Oceaanvervuiling; het afvoerputje van de Golfstroom

Na een prachtige tocht vanaf Jan Mayen via het pakijs komen we aan bij Spitsbergen. Sindsdien hebben we hier al twee keer een monitoring kunnen uitvoeren. Eerst bij Poolepynten, en later bij Sarstangen, beiden aan de oostkust van Prins Karls Forland. Dit langgerekte eiland aan de westkust van Spitsbergen is vernoemd naar de schotse held Bonnie Prince Charles, maar de Noren hebben er later Prins Karl van gemaakt. Samen met Eelco Leemans doen we er onderzoek naar oceaanvervuiling; lees er hier meer over!

In beide gevallen is het rustig weer, dus alle passagiers kunnen aan wal om wandelingen te maken naar de daar aanwezige walrussen. Wij kunnen aan de slag met de monitoring.

IJsberen

Met één van onze gidsen aan boord lopen we naar de plek waar we de monitoring van het strandafval uitvoeren. Zij hebben niet alleen interesse in de problematiek van marine litter, maar de belangrijkste reden dat zij met ons meegaan, is om ons te beschermen tegen ijsberen. In Spitsbergen zijn immers meer ijsberen dan inwoners, dus de kans om er één tegen te komen is groot. Uit voorzorg hebben de gidsen een geweer en een alarmpistool bij zich.

Tijdens onze eerste monitoring worden we opeens verrast door een luid gesnuif. Is het een ijsbeer? We kijken naar waar het geluid vandaan komt en zien plotseling uit het water twee grote logge beesten opduiken: walrussen! Ze volgen ons aandachtig terwijl we slechts op een paar meter afstand langslopen en het afval tellen.

Een gedeelte van de stranden waar we de monitoring doen, ligt nog een restje sneeuw en ijs, waardoor we die plekken niet kunnen onderzoeken. Desondanks treffen we veel afval aan, waaronder zelfs een stuurwiel, mogelijk afkomstig van een speedboot. Er zitten grote zeepokken op die er al heel lang op lijken te zitten. Dus wie weet heeft dit wiel lange tijd op zee gedobberd voordat het hier aanspoelde.

Afvoerputje oceaanvervuiling

De vondst van het stuurwiel laat zien dat een deel van het afval op deze Noordelijke stranden afkomstig is van verre oorden. De Golfstroom pikt op zijn reis naar het noorden al het drijvende afval op dat het op zijn weg tegenkomt. Aangekomen in het Arctische gebied blijft dit afval ronddrijven, waardoor er elk jaar steeds meer bij komt. De zee rondom Spitsbergen is daarmee het afvoerputje van de Golfstroom.

Op Spitsbergen treffen we op 100 meter strand maar liefst 660 stukjes plastic aan.

Er komt dus niet alleen jaarlijks meer afval bij, maar ook versnippert het al aanwezige plastic in steeds kleinere deeltjes. Hierdoor neemt het aantal afvalitems in deze wateren elk jaar veel meer toe dan alleen de aanvoer van nieuw afval uit andere wateren zou doen vermoeden. Het versnipperende plastic konden we ook goed zien bij Sarstangen. Daar treffen we op 100 meter strand maar liefst 660 stukjes plastic aan. Ter vergelijking: in Nederland is dat ruim 70, hier op Spitsbergen dus bijna tien keer zoveel.

Plastic vervuiling in Spitsbergen

Het plan voor de komende dagen is iets gewijzigd: door het in het noorden nog aanwezige zee-ijs kunnen we daar enkele geplande bestemmingen, waaronder de van tevoren bepaalde monitoringstranden, niet bezoeken. De expeditieleider heeft daarom besloten om te varen naar de Zuidwest kust van Spitsbergen, alwaar we de Hornsund en Bellsund zullen bezoeken. In het najaar houdt de Russische vissersvloot zich op in de Bellsund, wat veel afval op de stranden daar schijnt te veroorzaken. We zijn benieuwd wat we op die stranden zullen aantreffen en houden jullie op de hoogte van de ontwikkelingen.

De expeditie én de blog Arctic Marine Litter is een samenwerking tussen Wouter Jan Strietman en Eelco Leemans

Lees meer over de expeditie

• 1 De expeditie Arctic Marine Litter is van start!
• 2 Speuren naar afval in de Walrusbaai
• 3 Het afvoerputje van de Golfstroom
• 4 Waar komt het afval vandaan?