Loopbaangesprek met uw kind, op school en thuis

Op school krijgt uw kind LOB lessen: Loopbaanoriëntatie en Begeleiding. Loopbaangesprekken zijn daar een belangrijk onderdeel van. Meer weten? Lees dan de pdf van Expertisepunt LOB dat zich specialiseert in ondersteuning van onderwijsprofessionals op het gebied van LOB. Het loopbaangesprek met uw kind is daar een onderdeel van.

Jongeren van nu hebben oneindig veel keuzemogelijkheden. De toekomst lijkt een snoepwinkel. Maar hoe kies je wat het beste bij je past?

Ervaringen opdoen

Ervaringen opdoen is belangrijk voor jongeren. Op school, en zeker ook buiten school, doet uw kind ervaringen op. Denk dan bijvoorbeeld aan een dagje meelopen met een student op een hogeschool. De vragen die een leerling zichzelf kan stellen: ‘Is dit een interessante opleiding?’ ‘Pas ik op deze onderwijsinstelling?’ Op school wordt daarover gepraat. Vervolgens schrijft de leerling op wat hij of zij vond van deze ervaring.
Ervaringen opdoen is, volgens de schrijvers van de handreiking LOB, voor alle leerlingen belangrijk. De handreiking is bedoeld voor onderwijsprofessionals. Maar als ouder hebt u er misschien ook wel iets aan. Het is goed om te weten wat er op school gebeurt. En heeft uw kind een bepaalde ervaring die invloed heeft op de studiekeuze? Het kan geen kwaad daarover te praten.

Het loopbaangesprek met uw kind

Een loopbaangesprek op school is bedoeld om te reflecteren. Om na te denken en terug te kijken. Maar ook om een beetje vooruit te kijken. Op school wordt de leerling gestimuleerd telkens een klein stapje vooruit te zetten. Terug naar het voorbeeld:
De aanstaande student zegt bijvoorbeeld: Ik vond de inhoud van de studie die ik heb bezocht interessant. Maar ik vond de hogeschool erg massaal. Een vervolgstapje zou kunnen zijn eens naar een kleinere hbo te kijken. Zo krijgen jongeren stapje voor stapje een beter beeld van wat ze willen en wat bij ze past.

Ook thuis

Juist ook ervaringen buiten school kunnen belangrijk zijn voor de studiekeuze. Als ouder kunt en wilt u natuurlijk niet de rol van de decaan of mentor overnemen. Maar als ouder kunt u misschien wel iets leren van de gesprekstechniek van de decaan of mentor. Ga echter niet op de stoel van de mentor of decaan zitten. Hij is de professional en zal op een ‘zakelijker’ manier naar uw kind kijken. Ga ook niet op de stoel van de studiekiezer zelf zitten. De verantwoordelijkheid voor de studiekeuze moet u echt niet overnemen. Maar als ouder kunt u wel, liefdevol, uw kind helpen kleine stapjes te zetten. En misschien hebt u er iets aan als u weet hoe de docent op school dat doet.

Studente Doris Lokin met haar ouders bij haar afstuderen.

Vier stappen

Er zijn vier stappen:

1. Terugkijken naar een ervaring en vooral de momenten die indruk hebben gemaakt
2. Nadenken over deze ervaring. Wat heb je bijvoorbeeld ontdekt over je eigen kwaliteiten? Wat maakte dit interessant enz.
3. Wat is je vervolgstap op basis van je ontdekkingen?
4. Maak dat concreet. Doe het ook.

Terug naar het voorbeeld

Terug naar het voorbeeld van de meeloopdag bezoeken:

1. Wat heeft indruk op je gemaakt bij deze meeloopdag?
2. Paste de lesstof bij wat je al weet of wat je al kunt? Wat maakte deze meeloopdag interessant of juist helemaal niet…
3. Wat doe je met deze ervaring? Nog een meeloopdag bij deze studie doen of juist een andere? Wat maakt dat je hiervoor kiest?
4. Wanneer en waar doe je dat?

Voorbeelden van een loopbaangesprek met uw kind

Het doel van dit soort gesprekken is het studiekeuzeproces een beetje in kleine stapjes te verdelen. Op een grote vraag als : ‘wat wil je later worden’, kan een jongere soms geen antwoord geven. En krijgt u al een antwoord, dan is dat soms toch iets waar niet echt diep over is nagedacht. Praten over kleinere stappen gaat makkelijker. Een voorbeeld is praten over een meeloopdag. Een ander voorbeeld is een bepaalde les of workshop, een gesprek met een beroepsbeoefenaar, een ontmoeting met een student en ga zo maar door. Maar het kan ook een ervaring in de privé sfeer zijn. Een ervaring op vakantie, een gebeurtenis in het gezin, een interessante documentaire over een fascinerend onderwerp. Ook negatieve ervaringen kunnen onderwerp zijn van het gesprek. Meer over loopbaangesprek.

Ervaringen zoals een meeloopdag bezoeken of naar een Open Dag gaan helpen je te ontdekken of deze opleiding bij je past.

Tien regeltjes voor een loopbaangesprek met uw kind

Aan docenten worden de volgende tien regeltjes meegegeven:

1. Praat MET de jongere en niet TEGEN de jongere
2. Laat de jongere praten over een ervaring die hij niet zo lang geleden heeft gehad
3. Welke emotiewoorden gebruikt hij zoals ‘leuk’, ‘gezellig’, ‘eng’ etc.
4. Luister daarnaar maar stimuleer vooral over de ervaring zelf te praten
5. Wat gebeurde er precies? Wat maakte dat je de ervaring ‘gezellig’, ‘eng’ etc. vond
6. Heb je dit al eerder meegemaakt? Wat is de rode draad?
7. Wat is het ‘kernwoord’, het ‘hoofdbegrip’ als je kijkt naar deze rode draad. Wat zegt dit over de toekomst?
8. Luister ‘blanco’ , ga niet invullen of interpreteren
9. Vraag niet ‘waarom’ de jongere iets vindt. De jongere weet dat soms nog niet. Hij moet zelf langzaam achter de ‘waaroms’ komen
10. Ga niet het ‘kernwoord’ invullen. Laat dit aan de jongere zelf over

In de LOB lessen hebben we een ‘ezelsbruggetje’: NIVEA. Niet Invullen Voor Een Ander…

Overzicht houden en niet vergeten

Dingen opschrijven helpt om overzicht te houden. En om te voorkomen dat je iets vergeet. Ik ken wel ouders die hun kind ervaringen op laten schrijven in een ouderwets schriftje. Ik ken ook ouders die hun kind vragen een foto te maken van een belangrijke gebeurtenis zoals een Open Dag of een dagje meelopen met een beroepsbeoefenaar. Dat helpt om er later weer op terug te komen. En om je alles goed te herinneren.

Je rol als ouder

Van studenten hoor ik dat ze graag met hun ouders praten over hun studiekeuze en hun studie. Daarbij zijn er twee zaken die ik regelmatig hoor:

1. ‘Ik vind het belangrijk dat mijn ouders me vrijlaten in mijn keuze. Ze moeten me niet onder druk zetten of hun eigen mening opdringen.’
2. ‘Ik vind het vooral fijn als mijn ouders goed naar me luisteren en goede vragen stellen. Ze kennen me goed. Door hun vragen kom ik er achter wat ik werkelijk wil.’