Welke begeleiding krijg je op hbo of universiteit?

Het is belangrijk opleidingen goed met elkaar te vergelijken. Vooral op het gebied van begeleiding van studenten zijn er verschillen. Welke begeleiding krijg je op hbo of universiteit? Lees hoe studieadviseur Evelien Meijs haar studenten begeleidt. Kijk ook naar het webinar op 14 december 2021 19.30-20.30

Welke begeleiding krijg je op hbo of universiteit?

Een student heeft op het hbo of de universiteit veel meer eigen verantwoordelijkheid dan op de middelbare school. Op de middelbare school was er nog altijd de mentor die alles een beetje in de gaten hield. En die zo nu en dan een gesprekje had met de scholier en de ouders. In het hoger onderwijs is dat anders. Een belangrijk verschil is dat de hogeschool en universiteit in principe alleen met de student communiceren, niet met ouders. Mentorgesprekken of ouderavonden zoals op de middelbare school zijn er niet meer. Ook wordt er geen ‘rapport’ meegegeven.
Toch zijn er op het hbo en de universiteit genoeg mensen die allerlei soorten ondersteuning kunnen bieden aan studenten. En het is belangrijk dat ouders ook weten welke ‘hulptroepen’ er zijn voor studenten. Want haast iedere student heeft ‘ergens in het traject’ wel een van deze professionals nodig.

Welke begeleiding krijg je op hbo of universiteit? De studieadviseur of studieloopbaanbegeleider

Een belangrijk aanspreekpunt is je studieadviseur of studieloopbaanbegeleider (SLB-er) Dit is echt een belangrijke professional in het hele traject van de student, van studiekeuze tot afstuderen. Je moet als student meestal zelf het initiatief in nemen om contact te houden met je studieadviseur. Het is normaal gesproken niet zo dat de ‘hulptroepen’ vanzelf naar je toe komen. De belangrijkste zaken die je met je studieadviseur of studieloopbaanbegeleider kunt bespreken zijn:

• De studiekeuze: Is dit de ideale studie voor mij? Past deze studie bij wie ik ben? Zijn er vergelijkbare studies?
• Je weg vinden: Als je start met de studie… Een goed contact met je studieadviseur is belangrijk voor een goede start.
• Als er tegenvallers zijn: Een studieadviseur kan je helpen en soms doorverwijzen als je te weinig studiepunten haalt of als je twijfelt aan je studiekeuze.
• Vakken kiezen: Binnen elke opleiding heb je vrije keuzevakken, meestal vanaf je tweede jaar. De studieadviseur kan je helpen bij het maken van een keuze die bij je past.
• Eventuele masterkeuze: Na een universitaire bacheloropleiding ga je meestal een universitaire masteropleiding volgen. Na een hbo bacheloropleiding kun je ook nog een masteropleiding volgen. De studieadviseur of studieloopbaanbegeleider kan daarbij helpen. Welke master past bij je en wat zijn de toelatingseisen?
• De studieadviseur of studieloopbaanbegeleider is er voor studie-gerelateerde problemen, zoals discipline, motivatie, faalangst, concentratieproblemen, studieplanning, enz. Als dat nodig is kan de studieadviseur je doorverwijzen naar andere ‘hulpverleners’.

Welke begeleiding krijg je op hbo of universiteit? De studentendecaan

De studentendecaan heeft een heel andere functie dan de decaan op school. De schooldecaan hielp vooral bij studiekeuze. (Lees meer over het werk van de studentendecaan). De studentendecaan is er onder andere voor:

• Studeren met een functiebeperking of belemmering
• Studievertraging door bijzondere omstandigheden
• Regelingen en voorzieningen (bijvoorbeeld bij topsport en onderwijsaanpassingen)
• Tijdelijk uitschrijven, stoppen of een andere studie
• Financiële zaken (o.a. studiefinanciering of in aanmerking komen voor het profileringsfonds als je studievertraging oploopt door bijzondere omstandigheden)
• Voor bemiddeling bij problemen, bij klachten of bezwaar- en beroepsprocedures.

Welke begeleiding krijg je op hbo of universiteit? De studentenpsycholoog

De studentenpsycholoog is er vooral voor persoonlijke problemen en als een student veel stress ervaart.  (Lees meer over het werk van de studentenpsycholoog). Voor nogal wat studenten is contact zoeken met een studentenpsycholoog een grote stap en voelt het als falen. Helemaal niet nodig. Het is juist krachtig als je hulp zoekt als je dat nodig hebt.
Er zijn nog meer ‘hulpverleners’ maar dit zijn de belangrijkste. Ik adviseer ouders goed op te zoeken welke professionals kunnen helpen. Dan kunt u als ouders gericht advies geven, mocht dat nodig zijn. En een student kan opzoeken waar hij of zij zijn moet.

