Profielkeuze-voorlichting voor vwo-3 leerlingen
Door Hermien Miltenburg
De profielkeuze-voorlichting voor vwo-3 leerlingen is een van de eerste serieuze stappen die leerlingen maken in het proces van studiekeuze. Vaak denken ze bij de naderende profielkeuze voor het eerst over wat ze na havo of vwo willen gaan doen. Inhoudelijk is dat een belangrijke stap. Maar het is ook een belangrijke stap in het leerproces ‘leren keuzes maken’. Goede keuzes maken kun je zomaar. Dat moet je leren. En in onze maatschappij, met alle vrijheden, zijn er veel keuzes die je kunt maken. Leren hoe je een goede keuze maakt is een vaardigheid die je je hele leven nodig hebt.
Profielkeuze-voorlichting op school
Op school wordt er ruime aandacht gegeven aan de profielkeuze-voorlichting. Meestal is dat de taak van de decaan. De profielkeuze-voorlichting is meestal op havo-3 of vwo-3. Decaan Joop de Leur vertelt in onderstaand artikel (cursief) hoe hij de profielkeuze-voorlichting organiseert. Maar eerst wil ik graag meer vertellen over profielkeuze in het algemeen.
Ouders, school en leerling samen
De uiteindelijke verantwoordelijkheid voor profielkeuze en studiekeuze ligt natuurlijk bij de leerling zelf. Maar daar kan hij of zij goed hulp bij gebruiken. het is lastig te overzien wat er allemaal aan je keuze ‘vastzit’. Maar wat de leerling ook kiest: de keuze moet wel passen bij je capaciteiten en je passie. Daarbij is beroepskeuze nog ‘erg ver van het bed’ voor de meeste leerlingen op deze leeftijd. Dat is ook niet zo erg, met een profiel dat bij je past heb je nog heel veel mogelijkheden. Wel is het fijn als je weet welk interessegebied bij je past. Ga je voor ‘techniek’ of voor ‘gezondheid’ of ga je voor ‘onderwijs’? Een leerling kan meer leren over interessegebieden door eens te bladeren in de Keuzegids of op een keuzesite. Het is fijn als ouders meekijken en met hun kind hierover praten. Er zijn natuurlijk ook veel testen. De decaan kan hierin adviseren. En ook voor testen geldt: het gesprek over ‘keuzes maken’ is het belangrijkste
Niet opdringen
Ik vind het belangrijk dat ouders de profielkeuze niet ‘opdringen’ aan hun kind. De leerling moet echt zelf gemotiveerd zijn voor een bepaalde richting.
Veel ouders van mijn leerlingen hebben zelf een opleiding op de TU Delft gehad. Ze stimuleren hun kind wel heel vaak om ook een bèta profiel te kiezen, net als zij hebben gedaan. Maar dat is echt niet altijd wat het beste bij de leerling past… Decaan uit de decanenkring Den Haag.
Verkeerd profiel gekozen
Het gebeurt wel eens dat leerlingen, als ze wat verder zijn in het studiekeuzeproces, een heel andere kant op willen. Ze hebben ‘de studie van hun dromen’ gevonden, maar ontdekken dat ze het verkeerde profiel hebben. Jammer, maar niet onherstelbaar. Zo’n leerling moet eerst goed op school informeren wat de mogelijkheden zijn om nog een of meer aanvullende vakken te doen. Zijn er op school geen mogelijkheden, dan kun je nog je vwo of havo certificaten halen binnen het volwassenenonderwijs. Of je haalt een certificaat van bijvoorbeeld het Boswell Instituut. Leerlingen doen dit meestal nadat ze hun havo of vwo diploma hebben gehaald. Ze gebruiken daar een tussenjaar voor. Slim. Beter een jaar wachten met studeren en dan de ideale studie doen, dan een opleiding te volgen die eigenlijk niet helemaal bij je past.
Decaan aan het woord:
Nu geef ik graag decaan Joop de Leur het woord:
Profielkeuze-voorlichting voor vwo-3 leerlingen
De blikken verraden dat ze niet precies weten wat er staat te gebeuren. Een beetje bedremmeld staan ze te wachten tot ze het lokaal in mogen, maar in de ogen van de vwo-3 leerlingen van het Ichthus College in Veenendaal is echter ook iets te signaleren van een positieve spanning. Sinds een week weten ze dat ze tijdens een lesuur bezoek krijgen van een student van Tilburg University, die met hen dieper wil ingaan over het onderwerp profielkeuze.
