Studieschuld en hypotheek, hoe zit het?
Door Hermien Miltenburg
Op ouderavonden stellen ouders me gelukkig heel veel vragen. En ook via dit blog en via de mail stellen ouders vragen over studeren, studiekosten, studiekeuze of tussenjaar. Daar ben ik blij mee. Als een vraag vaker voorkomt, weet ik dat het goed is daar een artikel over te schrijven. Zo ook de vraag over studieschuld en hypotheek.
Studieschuld en hypotheek
Een vraag die ik steeds vaker krijg: Studieschuld en hypotheek.. hoe zit dat? Lees het bericht van Leen Kraniotis. En kijk naar de heldere en informatieve video. Of lees het artikel in de Financiële Telegraaf.
studieschuld en hypotheek
Studieschuld en hypotheek volgens Interstedelijk Studenten Overleg
In de Volkskrant staat bovendien een artikel van Koen Haegens over hetzelfde onderwerp. Het Interstedelijk Studenten Overleg (ISO) heeft de vijf grootste Nederlandse hypotheekgevers bekeken. Zij komen met vergelijkbare conclusies. De gemiddelde studieschuld van studenten is opgelopen tot 21 duizend euro. Daardoor kan een student minder lenen voor zijn huis. Er zijn afgestudeerde studenten die daardoor nauwelijks een huis kunnen kopen, terwijl een huis huren ook duur of zelfs onmogelijk is. Ze blijven wat langer op hun studentenkamer zitten. Ook niet prettig, voor de afgestudeerde niet maar voor nieuwe studenten evenmin. De kamernood in Nederland is hoog.
Studieschuld en hypotheek, hoe zit het
Googelen op ‘studieschuld en hypotheek’ geeft als snel heel veel informatie. Alle grote banken hebben er wel een bericht over. Ook de Consumentenbond schrijft erover. Dat hoef ik allemaal niet te herhalen. Heel in het kort komt het hier op neer: Een afgestudeerde hoeft zijn studieschuld niet te melden bij het BKR. Daar worden al je schulden geregistreerd. Een studieschuld niet. De Rijksoverheid vindt dat een studieschuld minder invloed moet hebben dan een ‘gewone’ schuld. Een studieschuld is een investering in jezelf, die zich terugbetaalt in een betere baan, zo is de redenering. Iemand met een studieschuld kan gewoon een hypotheek krijgen. Maar die hypotheek is wel minder hoog.
Verzwijgen studieschuld?
Men vermoedt dat twee op de vijf studenten bij het afsluiten van de hypotheek verzwijgen dat ze een studieschuld hebben. Je moet je echter wel afvragen of dit verstandig is. Je vaste lasten moeten immers toch betaald. Nog afgezien van of je dit wel helemaal eerlijk vindt. Het verzwijgen van de studieschuld als ernaar gevraagd wordt is fraude. Bovendien vervalt je hypotheekgarantie als de bank er toch achter komt dat je een studielening hebt verzwegen.
Meer lenen als appeltje voor de dorst?
Volgens het Nibud lenen veel studenten extra om alvast een appeltje voor de dorst te hebben.
Het Nibud is duidelijk over studieschuld. Leen niet meer dan je echt nodig hebt. Bijna de helft van de studenten leent meer dan ze echt nodig hebben voor de studie. Dat geld zetten ze op een spaarrekening. De redenering is dat de rente op een studieschuld laag is. Dat geld is straks een mooie basis voor een hypotheek. Ze hebben dan immers ‘eigen geld’. Hartstikke riskant, zo zegt het Nibud. De rente op de studieschuld is op dit moment 0%. Maar die wordt hoger.
Individueel beoordelen
Banken kijken naar je persoonlijke omstandigheden. Heb je eigen geld? Helpen je ouders je? Ben je alleenverdiener of woon je samen? Heb je een studie gedaan waar je veel geld mee verdient? Hoe schat de bank de kansen op de arbeidsmarkt in? Zijn er nog meer schulden? De banken zullen de huizenkoper een concreet rekenvoorbeeld geven. Voor de meeste (ex.) studenten zal een hypotheek mogelijk zijn. Die is wel lager. Of dat een probleem is hang natuurlijk af van de huizenmarkt. Wel iets voor ouders en studenten om over na te denken. En e.e.a. hangt natuurlijk ook af van je woonwensen. Studieschuld en hypotheek gaan best samen. Maar voorzichtigheid is geboden.
Rekenvoorbeeld over studieschuld en hypotheek
De Consumentenbond geeft een rekenvoorbeeld:
Consumentenbond: Iemand heeft een studieschuld van €15.000. Hij is alleenverdiener en heeft een bruto jaarinkomen van €40.000. Zonder schuld kan hij €171.347 lenen. Met een studieschuld volgens het oude systeem (in 15 jaar terugbetalen) kan hij €140.911 lenen. Met een schuld volgens de nieuwe regels (35 jaar terugbetalen) kan hij €153.085 lenen.
Dit is natuurlijk maar een voorbeeld. De bank kan exacte informatie geven.
Lenen is terugbetalen
Waarom verschillende rekenmethodes bij de ‘oude’ en de ‘nieuwe’ regeling? In de ‘oude’ regeling had een student 15 jaar de tijd om zijn lening terug te betalen. Hij zal dus ook hogere maandlasten hebben. Zijn hypotheek zal dus minder zijn. In de ‘nieuwe’ regeling met de nieuwe studiefinanciering heb je 35 jaar om terug te betalen. Vindt de student onverhoopt geen baan of verdient hij minder, dan hoeft hij niet alles terug te betalen.