Welke begeleiding krijg je op hbo of universiteit? Lees de studiebijsluiter

Er zijn grote verschillen in de begeleiding die hogescholen en universiteiten bieden. Ik vind het belangrijk dat studiekiezers en ouders ook naar dit aspect kijken. Hoe worden studenten begeleid? De feiten en cijfers over dit onderwerp en andere kwaliteitsaspecten kun je makkelijk opzoeken. In de studiebijsluiter vind je de beoordeling van elke studie. Hoe tevreden zijn de huidige studenten over de begeleiding die ze krijgen?
Er wordt nog wel eens gezegd dat er op het hbo meer begeleiding is dan op de universiteit. Dat is niet altijd het geval. Soms is op bij kleinschalige universitaire opleidingen juist meer en betere begeleiding dan bij grote hbo opleidingen. Goed nakijken dus en studies vergelijken.

In gesprek met studieadviseur Evelien Meijs

‘Een studieadviseur is het eerste aanspreekpunt voor studenten , zo zegt Evelien Meijs, die studieadviseur is van Internationale Ontwikkelingsstudies. ‘Vanaf het begin van de studiekeuze tot afstuderen kunnen wij studenten verder helpen’.

Eerste contact

‘Het eerste contact met onze studenten is vaak al wanneer ze nog studiekiezer zijn. Ze komen op een open dag of meeloopdag. Het maken van een studiekeuze is niet altijd makkelijk. Voor sommigen voelt het als een grote beslissing waar ze de rest van hun leven ‘aan vast zitten’. In de praktijk ligt dat genuanceerder. Studenten kunnen, als ze zich eenmaal hebben aangemeld bij een bachelor, nog verschillende kanten op. Er zijn veel mogelijkheden voor het invullen van hun vrije keuzeruimte en opnieuw bij de keuze voor een master, als ze die willen volgen. Het belangrijkste vind ik dat ze enthousiasme voelen bij de studie van hun interessegebied. Blijkt die toch niet de juiste, dan denk ik graag met ze mee over een nieuwe studiekeuze. Na zo’n ‘verkeerd’ gekozen studie volgt vaak een betere keuze waar een student heel bewust voor gekozen heeft. Achteraf hoor ik vaak dat ze juist daar veel van geleerd hebben’.

Kennismaken tijdens de introductie

‘De nieuwe eerstejaars zien we bij ons op de universiteit voor het eerst weer op de studiedag tijdens de introductie. Dan hebben we als studieadviseurs ook een kennismaking met de groep. Op deze introductiedag stellen wij ons voor, we vertellen iets over onszelf en over onze rol als studieadviseur. Vorig jaar gebruikte ik daarvoor een oude vakantiefoto, nog even in de vakantiesfeer. Niet om over mijn vakantie te praten, maar als voorbeeld voor hun studieloopbaan. Als een weg met keuzes en verschillende routes die ze kunnen bewandelen’.

Studieloopbaan als reis

Wat heeft deze foto met studenten en met mij te maken? Je kunt de studieloopbaan als een soort reis zien. Met die bergtop als afstudeermoment. Eerstejaars studenten staan aan het begin: elkaar leren kennen, de weg vinden, wennen aan de nieuwe omgeving. Ze zullen vrienden maken. Ze gaan zichzelf studie-inhoudelijk en ook als persoon verder ontwikkelen en gaandeweg steeds meer ontdekken welke richting bij hen past. Onderweg gaat het soms voorspoedig en met veel energie. Maar soms zal het voelen als  bergop, gaat het moeizamer of lopen ze mogelijk wat vertraging op’.

Studieadviseur als gids

‘De studenten leggen zelf de weg af maar ze kunnen mij zien als een soort gids. De studieadviseur of studieloopbaanbegeleider is degene die kan adviseren en keuzeroutes aangeeft. Natuurlijk, je moet zelf de weg lopen maar als studieadviseurs ondersteunen we de student daarbij. We kunnen meedenken, adviseren, helpen met ‘plannen’ en het maken van keuzes. Ook als een student studievertraging oploopt of er persoonlijke omstandigheden spelen, zijn wij er om te luisteren en mee te denken.
Sommige studenten zal ik vaker zien dan anderen. De een heeft af en toe even overleg nodig, een ander wat meer. Het is onze taak hen te ondersteunen op deze weg, zodat ze uiteindelijk – zelfstandig – die bergtop bereiken’.

