Studiekeuze en uitstelgedrag, hoe ga je daar als ouder mee om?
Door Hermien Miltenburg
De studiekeuze alsmaar uitstellen… ik zie soms jongvolwassenen die in deze valkuil trappen. Vooral jongens hebben de neiging het bezoeken van Open Dagen en meeloopdagen uit te stellen tot het laatste moment. Studiekeuze en uitstelgedrag… hoe ga je daarmee om als ouder?
Uitstelgedrag, hoe werkt het?
Continu uitstelgedrag kan zorgelijk zijn. Heel snel wordt uitstelgedrag een soort vicieuze cirkel waar een jongere moeilijk uitkomt. ‘Ik heb geen zin in mijn huiswerk… ik weet dat ik moet leren voor mijn proefwerk… maar waarschijnlijk snap ik het toch niet helemaal precies… ik zal wel weer een onvoldoende krijgen… maar ik moet leren… Geen zin. Ok, eerst even iets leuks, en daarna leren… even Facebook, even ‘gamen’.’ Het effect is dat de jongere een akelige gedachte ‘leren voor een proefwerk waar je toch een onvoldoende voor haalt’ vervangt door een kortstondige prettige ervaring.
Drie stappen
Er zijn drie stappen in uitstelgedrag
- Ik zie ergens tegenop
- Ik ontwijk mijn tegenzin door iets prettigs te doen. Dat geeft mij afleiding.
- Deze afleiding geeft mij een goed gevoel
Het venijn zit hem erin dat je dat vaker gaat doen. Je hersens programmeren onbewust: als ik iets uitstel krijg ik plezier. Iets uitstellen wordt zo een automatisme. Studiekeuze en uitstelgedrag gaan niet samen.
Uitstelgedrag… Pas op!
Herkent u bovenstaand patroon? Een akelig gevoel vervangen door kortstondig plezier. Als dat eens een keertje gebeurt is er niks aan de hand. Maar ziet u dit patroon vaker? Denk er eens serieus over na. Uitstelgedrag is misschien niet zo onschuldig…
Patroon doorbreken
Als iets vervelends ‘wegdrukken’ steeds vervangen wordt door een korte plezierige ervaring is dat een patroon geworden. Een patroon dat je ook weer om kunt buigen. Maar makkelijk is dat niet.
Nieuwe routines
Vaak helpt het als je ‘plant’ wanneer je die vervelende activiteit doet, die je toch echt moet doen. Het helpt als je je vast voorneemt dat rotklusje echt op dinsdag te doen, of als eerste activteit van de dag of meteen na de middagpauze… noem maar op. Kies een vast moment van de week of de dag om routinematig dat rotklusje gewoon automatisch te doen. Elk voornemen is goed, mits je het maar uitvoert.
Ik zit soms zo tegen mijn wiskunde aan te hikken. Soms kost dat ‘ertegenaan hikken’ me zelfs meer tijd dan maar gewoon mijn sommen maken. Jeroen
Studiekeuze en uitstelgedrag
Als u merkt dat uw zoon of dochter alsmaar studiekeuze activiteiten uitstelt. Kan het helpen samen een soort routine af te spreken. De LOB lessen (studiekeuze) van de decaan of mentor kunnen daarbij helpen. Weet u wat er in die lessen gebeurt?
Leerling, school en ouders… succesvolle driehoek
Studiekeuze en uitstelgedrag gaan niet samen. Studiekeuze kost veel tijd. Je moet regelmatig met studiekeuze bezig zijn. Natuurlijk is de leerling verantwoordelijk voor een goed studiekeuzeproces, maar school en ouders kunnen helpen het proces wat te structureren.
In kleine stapjes verdelen
Het helpt als de school het studiekeuzeproces in kleine stapjes aanbiedt. Nog effectiever is het als u die kleine stapjes ondersteunt. Wordt er op school een studiekeuzetestje gedaan? Praat er thuis over. Dat hoeven geen grote ingewikkelde gesprekken te zijn. Veel korte en relaxte gesprekken die uw kind aanzetten tot nadenken, werken vaak veel beter.
Betrokkenheid
Het helpt als u uw betrokkenheid bij uw kind laat zien. Maak de kleine stapjes in het studiekeuzeproces mee. Studiekeuze moet een soort routine worden waar u, de school en uw kind de laatste twee leerjaren van havo of vwo mee bezig zijn. Niet alles op een grote hoop, maar kleine overzichtelijke stapjes.
Ik weet echt niet wat ik worden moet
Een studiekeuzeproces aanpakken in kleine stapjes helpt. Uitstelgedrag en studiekeuze voor je uitschuiven wordt een akelige onoverzichtelijke berg als het alsmaar gaat over ‘en wat wil je later worden’. Dat is een té ‘grote’ vraag. In onderstaand schema staat een beetje hoe je die hele berg in kleine stappen kunt onderverdelen.
Afspraken maken
Spreek samen af wanneer er testjes gedaan worden, spreek af wanneer er een studiekeuzesite bekeken wordt, kijk samen eens naar een interessegebied in de Keuzegids, ga eens mee naar een paar verschillende Open Dagen, maar doe er dan niet meer dan één per maand. Ga zelf eens naar een ouderavond over studiekeuze. De decaan zal uitleggen welke stappen er belangrijk zijn in het studiekeuzeproces. U krijgt daar ook tips over wat u kunt doen als ouder.
Studiekeuze en uitstelgedrag ombuigen: Nieuw, vast patroon
Misschien kunt u bepaalde afspraken met uw kind in een schema zetten, of een vaste dag afspreken waarop u samen vijf minuutjes de stand van zaken van het studiekeuzeproces bespreekt.
Pas daarbij wel op dat u de verantwoordelijkheid niet overneemt van uw kind. En maak het ook niet ‘te zwaar’. Het doel moet zijn bepaalde patronen bij uw kind te doorbreken. U zou moeten proberen een nieuwe structuur aan te geven. Hoe de jongvolwassen aanstaande student die structuur verder invult, is zijn of haar verantwoordelijkheid. Uw taak is beperkt tot proberen studiekeuze en uitstelgedrag los te koppelen van elkaar.