Advies van NIBUD over studieschuld en hypotheek
Het NIBUD raadt ook aan bij de bank te melden dat je een studieschuld hebt. Je hebt immers ook de vaste lasten van het terugbetalen. Een goede bank zal naar het totale plaatje van inkomsten en vaste lasten kijken. Je houdt jezelf dus voor de gek als je deze ‘vaste last’ niet meldt.
Hoe erg is een studieschuld?
Iedere student moet dat natuurlijk zelf afwegen. Duidelijk is dat studeren erg duur is. Maar studeren levert ook veel op. Een baan naar je zin. De mogelijkheid om jezelf te ontplooien. En een hoger opgeleide verdient normaliter meer dan iemand die niet gestudeerd heeft.
Bijna de helft van de studenten heeft een studieschuld
Bijna de helft van de studenten eindigt met een studieschuld. Die is opgelopen tot gemiddeld €21.000 op het eind van de studie. Maar er zijn ook nog studenten die profiteren van de ‘oude’ regeling van de studiefinanciering toen de basisbeurs nog bestond. Naarmate er meer studenten komen die studeren onder de ‘nieuwe’ regeling, zonder de basisbeurs, zullen de uitkomsten anders zijn.
Ik leef na mijn afstuderen nog gewoon een jaartje door alsof ik student ben. Maar ik verdien dan een flinke smak geld. Dat gebruik ik dan om meteen een flink deel van mijn studieschuld af te lossen, dat kan boetevrij, Marieke
Eigen verantwoordelijkheid van de student
De DUO stelt de student verantwoordelijk voor de studieschuld. Mocht er iets onverwachts gebeuren, dan zal de DUO niet bij de ouders aankloppen om de studieschuld af te lossen. De student is verantwoordelijk. De student kan ook zelf bepalen hoeveel hij leent. En dat kan om heel veel geld gaan.
Advies aan ouders over studieschuld en hypotheek
Ik adviseer ouders daarom ook aan de financiële opvoeding van hun kind aandacht te besteden. Kan hij de verantwoordelijkheid aan voor deze grote bedragen? Zodra iemand gaat studeren kan hij al zo’n twaalf duizend euro per jaar lenen. Zonder medeweten van zijn ouders. Ook als hij pas 16 of 17 is. Iets om je kind op voor te bereiden.
Pamper niet teveel
Pamper uw kind ook in dit opzicht niet teveel. Als afgestudeerde van een hbo of universiteit zal uw kind op een positie komen waar hij waarschijnlijk ook budgetverantwoordelijkheid heeft. Dan moet hij goed om kunnen gaan met het ‘geld van de baas’. Ook dat moet je leren.
“Het Nibud is duidelijk over studieschuld. Leen niet meer dan je echt nodig hebt. Bijna de helft van de studenten leent meer dan ze echt nodig hebben voor de studie. Dat geld zetten ze op een spaarrrekening. De redenering is dat de rente op een studieschuld laag is. Dat geld is straks een mooie basis voor een hypotheek. Ze hebben dan immers ‘eigen geld’. Hartstikke riskant, zo zegt het Nibud. De rente op de studieschuld is op dit moment 0%. Maar die wordt hoger.”
Wat is daar zo riskant aan? Als je het geld dat je extra leent inderdaad op een spaarrekening zet en alleen gebruikt als je het écht nodig hebt, lijkt het mij wel slim. Lenen bij DUO is zoveel goedkoper dan wanneer je na je studie een ander soort lening moet aangaan. En als je het geld niet gebruikt, kan je het overbodige deel aflossen met het geld dat op de spaarrekening staat.
Het Nibud zegt dit omdat de rente op een studielening zeker gaat stijgen. En kan iedereen die zich voorneemt van de spaarrekening af te blijven dat echt volhouden? Dat moet iedere student zichzelf echt eerlijk afvragen.
Dank voor je reactie Renee. Ook in de Tweede Kamer worden er regelmatig vragen gesteld over studieschuld en hypotheek. De minister heeft beloofd met een eenduidige richtlijn te komen.
“Banken kijken naar je persoonlijke omstandigheden. Heb je eigen geld? Helpen je ouders je? Ben je alleenverdiener of woon je samen? Heb je een studie gedaan waar je veel geld mee verdient? Hoe schat de bank de kansen op de arbeidsmarkt in?” Wat een onzin. Uit ervaring weet ik dat de hypotheekverstrekker een simpele rekensom maakt: wat komt er binnen, wat gaat er uit, en wat blijft er – rekening houdend met wat ‘men’ een acceptabel percentage acht dat aan vaste lasten uitgegeven mag worden – dan over voor hypotheek. Wat je voor werk doet is onbelangrijk, en wat je kansen op de arbeidsmarkt zijn al helemaal. Alleen voor piloten wordt blijkbaar een uitzondering gemaakt. Tenzij jij en je partner beiden een goede baan hebben (mét vast contract) en een minimale studieschuld, kun je fluiten naar een enigszins normale hypotheek.
“Een goede bank zal naar het totale plaatje van inkomsten en vaste lasten kijken. Je houdt jezelf dus voor de gek als je deze ‘vaste last’ niet meldt.” Het lijkt me dat de meeste mensen – zeker degenen die een academische studie erop hebben zitten – prima kunnen inschatten hoeveel geld ze nodig hebben om van rond te komen, en wat dan dus hun maximale hypotheeklasten per maand kunnen zijn. Banken schatten de ‘vaste last’ van een studieschuld daarnaast disproportioneel in, tussen 0,75 en 0,45% van je totale studieschuld, terwijl de DUO je maandelijks een veel lager percentage laat betalen. Die ‘vaste last’ is dus fictief. Kortom, het lijkt me de hoogste tijd dat er een oplossing wordt gevonden i.p.v. de student – die in veel gevallen zijn/haar studieschuld niet kan voorkomen – bang maken en mogelijk dwingen tot het verzwijgen van de schuld.