Rol van de ouders

Ik vraag Evelien hoe zij de rol van de ouders ziet in dit proces. ‘Ouders zijn belangrijke adviseurs voor studenten. Toch willen en moeten wij de privacy van studenten respecteren. In principe praten we niet met ouders, tenzij de student dit zelf wil. Dan kunnen we bijvoorbeeld een gesprek met ouders en student samen hebben. Het is goed als een ouder weet wat we als studieadviseurs kunnen betekenen voor studenten. Merkt een ouder dat de student niet lekker in zijn vel zit of studie-inhoudelijk ergens mee worstelt? Dan is het fijn als een ouder zijn kind stimuleert contact te zoeken met ons. Heel praktisch kunnen ouders de naam van de studieadviseur opzoeken. Dat maakt het makkelijker om bijvoorbeeld te zeggen: Heb je moeite met het plannen van je vakken? Vraag eens aan Evelien of ze je helpt. Want dat doen we namelijk graag’.

Moeten studenten zelf contact met je opnemen?

Ik vraag aan Evelien of studenten dan zelf contact op moeten nemen met hun studieloopbaanbegeleider of studieadviseur. ‘Ja, dat is wel de bedoeling’, zegt Evelien. ‘Op hbo en universiteit heeft de student de regie over zijn/haar opleiding. Als het nodig is en er iets speelt, is het belangrijk dat de student zelf op tijd aan de bel trekt. Ouders kunnen hier een rol in spelen, ze kunnen hun kind aanmoedigen om op tijd ondersteuning te vragen. Dat is niks om je voor te schamen, maar juist heel verstandig.

Eerste periode

In de eerste periode voeren we met alle eerstejaarsstudenten kennismakingsgesprekken in kleine groepjes. We hopen dat daardoor ook de drempel lager is om naar ons toe te komen als er iets aan de hand is. Zelf nemen we contact op als we bijvoorbeeld zien dat studieresultaten erg tegenvallen of wanneer we vermoeden dat er persoonlijke omstandigheden spelen. Ik nodig de student dan uit op gesprek, de student beslist zelf of hij/zij daar op ingaat’.

Extra ondersteuning

‘Bij onze universiteit (en bij de meeste instellingen) zijn er naast studieadviseurs ook studentendecanen en studentenpsychologen. Ik kan studenten naar hen doorverwijzen voor extra ondersteuning. Soms is het zinvol als een student een studievaardigheidstraining gaat volgen om zichzelf een betere manier van studeren aan te leren, soms heeft een student teveel last van stress, is er sprake van dyslexie of speelt er iets anders. Voor veel problemen is er ondersteuning en hulp beschikbaar. Het is uiteindelijk aan de student om daar wel of geen gebruik van te maken’.

Als het juist heel goed gaat

‘Er zijn ook studenten die heel soepel studeren en bij wie het allemaal te gemakkelijk gaat. Ook deze studenten kunnen bij ons terecht. Vaak zijn zij gebaat bij extra uitdaging. Ik informeer hen over wat zoal mogelijk is, bijvoorbeeld extra vakken of andere extra uitdaging. Ik denk mee over wat passend is. Dit kost niets extra. Voor hetzelfde collegegeld kun je je studie breder of zwaarder maken.
Ik deed zelf ook deze opleiding en heb ervaring in het werkveld, dat helpt in het concreet meedenken over welke aanvullingen interessant kunnen zijn bij de richting die een student voor ogen heeft’.

Master na je bachelor

‘Na een universitaire bacheloropleiding gaat een student in principe nog een masteropleiding volgen. Een universitaire bacheloropleiding bereidt je voor op een academische master. De master bereidt je voor op de beroepspraktijk. Pas dan is je universitaire studie compleet. Je kunt de aansluitende masteropleiding op dezelfde universiteit volgen of juist een heel andere op een andere universiteit. Dan zijn er wel toelatingseisen. Ook voor de keuze van de master plannen studenten vaak een afspraak bij mij in om te sparren. Want masterkeuze is opnieuw een echte studiekeuze.

 

Top van de berg

‘En zo bereikt de student tenslotte zelfstandig die ‘top van de berg’, het moment van afstuderen. Ik vind het een voorrecht om langs de zijlijn mee te mogen lopen en te zien hoe iemand zich in die jaren ontwikkelt. Er gebeurt veel in relatief korte tijd. Van soms nog wat jong en verlegen bij het begin van de studie zie ik studenten zich ontwikkelen en volwassen worden. Op studiegebied, als persoon en als aankomend professional. Ze leren zichzelf beter kennen en omgaan met tegenslagen. Ze ontdekken waar hun interesses liggen en waar juist niet. En dan volgt er tenslotte een mooi diploma. Het is mooi om dit proces te mogen volgen en begeleiden’.

Interessante sites:
https://www.mbotoegankelijk.nl/ over begeleiding op het mbo

https://www.hogeronderwijstoegankelijk.nl/ over begeleiding in het hoger onderwijs