Beroep van de toekomst, werkgarantie voor uw kind?
Door Hermien Miltenburg
Wat is het beroep van de toekomst? Welke baan moet uw kind zoeken om baangarantie te hebben? In welke sector is er toekomst voor uw kind? Als ouder van een (aanstaande) student zou je dat graag willen weten, maar kan dat?
Wat wil je later worden?
Mijn kinderen werden er zo nu en dan gek van… bij de keuze tussen havo of vwo, bij de profielkeuze, bij het examen…om de haverklap… Telkens de belangstellende vraag “en, wat wil je later worden?” Buren, ooms en tantes, en tot overmaat van ramp ook nog op school… Natuurlijk heel goed bedoeld. Maar wat moet je dan zeggen als je 12,13 voor mijn part 16 of 18 bent? 
Beroep van de toekomst, kun je dat weten?
Kun je weten wat hét beroep van de toekomst is? En nog lastiger… kun je weten of jij geschikt bent voor het beroep van de toekomst? Er zijn wel beleidsmakers die voorspellingen doen: banen in de techniek, banen in de ICT, daar vind je het beroep van de toekomst. Misschien waar, misschien niet waar. Het is moeilijk te overzien hoe de wereld er over 10, 20, 30, 50 jaar uitziet. Een vakbond beweerde dat de jongeren van nu wel tot hun 72 werken. Dat is pakweg nog 50 jaar na afstuderen. Een halve eeuw… Welk beroep kunt u uw kind adviseren? (verwachtingen UWV voor universitair afgestudeerden, verwachtingen UWV voor hbo afgestudeerden)
Wat je wél kunt weten…
Wat je wel kunt weten is welke loopbaan er bij je past en hoe je zelf de regie kunt nemen op je loopbaan. De basis van regie op je leven is zelfkennis. In de LOB lessen (Loopbaanoriëntatie en Begeleiding) besteedt de decaan en/of de mentor aandacht aan levensvragen als: ‘Wie ben je?’, ‘Wat wil je?’, ‘Welke zaken horen bij je?’, ‘Wat kun je?’, ‘Hoe wil je dat bereiken?’, ‘Wie kan je daarbij helpen?’ Wilt u/je meer weten over deze loopbaanvragen, lees dan het artikel: Loopbaan die bij je past? Neem de regie!
Is LOB een taak voor een ouder?
Scholieren zeggen dat ze bij studiekeuze vooral veel hebben aan het advies van hun familie (47%), de decaan komt op de tweede plaats (20%). Zij waarderen het advies van hun familie ook hoger dan het advies dat ze op school krijgen ( LAKS rapport ). Jongeren vinden het ideaal als school en ouders samen optrekken. Houd dus als vooral contact met de decaan of mentor van uw kind en bezoek de ouderavonden over studiekeuze. Op school wordt er soms ook een beroepenavond georganiseerd. Denk ook eens na over een loopbaangesprek met uw kind.
Maar… De uiteindelijke studiekeuze moet wel door de student zelf gemaakt worden. Let als ouder op het proces… begint uw kind op tijd met studiekeuze? Is hij of zij kritisch genoeg? realiseert de leerling hoe belangrijk een goede studiekeuze is? De inhoud van de studiekeuze is vooral een zaak van de jongvolwassene. Zeg vooral niet ‘ga maar economie (voorbeeld) doen, dat is het beroep van de toekomst.’ Blijf daar als ouder vooral buiten.
Maar welk beroep van de toekomst kun je als ouder dan adviseren?
Ik denk dat je geen enkel beroep kunt adviseren. Maar door goed te kijken naar zichzelf kan de studiekiezer wel ontdekken in welke sector hij het moet zoeken. Gaat zijn passie uit naar ICT? Naar onderwijs? Naar werken in de natuur? Wil hij later mensen helpen?
Ik adviseer vooral naar thema’s en sectoren te kijken waar je werkelijke passie ligt. Vind je de sector waar je wérkelijke passie ligt, dan groei je ook in die sector, je wordt goed in je professie en dan vind je die baan ook wel vroeg of laat. En bedenk wel: Kies je nu voor een bepaald beroep, hoe weet je dan dat dit beroep over een aantal jaren niet totaal anders is geworden? Het verhaal van de huisarts hieronder is helaas geen uitzondering.
