Studeren met dyslexie en dyscalculie; zo kan het

Studeren met dyslexie en dyscalculie kan. Zita Willemse vertelt hoe zij dit doet en hoe zij via vmbo, mbo en hbo terecht kwam bij een master aan Wageningen University & Research. Goed om te weten welke hulp er mogelijk is.

Anders studeren met dyslexie en dyscalculie

Als je graag de diepte in wil en hongerig bent naar kennis, dan is dyscalculie en dyslexie ‘niet per se handig’, heeft Zita Willemse (28) ondervonden. ,,Ik ben een intellectuele meid, maar leer anders dan de meeste mensen, het kost me gewoon meer tijd. Lange teksten zijn lastig voor me, daarom kijk ik bijvoorbeeld vaak YouTube-filmpjes die ik geregeld stopzet en terugkijk.’’

Met dank aan die methode heeft Zita al diverse opleidingen afgerond. ,,Op de basisschool werd al in groep 3 de diagnose dyslexie en dyscalculie gesteld, daardoor heb ik groep 3 twee keer gedaan. Verder heb ik de basisschool zonder doublures afgerond. Op de Cito-eindtoets scoorde ik voor veel vakken havo-niveau, maar door mijn dyscalculie was mijn rekenniveau niet op orde en ging ik naar vmbo-t.’’

Studiekeuze: liever mensen helpen

Na het vmbo volgde ze een mbo-opleiding Mediamanagement: ,,Ik wilde productieassistent worden, maar ik merkte tijdens een stage al snel dat ik de mediawereld eigenlijk helemaal niet leuk vond; ik wilde liever mensen helpen. Toch heb ik die mbo-opleiding afgemaakt, ook omdat ik ontdekte dat ik biologie, met een focus op voeding en gezondheid, veel interessanter vond. Zo’n opleiding was er alleen op hbo-niveau.’’

Tussenjaar

Na het afronden van die hbo-opleiding ging Zita werken en reizen. Ze nam ook een tussenjaar, gevolgd door een parttime opleiding natuurgeneeskunde. Haar huidige keuze voor de universiteit – de master Nutrition & Health aan de WUR – is een logische vervolgstap. ,,Ik wil na mijn master natuurgeneeskundige worden met een focus op voeding. Ik wil mensen helpen, met veel aandacht voor medicinale kruiden en voor mentale gezondheid, en daarbij uitgaan van een holistische kijk.’’

Studeren met dyslexie en dyscalculie aan de universiteit

,,Bij de master die ik nu doe gaan we heel diep in op de stof. Logisch, want het is immers een universitaire opleiding, we worden ook opgeleid tot wetenschappelijk onderzoeker. Daar heb ik dan geen ambities voor omdat ik liever met mensen werk, maar ik vind het ook voor mijn algemene ontwikkeling fijn om veel kennis in huis te hebben.’’

De master doet Zita – gebaseerd op haar lange schoolervaring – ook op haar eigen manier. ,,Het is een tweejarige master, maar ik doe hem in drie jaar. Het is heel pittige stof. Als ik de master in twee jaar zou doen, zou het tempo te hoog liggen voor me.’’

Het is tekenend voor de manier waarop Zita in het leven staat: ze heeft aan den lijve ondervonden dat er meerdere wegen naar Rome leiden. ,,Ik studeer nu eenmaal niet – zoals sommige andere studenten wel – met twee vingers in de neus, ik weet wat wel en niet voor mij werkt. Ik wil heel graag die master halen. En als ik de master heb, vraagt niemand meer hoe lang ik erover heb gedaan.’’

Hulp vragen

Dat klinkt zelfbewust, maar dat was ze niet altijd. ,,Ik ben ook vastgelopen, heb een mentaal pittige tijd gehad, ben in een burn-out beland. Zonder de steun van mijn ouders en broer had ik niet gestaan waar ik nu sta. En in de tijd dat ik het moeilijk had, heeft een lifecoach – een lieve vriendin van mijn moeder – me weer op het juiste spoor geholpen. Dat heb ik ook geleerd: als je het moeilijk hebt, hoef je niet altijd alles zelf op te lossen, het is prima om hulp te vragen.’’

Ze voelt zich ook gesteund door de scholen die ze bezocht. ,,Omdat al vroeg duidelijk was dat ik dyslexie en dyscalculie had, kreeg ik bijvoorbeeld ook op de middelbare school meer tijd. Ik heb me altijd ‘gezien’ gevoeld, er was altijd aandacht voor de andere manier waarop ik leerde.’’

Veel open dagen

Haar lange schoolloopbaan heeft Zita sowieso veel geleerd. En hoewel ze misschien niet altijd de snelste of meest logische route nam, zou ze, als ze het opnieuw zou doen, geen andere weg bewandelen. ,,Daar heb ik veel over nagedacht, maar ik heb nergens spijt van. Ook bij de mbo-opleiding mediamanagement die niks voor mij bleek te zijn, heb ik vaardigheden ontwikkeld. Ik heb daar bijvoorbeeld Photoshop en InDesign geleerd, en ik zelf websites bouwen; daar heb ik nog steeds iets aan.’’

