Studiekeuzetest of gesprek? Wat is het belangrijkst?
Door Hermien Miltenburg
Studiekeuzetesten zijn er heel veel. Als je googelt kom je de een na de andere studiekeuzetest tegen. Ook op scholen wordt er vaak met een studiekeuzetest gewerkt. Wat is belangrijker? Een studiekeuzetest of een Open Dag bezoeken? Kun je tot een goede studiekeuze komen zonder studiekeuzegesprekken? Ouders vragen vaak naar studiekeuzetesten. Wat vinden de studenten van de studiekeuzetest die ze gemaakt hebben op school? 
Mijn decanen en docenten hielpen vooral met praktische vragen…
“Ik denk dat de decaan en leraren wel een beetje invloed hebben gehad op mijn studiekeuze. We moesten via dedecaan.net allemaal opdrachten vervullen. In het laatste schooljaar moesten we minstens een voldoende gehaald hebben voor deze opdrachten, anders mochten we geen examen doen. Dit waren opdrachten als ‘bezoek een open dag en maak hier een verslagje van’ en ‘verdiep je in de studiefinanciering’. Ik heb hier wel iets aangehad, maar ik denk dat ik ook zonder deze begeleiding van docenten hetzelfde had gedaan. Dat geldt niet voor iedereen, voor sommige klasgenoten was het echt wel een stok achter de deur. Verder hebben de decanen en docenten vooral geholpen met praktische vragen, waarom ik dit of dat interessant vond…” Arjan.
Met die studiekeuzetest ben ik er echt niet achter gekomen…
“We hebben met de decaan altijd gewerkt aan de loopbaanoriëntatie met behulp van studiekeuzetestjes. De bedoeling hiervan was om er achter te komen wat nou de goede studie voor je zou zijn. Met behulp van deze testjes ben ik er totaal niet achter gekomen wat de juiste studie was. Met mijn mentor heb ik wel veel goeie gesprekjes gehad over de studiekeuze. Hij kon mij goed begeleiden en hielp me ook redelijke voortgang in het proces te houden. Maar ook hij heeft niet veel invloed gehad op mijn uiteindelijke keuze. Ik ben op deze studie gekomen door een vriend van mij. Die deed deze studie namelijk al.” Loes.
Ik heb niet gekozen voor de studie die uit de studiekeuzetest kwam.
“Op mijn middelbare school begonnen we al enkele jaren van tevoren met studiekeuzetests. De school was geabonneerd op het programma Qompas, waarmee we veel hebben gewerkt. De rector en afdelingsleider hebben regelmatig tijd voor ons ingepland waarin we hiermee konden werken. Ook werd ons verschillende keren gevraagd in te vullen wat onze plannen zijn, welke studies we op het oog hebben. Ik ben verder nooit met ze op gesprek geweest, ik had niet het idee dat dit veel bij zou dragen, aangezien zij mij persoonlijk niet goed kennen. Ik heb uiteindelijk ook niet voor een studie gekozen die voor kwam in het rijtje van mijn uitslagen van het studiekeuzeprogramma.” Hendrik-Jan 
Een goede studiekeuze kan niet zonder studiekeuzegesprekken
Op veel scholen kun je een studiekeuzetest doen en ook hebben veel scholen de programma’s die de studenten in hun interviews noemen. Een studiekeuzetest is vaak een onderdeel van de LOB (studieloopbaanoriëntatie) lessen. De meeste decanen, docenten en ouders adviseren leerlingen om het niet alleen bij een studiekeuzetest te houden. Uit onderzoek blijkt dat gesprekken, bijvoorbeeld tijdens het bezoeken van meeloopdagen en Open Dagen, een belangrijke basis zijn voor een goede studiekeuze. Een studiekeuzetest kan wel een goed idee zijn om eens over een bepaalde richting na te denken. Misschien is de uitslag van zo’n test voor u ook aanleiding voor een goed gesprek. Zo kan de jongvolwassene ook zicht krijgen op zijn interesse en capaciteiten.
Er zijn hbo’s en universiteiten die eigen studiekeuzetesten hebben gemaakt. Welke student, decaan of ouder heeft hier ervaring mee? Wilt u uw ervaring delen via dit blog?
Zelf ben ik ouder van een tienertweeling. Beiden zaten dit jaar in 3VWO. Een belangrijk jaar omdat een eerste keuze richting vervolgstudie gemaakt moest worden. De school werkte met Qompas. Dat leek in eerste instantie heel mooi, maar de praktijk wees anders uit. Het bleken vragen die mijn kinderen echt niet verder hielpen, te ver van hun bed en uitkomsten waar ze zelf vreemd van opkeken. Hulp van de school dan? Nee ook niet, de mentorgesprekken gingen niet verder dan ‘je rapport is goed, dus je kan kiezen wat je wil’. Daar schoten ze niets mee op. De avond voor ouders op school? Een presentatie die ik ook thuis op de bank had kunnen lezen. Jammergenoeg geen mogelijkheid om met andere ouders uit te wisselen waar die tegen aanlopen bij de begeleiding van hun kind. Dat had ik graag gewild.
Dus zelf thuis het gesprek met beide kinderen gevoerd. Belangrijkste waarmee we hen hebben gespiegeld waren vragen over interesse en passie, waar word je echt blij van? Wat doe je graag? Kun je daar iets mee bij de profielkeuze? Voor pubers lastige vragen, maar uiteindelijke kwamen we steeds een stapje dichterbij. Het hielp dat ik zei: kies in gedachten definitef voor een profiel en vraag je over een paar dagen nog eens af of die keuze je rustig heeft gemaakt. Dat hielp, langzaam werd de voorkeur helderder. Op het laatst piepte nog even wat onzekerheden op. Maar als ik later toch iets anders wil? Ik antwoordde: doe maar gewoon, verkeerd kiezen kan niet, bijsturen kan altijd, als je maar wil, ook later.
Dag Arline,
Je reactie maakt heel duidelijk dat een goed contact tussen school, ouders en aanstaande student heel belangrijk is. Ouders en school samen kunnen een jongvolwassene een goede spiegel voorhouden, zoals je aangeeft. Dank je wel.