belangrijk dat je iets kiest dat bij je (je kind) past. Dus weet je wát je wilt studeren? Kijk dan in een volgende stap naar het niveau.’
Hbo of wo… welke richting? De keuze is niet ‘voor eeuwig’
‘Van het mbo kun je eventueel ook overstappen op het hbo. En vanuit het hbo kun je doorstromen naar de universiteit. Ouders vragen me vaak naar de mogelijkheden om met een hbo propedeuse over te stappen naar de universiteit. Hierover gaat een vergelijkbaar project van een hbo en een universiteit. Ook met subsidie van de Rijksoverheid. Het is namelijk zo dat veel van deze ‘overstappers’ het niet redden op de universiteit. In de workshop proberen deze instellingen duidelijk te maken hoe lastig het is om door testromen met een hbo propedeuse. Veel makkelijker is het om na een bachelor op het hbo door te stromen naar een universitaire master. Trouwens, ook dan worden er toelatingseisen gesteld.’
Hoe ‘hoger’ hoe beter?
Ik herken veel van het verhaal van Daniëlle. Als docent én als moeder. Hbo studenten vond ik, als docent, altijd heel goed in het vertalen van theorie naar praktijk. Universitaire studenten zijn vooral sterk in het uitdiepen van een vraagstuk, zo ondervond ik. En beide talenten zijn waardevol en nodig. Als docent kan ik niet zeggen wat ‘belangrijker’ is.
Ik moet eerlijk zeggen dat ik als ouder, vaak onbewust, toch soms wat anders reageerde. Achteraf denk ik dat ik toch trotser was als mijn kind naar een ‘hogere’ opleiding ging kijken in zijn studiekeuzeperiode. Onzin natuurlijk. En gelukkig hebben mijn kinderen hun eigen keuze gemaakt. Voor de studie én voor het niveau. Maar onbewust geef je als ouder toch wel signalen af van wat jij belangrijk vindt. Eerlijk gezegd denk ik dat je dat haast niet kunt voorkomen. Dus… herken je dit als ouder? Ben je ervan bewust wat je voelt. En praat hierover met je kind. Want pas dan kan hij of zij werkelijk zélf een keuze maken.
Kijk ook naar het webinar van 12 december 20.00 uur: ‘Op welk niveau studeren geeft de beste kansen’, waarin Daniëlle deskundig advies geeft en twee studenten hun ervaringen delen. Aanmelden