Ik ben uit overtuiging huisarts geworden. Wat mij aansprak was het intensieve contact met mensen. Als er iemand op het spreekuur kwam met een schijnbaar onbeduidend kwaaltje, kon ik ook over andere, échte problemen praten. En omdat ik ook bij de mensen thuis kwam, kon ik de verhalen goed in de context plaatsen. Nu is mijn baan totaal veranderd. Voor gesprekken is er nauwelijks nog tijd, bij de mensen thuis kom ik haast niet meer, soms verdrink ik in de regels en protocollen. Dit is niet waar ik voor heb gekozen toen ik nog jong was.
De inhoud van de banen van nu, zal in de komende decennia zeker veranderen. Focus je nu op één bepaalde baan, is dat dan wel de goede keuze?
Flexibele arbeid
Hét kenmerk van de arbeidsmarkt van nu is dat mensen vaak van baan en baaninhoud veranderen. Nog maar een klein deel van de mensen doet op het eind van de loopbaan ongeveer hetzelfde als waarvoor hij gestudeerd heeft. Dat geldt zeker voor mensen met een hbo of wo opleiding. Wel blijven mensen nog vaak in dezelfde sector werken. Een voorbeeld:
Ik heb sociologie gestudeerd. Ik heb eerst onderzoek bij gemeentes gedaan, maar ben al snel trainingen gaan geven aan ambtenaren. Dat doe ik nu vanuit mijn eigen trainingsbureau.
Wat zegt dit over de studie? Op een hbo opleiding speelt het toekomstig beroep nog wel een rol in allerlei praktijkvoorbeelden en de stage. Op de universiteit krijg je een brede wetenschappelijke opleiding. Beroepsvoorbereiding speelt hier nauwelijks een rol.
De banen van nú
Voor wat het waard is… u kunt wel samen met uw zoon of dochter uitzoeken in welke sectoren er nu werk is. De baankansen van elke opleiding worden genoemd in de Keuzegids, daarin staat een handige opsomming van alle opleidingen in Nederland. U vindt in de Keuzegids ook een waardering van de kwaliteit van het onderwijs van die opleidingen. Het is in elk geval handig voor het CV van uw kind, als hij een goed bekendstaande opleiding heeft afgerond. Een zoektocht op het internet levert ook voorspellingen op over het beroep van de toekomst.
Vaardigheden nodig voor het beroep van de toekomst
Als ik dan toch een voorspelling mag doen… ik verwacht dat vaardigheden in de toekomst een grote rol zullen spelen. Juist omdat de arbeidsmarkt zo snel verandert en onvoorspelbaar is, zullen vaardigheden volgens mij een steeds grotere rol gaan spelen. Kun je flexibel zijn? Kun je snel nieuwe dingen leren? Heb je goede digitale vaardigheden? Kun je goed communiceren? Heb je organisatietalent? Kun je snel een nieuwe trend herkennen en daarop inspelen?
Met de inhoud van mijn eigenlijke opleiding doe ik haat nooit meer iets. Maar ik heb wel een goede werkhouding ontwikkeld. Ik heb laten zien dat ik kan doorzetten en studeren omdat ik mijn opleiding heb afgerond. Ook heb ik geleerd om mijn theoretische kennis in de praktijk te brengen. Sebastiaan
Studenten die naast hun opleiding ook tijd hebben besteed aan het ontwikkelen van vaardigheden, bijvoorbeeld met een bijbaan of in een bestuur, vinden sneller werk. Ik verwacht dat die trend doorzet. Het beroep van de toekomst? Ik heb geen glazen bol… maar ik weet zeker dat je een beroep moet vinden dat bij je past, waar je werkelijke passie ligt.
(Lees ook de opmerkingen over baan van de toekomst van arbeidsmarktdeskundige Didier Fouarge van het ROA.). Lees ook: studiekeuze en arbeidsmarkt.