Misschien nog wel belangrijker: ze heeft zichzelf steeds beter leren kennen. ,,Ik heb voor mijn studiekeuze heel veel open dagen van mbo’s, hbo’s en universiteiten bezocht.’’ Lachend: ,,Daar heb ik vooral ontdekt wat ik niet wilde. Zo wilde ik ooit stewardess worden. Toen ik ontdekte wat het eigenlijk inhield, wist ik dat het niet bij me paste. Ik heb vooral ervaren dat je iets moet kiezen waar je echt energie van krijgt en dat niet voor iedereen hetzelfde pad zaligmakend is. Ik heb mijn vierjarige hbo-opleiding in vijf jaar afgerond en dat werkte voor mij prima.’’

Mentor voor nieuwe studenten

In Wageningen zet Zita zich graag in als mentor voor nieuwe WUR-studenten. ,,Dat vind ik hartstikke leuk om te doen. De studenten zijn nieuw in de stad. Die probeer je wegwijs te maken, op hun gemak te stellen en soms uit hun schulp te trekken.

Als ze ernaar vragen, wil ik mijn verhaal vertellen als inspiratiebron. Ik studeer nu op mijn manier en dat werkt voor mij. Misschien is dat wel het belangrijkste voor iedere nieuwe student: probeer uit te vinden wat voor jou werkt.’’ En ja, daar heb je, zeker als studeren zoals bij Zita niet vanzelf gaat, ook doorzettingsvermogen voor nodig. Zita: ,,Het klinkt misschien als een cliché, maar volgens mij geldt wel: ,,Als je iets echt wilt, kan het.’’

Bovenstaand interview met Zita is gemaakt door Leo van Marrewijk en verscheen eerder in het Algemeen Dagblad.

Voormalig oudervoorlichter Hermien Miltenburg schreef het volgende over beschikbare ondersteuning bij studeren.

Hulp voor studeren met dyslexie of andere ‘belemmering’

Heb jij of jouw kind extra ondersteuning nodig bij studeren? Dan is het goed om te weten welke ‘hulptroepen’ er zijn op hbo’s en universiteiten. Deze kun je niet inschakelen als ouder, maar je kunt je kind er wel op wijzen dat deze er zijn en aanmoedingen om hierbij aan te kloppen. Studenten vinden dit vaak spannend, merk ik. Maar deze professionals willen graag helpen.

Een belangrijk aanspreekpunt is de studieadviseur of studieloopbaanbegeleider (SLB-er). De belangrijkste zaken die je hiermee kunt bespreken zijn:

• Je weg vinden: Als je start met de studie… Een goed contact met je studieadviseur is belangrijk voor een goede start. En ook weer bij het kiezen van je vrije keuze vakken.
• Als er tegenvallers zijn: Een studieadviseur kan je helpen en soms doorverwijzen als je te weinig studiepunten haalt of als je twijfelt aan je studiekeuze.
• De studieadviseur of studieloopbaanbegeleider is er voor studie-gerelateerde problemen, zoals discipline, motivatie, faalangst, concentratieproblemen, studieplanning, enz. Als dat nodig is kan de studieadviseur je doorverwijzen naar andere ‘hulpverleners’.

De studentendecaan

De studentendecaan heeft een heel andere functie dan de decaan op school. De schooldecaan hielp vooral bij studiekeuze. De studentendecaan is er onder andere voor:

• Faciliteiten om te studeren met dyslexie of een andere belemmering
• Studievertraging door bijzondere omstandigheden
• Regelingen en voorzieningen (bijvoorbeeld bij topsport en benodigde onderwijsaanpassingen)
• Tijdelijk uitschrijven, stoppen of een andere studie
• Financiële zaken
• Voor bemiddeling bij problemen, bij klachten of bezwaar- en beroepsprocedures.

Kijk op de website hoger onderwijs toegankelijk voor alles wat er mogelijk is en waar je recht op hebt.

De studentenpsycholoog

De studentenpsycholoog kan helpen bij persoonlijke problemen. Voor nogal wat studenten is contact zoeken met een studentenpsycholoog een grote stap en voelt het als falen. Helemaal niet nodig. Het is juist krachtig als je hulp zoekt als je dat nodig hebt.

Studeren met dyslexie of andere ‘belemmering’? Studies vergelijken!

Er zijn grote verschillen in de begeleiding die hogescholen en universiteiten bieden. Kijk hiernaar ook bij studiekeuze.  De feiten en cijfers over dit onderwerp en andere kwaliteitsaspecten kun je makkelijk opzoeken. In de studiebijsluiter vind je de beoordeling van elke studie. Hoe tevreden zijn de huidige studenten over de begeleiding die ze krijgen?

Er wordt nog wel eens gezegd dat er op het hbo meer begeleiding is dan op de universiteit. Dat is niet altijd het geval. Soms is op bij kleinschalige universitaire opleidingen juist meer en betere begeleiding dan bij grote hbo opleidingen. Goed nakijken dus en studies vergelijken.

Expertisecentrum Inclusief Onderwijs maakte een handige flyer met tips voor (aankomende) mbo, hbo en universitair studenten die extra ondersteuning kunnen gebruiken.