Iets betekenen voor scholieren op het vwo
Tilburg University timmert aan de weg als het gaat om ook iets te betekenen voor vwo-3 leerlingen. En dat is een goede zaak! Ze zien het belang in dat een kennismaking van deze leerlingen met de universiteit een positief effect kan hebben op het studiekeuzeproces. Ze bieden 3 verschillende presentaties aan:
- Presentatie ‘Kennismaking met het vakgebied Cultuur en Maatschappij’
- Presentatie ‘Kennismaking met het vakgebied Economie en Maatschappij’
- Presentatie profielkeuze
Het Ichthus College wilde graag gebruik maken van deze activiteiten. Omdat de leerlingen zich nog in het beginstadium van hun profielkeuze bevinden, is allereerst gekozen voor de presentatie profielkeuze. Tilburg University geeft de volgende informatie over deze presentatie:
Met het kiezen van een profiel zetten leerlingen hun eerste stap in het studiekeuzeproces. Wij willen ze daar graag bij helpen. Daarom bieden we een presentatie aan over de rol die profielkeuze inneemt in het studiekeuzeproces.
Studenten geven de presentaties
Emiel en Laura zijn de twee studenten die in parallelsessies de presentaties geven. Enthousiast vertellen ze wie ze zijn en hoe hun keuzeproces is verlopen, inclusief de profielkeuze die ze destijds ook gemaakt hebben. Met vallen en opstaan keuzes maken en dat relativeert ook de druk die sommige leerlingen zouden kunnen ervaren. Ervaringen van nog jonge studenten zijn daarin helpend.
Wat weet ik van mezelf?
Daarna is het tijd om met de leerlingen de profielkeuze door te nemen. Voorafgaand aan de bijeenkomst heb ik als decaan aan Tilburg University informatie gegeven over wat de leerlingen van het Ichthus College al hebben gedaan in het kader van de profielkeuze. Daar spelen Emiel en Laura goed op in. Het gesprek komt goed op gang als er ook gewerkt wordt met een 2-tal opdrachten. De eerste opdracht heeft vooral te maken met: zicht krijgen/hebben op jezelf. Wat weet ik van mijzelf? Wat zijn mijn interesses? Waar ben ik goed? etc. En hoe zit dat met de leerling die naast mij zit?
Praktijkopdacht vanuit de vier profielen
De tweede opdracht is een casus, waarbij de opdracht is om dingen te bedenken wat de overheid zou kunnen doen om het rookgedrag van mensen te verminderen. En dan de oplossingen te koppelen aan de 4 profielen. Wat is een typische oplossing vanuit het Cultuur & Maatschappij profiel? Wat van een Natuur & Techniek profiel? In kleine groepjes wordt er gewerkt aan deze casus en centraal worden de oplossingen en ideeën uitgewisseld. En de koppeling wordt gelegd naar de profielkeuze en de eerste opdracht.
Voorbereiding op de komende studiekeuze
Tenslotte wordt daarna de focus gelegd op de voorbereiding van de komende studiekeuze, die in de bovenbouw van het vwo centraal staat. Emiel en Laura geven als studenten aan dat je bij het maken van keuzes (profiel- én studiekeuze) je richt op wat bij je past, waar je interesses liggen. Daar haal je je motivatie vandaan en dat vergroot je kans van slagen en niet te vergeten plezier in leren en studeren.
Stof tot nadenken
De presentatie wordt afgesloten. Voor de leerlingen en de aanwezige mentoren geeft het stof tot nadenken en gesprek. Opnieuw een stap op weg naar de profielkeuze en met elke stap een stukje wijzer….
Tilburg University wil graag aansluiten bij de wensen en verwachtingen van het VO als het gaat om de inhoud van de presentaties. Tijdens de voorbereidingen voor deze presentatie is het dan ook goed en verstandig hiervan gebruik te maken, want als school weet je waar de leerlingen staan en wat ze wel en niet weten. Tilburg wil graag weten met welk doel je deze activiteit wil inzetten en welke informatie en onderwerpen je als school aan bod wilt laten komen, zodat het ook goed aansluit.
Decaan Joop de Leur
Voor meer informatie over studiekeuze-voorlichting voor vwo-3 leerlingen verwijs ik graag naar de website:
Joop de Leur, Decaan havo/vwo, Ichthus College Veenendaal
Filmpjes over profielkeuze-voorlichting
De Hogeschool Utrecht heeft een serie filmpjes gemaakt om leerlingen uit de 3e klassen havo en vwo kennis te laten maken met de profielen. Per profiel is er een filmpje.